Merkez Bankası, Mayıs Enflasyonundaki Düşüşte Doğal Gazın Bedelsiz Sunulmasının Etkili Olduğunu Açıkladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), mayıs ayında, meskenlere doğal gazın bedelsiz olarak sunulmasının tüketici enflasyonu üzerinde besbelli bir düşürücü tesir oluşturduğunu açıkladı. Merkez Bankası, yıllık enflasyonun ise temel mal ve hizmetlerde sürdüğüne vurgu yaptı.

Merkez Bankası, mayıs ayı enflasyonuna ait ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayınladı. Raporda mayıs enflasyonundaki düşüşte doğal gazın bedelsiz sunulmasının tesirine dikkat çekildi.

“YILLIK ENFLASYON TAMEL MAL VE HİZMETLERDE YÜKLELMİŞTİR”

TCMB’nin mayıs ayına ait Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda şu özet kıymetlendirme yapıldı:

“Tüketici fiyatları mayıs ayında yüzde 0,04 oranında artmış, yıllık enflasyon 4,09 puan azalışla yüzde 39,59 düzeyine gerilemiştir. Mayıs ayında, meskenlere doğal gazın bedelsiz olarak sunulması tüketici enflasyonu üzerinde besbelli bir düşürücü tesir oluşturmuştur. Bu devirde, yıllık enflasyon temel mal ve hizmetlerde yükselirken, güçte bariz olmak üzere öteki kümelerde gerilemiştir. Besin fiyatları mayıs ayında yılın birinci aylarına kıyasla daha olumlu bir görünüm sergilemiştir. Temel mal kümesi enflasyonundaki artışta, prosedür değişikliği sonucu yeni dönem geçişinin mayıs ayına kaydığı giysi ve ayakkabı alt kümesinin yanı sıra araba kaleminin sürüklediği güçlü tüketim malları tesirli olmuştur. Hizmet kümesi fiyatlarındaki aylık yükseliş mayıs ayında güçlenirken, artışların küme geneline yayıldığı izlenmiştir. Üretici fiyatları güç kümesinin süregelen takviyesiyle ölçülü seyrini korumuş, yıllık üretici enflasyonu gerilemeye devam etmiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış datalarla aylık artış oranı B ve C göstergelerinde bir evvelki aya kıyasla yükselmiş, yıllık enflasyon B göstergesinde gerilerken C göstergesinde artış kaydetmiştir.”

Merkez Bankası’nın ‘Değerlendirmeler’ başlıklı kısımda ise şunlara yer verildi:

“HİZMET FİYATLARI MAYISTA YÜZDE 4,60 YÜKSELDİ: Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 0,04 oranında artmış, yıllık enflasyon 4,09 puan azalarak yüzde 39,59’a gerilemiştir. Mayıs ayında meskenlere doğal gazın bedelsiz olarak sunulması aylık tüketici enflasyonu üzerinde 2,4 puan düşürücü tesir oluşturmuştur. Yıllık değişim oranı B endeksinde 0,32 puan düşüşle yüzde 47,70, C endeksinde 1,14 puan artışla yüzde 46,62 olmuştur. Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bu devirde güç, besin ve alkolsüz içecekler, alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 4,12, 0,58 ve 0,31 puan azalmış, temel mallar ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 0,37 ve 0,55 puan artmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, aylık artışlar evvelki aya kıyasla B ve C endeksinde yükselmiştir. Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden temel mal ve hizmetlerde bir evvelki aya nazaran yükselirken, işlenmiş besinde yatay seyrederek ölçülü görünümünü korumuştur. Hizmet fiyatları mayıs ayında yüzde 4,60 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 1,33 puan artışla yüzde 59,95 olmuştur.

