İhsan Dindar – Milliyet.com.tr / ihsan.dindar@milliyet.com.tr Pandemi günleri nasıl geçiyor. Halet-i ruhhiyeniz nasıl? Aslında herkesin üzere …
Pandemi günleri nasıl geçiyor. Halet-i ruhhiyeniz nasıl?
Aslında herkesin üzere. Herkes nasıl geçiriyorsa ben de o denli yaşıyorum. Öte çok küçük bir topluluk içinde yaşamaktayım. Zamanınım büyük bir kısmını stüdyomda çalışmakla geçirmekteyim. Pandemi öncesinde de misal bir rutinim vardı. O açıdan bakıldığında hayatımda çok da değişen bir şey olmadı. Lakin evet, çok sıradışı bir zamandayız. Permormans sergilemeye orta verdim ve hayatımdaki daha pek çok şey durdu.
Yanılmıyorsam çöldeki bu stüdyonuz aynız amanda sizin hayat alanınız. Oraya taşınma hikâyeniz neydi?
Evvelce Tel-Aviv’de yaşıyordum. Lakin daha doğal ortamları ve tabiatın kendisini seviyorum. Bir tarihte bu yeri ziyaret etmiştim. Bir daha da dönmek istemedim açıkçası. Sonrasında da stüdyomu ve yaşadığı o küçük alanı buraya kurdum. Dokuz yıldır da buradayım. Çöl için sıcak derler lakin bazen kent merkezleri çölden daha sıcak olabiliyor. Buradaki yüksek nem zahmet alışılmış.
Pek çok müzisyen hayatlarının makul bölümlerini bir deniz ya da göl kıyısında geçiriyor. Orman içinde yaşayanı da duydum. Lakin çöl pek duyulmuş bir şey değil. Bu tercihinizin nedeni ne?
Aslında bakarsanız bu bir tercih değil. Yaşadığım coğrafyada pek de öbür seçeneğim yok. İsrail küçük bir ülke. Deniz kıyısındaki rastgele bir yerde yaşamak da hayli maliyetli. Bu yüzden seçim yapma konusunda alternatiflerim yoktu. Yalnızca kentten uzaklaşmam gerekiyordu. İki aylık deneme sürecimden sonra da burada kalmaya karar verdim.
Pandemi döneminde stüdoyadaki geçirdiğiniz vakit muhakkak ki üretkenliğinizi de arttırmış. Önce Guruji artık de Majan müzikleri geldi… Manasını sorarak başlamak istiyorum.
Guruji, Hintçede usta demek. Hindistan’daki müzikal bir geleneğin yansıması birebir vakitte. Rastgele bir enstrumanı bu gurujiler aracılığıyla çalmayı öğreniyorsunuz. Epeyce eski bir gelenek.
Müzikleri dinlediğim de Hint tesirini hissedebiliyoruz. Bu tesir, Hindistan’a yaptığınız seyahatin bir sonucu mu?
Günün birinde Hint enstrumanları öğrenmek üzere bir hayalim vardı. 2017 yılında birkaç ayımı Hindistan’da geçirmiştim. Bu müddet boyunca bir guruji eşliğinde Hint vurmalı çalgısı tablayı çalmayı öğrendim. Ülkesinde çok güzel tanınan bir o kadar da âlâ eğitim veren bir hocaydı. Günün değerli bir kısmını birlikte pratik yapmaya ayırıyorduk. Bu benim için unutulmaz bir tecrübe oldu ve elbette ki de bu çalışmalarımı etkiledi.
Hint müziği ile İsrail müziği ortasında ne üzere benzerlikler yahut farklılıklar dikkatinizi çekti?
Bence her müziğin bir benzerliği var. Ortalarında çok büyük farklar yok. Her coğrafya da kaçınılmaz bir biçimde etrafındaki yerlerin müziğinden etkileniyor ve besleniyor. Hint enstrumanlarının da Batı’ya gitgide yalnızca form değiştirdiğini görüyoruz. Hindistan’daki sitar, Türkiye’de bağlamaya dönüyor. Katman, darbuka oluyor. Ortadaki tek farklılık bence teknikte kelam konusu.
Bu projede tüm enstumanlarda sizin imzanız var. Neden böyle yapmayı tercih ettiniz? Bu bir meydan okuma mı?
Bu yalnızca işi yapmak istediğim haldı. Lakin evet bir nevi bir meydan okumaydı da diyebiliriz. Birebir vakitte biraz da merak. Yeni şeyler öğrenmeyi seviyorum. Elbette bu çaldıklarımda virtüöz olduğumu söyleyemem.
Bu Hindistan seyahati ve bu seyahat sonrasında ortaya çıkan üretimler sizin müzikal seyahatinizde köklü değişimlere neden oldu mu?
Hakikaten bilemiyorum. Birbirinden çok farklı yapılarda ve yerlerdeki müzikleri dinliyorum. Bu müziklerin nereden geldiklerinin de bir ehemmiyeti yok aslında. Bilhassa bu internet çağında Türkiye’de yaşayıp Japonya’daki bir müzisyenden ilham almanız pekâlâ mümkün. Yani o yüzden benim de temel yapmaya çalıştığım şey mümkün mertebe farklı müzikleri dinlemek. Bunu yaparken de çok düşünmek yerine akışına bırakmayı tercihe diyorum. En nihayetinde de de kayıt düğmesine basıp ortaya yeni şeyler çıkarıyorum.
Majan’a baktığımızda birebir seyahatin bir ürünü olduğunu görüyoruz. Majan ne demek ve nasıl bir hikâyesi var?
Majan bu eğitim sırasında insanların birbirine hitap biçimiydi. Ben de bundan çok etkilendim ve Guruji’den sonraki müziğe bu ismi verdim. Zati ikisi de birebir vakitte kaydedildi.
Pekala bundan sonrasında ne olacak? Bu seyahat nasıl devam edecek?
Hindistan seyahatim bile bir plan dahilinde değildi. O yüzden bundan sonrasında süreç nasıl işleyecek bir fikrim yok. Şu an için bir techno projesi üzerinde çalışıyorum. Biraz karanlık bir iş olacak. Lakin karamsar değil.
Ülkemde sevilen ve müzikleri da pek çok mekânda çalan birisiniz. Türkiye’de bu derece karşılık bulmayı bekliyor muydunuz? Sizi şaşırtı mı bu ilgi?
Bu ilgiyi elbette beklemezdim lakin nedenlerini de anlayabiliyorum. Kültürlerimiz ortasında pek çok benzerlik var. Müzik de bunlardan biri. Bundan dolayı de büyük memnunluk duyuyorum.
Türkçe müzikle ilgileniyor musunuz? Dinlediğiniz birileri var mı?
İsimleri söylem etmede uygun sayılmam fakat bilhassa 70’li yılların saykodelik Türkçe müziği çok hoşuma gidiyor. Erkin Koray, Selda Bağcan üzere isimler bana ilham oldu. Fakat günümüz müziğin dair şeyler genel manada pek takip etmiyorum. Genelde daha eski şeyleri dinlemeyi yeğliyorum.
Neden?
Bilmem. Sanırım bana daha yakın.
Bu süreçte Melike Şahin ile de ortak bir çalışmaya imza atmıştınız? O süreç nasıl gelişti? Devamı da gelir mi?
İstanbul’da olduğum bir periyotta tanışmıştık. Sonrasında birlikte iş yapmaya karar verdik. Her şeyi internet üzerinden yürüttük.