LOKANTA-OTEL FİYATLARINDAKİ ARTIŞ YÜZDE 7,10: Bu devirde yıllık enflasyon ulaştırma kümesinde gerilerken öbür alt kümelerde yükselmiştir. Lokanta-otel fiyatlarındaki yüzde 7,10 oranındaki aylık artışta gerek besin fiyatlarının etkilediği yemek hizmetleri gerekse konaklama hizmetleri fiyatlarındaki yükselişler tesirli olmuştur. Mayıs ayında kira alt kümesinde aylık artış yüzde 5,15 ile güçlenmiş, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 71,43 oranına yükselmiştir. Başka hizmetler alt kümesi fiyatlarındaki artışta şahsî ulaştırma araçlarının bakım tamiratı, eğitim ve sıhhat hizmetleri öne çıkmıştır. Haberleşme fiyatları görünümünde internet ve telefon görüşme fiyatlarında devam eden yükselişler belirleyici olmuştur. Ulaştırma hizmetleri aylık enflasyonu havayolu ile yolcu nakliyatı fiyatlarındaki artışa rağmen karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatı fiyatlarındaki düşüşün tesiriyle ölçülü gerçekleşmiş, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 39,34’e gerilemiştir. Temel mal kümesi yıllık enflasyonu 0,91 puan artışla yüzde 35,07 olmuştur. Mayıs ayında yıllık enflasyon giysi ve ayakkabı ile güçlü mal alt kümelerinde yükselirken, başka temel mallarda gerilemiştir.

“DAYANIKLI MAL FİYATLARI AYLIK BAZDA YÜZDE 3,48 ARTMIŞTIR: Güçlü mal fiyatları (altın hariç) aylık bazda yüzde 3,48 oranında artmış, alt küme yıllık enflasyonu 1,80 puan yükselerek yüzde 39,27 olarak gerçekleşmiştir. Aylık bazda alt küme fiyat artışını araba (yüzde 6,37) kalemi sürüklerken, elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde 0,88) ile mobilya (yüzde 0,55) kalemlerinde fiyatlar daha ölçülü bir formda yükselmiştir. Giysi ve ayakkabı alt kümesi fiyat artışında (yüzde 9,96) yazlık eserlerin endekse giriş ayının nisan ayından mayıs ayına kaymasının tesiri hissedilmiştir. Öteki temel mallarda fiyatlar yüzde 1,03 ile ölçülü bir halde yükselirken, alt küme yıllık enflasyonu 4,01 puan düşüşle yüzde 39,32 düzeyine gerilemiştir. Güç fiyatları mayıs ayında yüzde 21,00 ile yüksek bir oranda gerilemiş, küme yıllık enflasyonu 28,16 puanlık düşüşle yüzde -6,97 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, konut abonelerine mayıs ayında bedelsiz olarak kullandırılan doğal gaz belirleyici olmuştur. Ek olarak, memleketler arası petrol fiyatlarının son periyottaki ölçülü seyri yurtiçi akaryakıt fiyatlarını (yüzde -6,22) olumlu etkileyerek aylık düşüşe katkı sağlamıştır. Besin ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları mayıs ayında yüzde 0,71 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,40 puan azalarak yüzde 52,52 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 3,31 puan artışla yüzde 56,01’e ulaşırken, işlenmiş besinde 6,40 puan düşüşle yüzde 51,35 düzeyine gerilemiştir.

TAZE MEYVE VE ZERZEVAT FİYATLARI MEVSİMSELLİĞİN TESİRİYLE ARTMIŞTIR: Mevsimsellikten arındırılmış bilgiler bu devirde zerzevat fiyatlarında daha besbelli olmak üzere taze meyve ve zerzevat fiyatlarında artışa işaret etmiştir. Taze meyve ve zerzevat dışı işlenmemiş besin kümesinde patates ile tavuk eti fiyatlarındaki yükselişler dikkat çekerken, kırmızı et fiyatlarının artışı yavaşlamakla birlikte sürmüştür. İşlenmiş besinde aylık enflasyon (yüzde 1,08) et fiyatlarındaki görünüme istinaden işlenmiş et eserleri (yüzde 5,97) öncülüğünde devam etmiştir. Ekmek ve tahıl eserleri fiyat artışlarındaki yavaşlama mayıs ayında da sürmüştür. Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 0,65 ile sonlu bir artış kaydetmiş, yıllık enflasyon 11,35 puan azalarak yüzde 40,76 olmuştur.

ENERJİ FİYATLARI YÜZDE 6,67 İLE AZALIŞ EĞİLİMİNİ SÜRDÜRMÜŞTÜR: Ana sanayi kümelerine nazaran yıllık enflasyon alt kümelerin tümünde düşüş kaydederken, aylık bazda güç fiyatları yüzde -6,67 ile azalış eğilimini sürdürmüştür. Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde, rafine edilmiş petrol eserleri ile elektrik-gaz imalatı dallarında fiyatlar düşerken, ağaç ve mantar eserleri, motorlu kara taşıtları, besin, fabrikasyon metal ve mobilya bölümleri fiyat artışları ile öne çıkmıştır.”