Müsilaja talip çıktı! Gaza dönüştürdüler

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Genel Biyoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, Marmara Denizi’nde bugünlerde ağır olarak görülen ve deniz ekosistemini tehdit eden müsilajın, aslında denizdeki canlıların kendisine uygun ortam oluşturmak ismine salgıladıkları bir ekzopolisakkarit olduğunu söyledi. Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, 2018 yılında arkadaşlarıyla birlikte yaptıkları çalışmada denizden aldıkları müsilajı, prototip merkezinde gaza dönüştürdüklerini ve yüksek kalorili gaz elde ettiklerini belirtti.

‘MÜSİLAJ, EGE’DE DE GÖRÜLEBİLİR’

Üniversite ve kurumların müsilaj ile ilgili açıklamaları sonucunda ortaya çıkan genel kanının, bu unsurun mikroalgler tarafından ya da farklı canlılar tarafından üretildiği istikametinde olduğunu söz eden Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, “Müsilajın, Marmara Denizi’ndeki kirlilik kaynaklarıyla bir arada oluştuğuna dair bir ortak kanı da var. Fakat 2018 yılında müsilaj ile ilgili yaptığımız çalışmada biz bunun kaynağının farklı organizmalar tarafından olabileceğini de gördük. Müsilajın değerli bir kısmının bakteriler tarafından üretildiğini de gördük. Benim de içerisinde bulunduğum bir çalışma takımı, mikroorganizmalardan polimerik bir yapı üretmişti. Müsilajın da bizim ürettiğimiz polimerik yapıya benzeri yapı olduğunu belirledik. Bu yapıyı incelediğimizde içerisinde değerli bir ölçüde azot, fosfor ve silis biriktirdiğini de gördük. Bilhassa silis açısından baktığımız vakit diyatomelerin müsilaj oluşumuna da kıymetli bir katkı verdiğini söyleyebiliriz. Fakat müsilajın oluşmasında bakterilerinde olması bizim açımızdan kıymetlidir. Bu bakteriler, ekstrem şartlara ahenk sağlamış, yani artık akıllı oyuncular olmuş olan bakteriler. Münasebetiyle kendilerini tehdit ettikleri her yerde müsilaja sebebiyet vereceklerdir. Bu kaçınılmaz bir durum. Bugün Marmara’da gördüğümüz bu olay, yarın Ege’de de görülebilir. Turizm döneminin başlamasıyla birlikte nüfusu 50 binlerden 500 binlere çıkacak olan kentlerde arıtmalar kâfi gelmeyecek ve hasebiyle yük de artacağı için oralarda da müsilajın oluşma mümkünlüğü artacaktır” dedi.

‘MÜSİLAJIN DENİZİ TEMİZLEME ÖZELLİĞİ DE VAR’

Müsilaj meselesinin farklı tahlil yolları bulunduğunu belirten Prof. Dr. Erduğan, “2018 yılında yaptığımız çalışmada gördüğümüz yüksek orandaki azot, fosfor ve silis içeriği çok farklı alanlarda kullanılabilir. Bu bir tahlil. Lakin yapısı gereği olumsuz tarafları da olabilir. Zira içerisinde ağır metal biriktirme potansiyeli var. Bunu esasen deniz içerisindeki canlılar kendi ortamlarını düzeltme ismine üretiyor. Bir yandan da baktığımızda müsilajın denizi temizleme özelliği de var. Bu açıdan bakıldığında hoş şey. Fakat müsilaj çöktüğünde, tabandaki organizmalara verdiği ziyan da var. Bu maddeyi gübre olarak da kullanabiliriz. Fakat burada da maddeyi dışarıya aldığınız vakit katılaşma olduğunda kolay kolay içerisindeki azotu kusmasının çok sıkıntı olduğunu da biliyoruz deneyimlerimizden. O vakit tek seçenek kalıyor. Bunu gazlaştırmak. Yapısı gereği içerisinde karbonların olduğu bir yapı. Münasebetiyle biz bunu gaz haline getirip kullanabiliriz. Ya da gazdan elektriğe dönüştürüp kıymetlendirebiliriz. Kısa vadede denizel ortamın kirlilik kaynaklarından arındırılamayacağını da düşünerek bugünden toplanan bu yapıların yakıt olarak değerlendirilmesinin en tesirli tahlil olduğunu düşünüyorum. Müsilajı toplayıp katı atık alanlarına attığımız vakit ileride göreceğimiz şey şudur. Polimerik yapının özelliği olarak bunların büsbütün bir plastik haline gelme olasılıkları var. Yani depolama alanlarını güzel seçmediğiniz vakit bu unsur çok daha ziyanlı bir unsur olarak karşımıza çıkacaktır. Ancak toplayıp bunu gaza dönüştürürseniz o vakit sorun olmadan bertaraf edilmiş olacak” dedi.

‘YÜKSEK ISI DERECESİNE SAHİP GAZ’

Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, müsilajın gaza dönüşmesiyle ilgili olarak ise şunları söyledi: “Müsilajın gaza dönüşmesiyle ilgili bir prosesi var. Bu atıkları toplayıp proliz ettiğinizde bunlar gaz haline dönüşüyor. Bu müsilajı prolizde yaktığınız vakit içerisindeki karbonların ayrıştığını görürsünüz. Bunlar gaz ya da petrol eserleri olarak ortaya çıkarlar. O gazı tanklara alarak biriktirip rahatlıkla kullanabilirsiniz. İçerisinde farklı oranlarda farklı gazlar var. Propan butan, hidrojen üzere farklı fazlar var. Bizim yaptığımız çalışmada yüksek ısı derecesine sahip bir gaz olduğunu da gördük. Münasebetiyle müsilajın bu manada değerlendirilmesinin bu gazlaştırma olduğunu düşünüyorum.”

Mevut arıtma sistemlerinin güzel çalışmadığını ve sıfır atık prensibiyle çalışan yeni arıtma sistemleri olmadığı sürece bu durumun devam edeceğini söyleyen Prof. Dr. Hüseyin Erduğan, yeni arıtma sistemlerine yönelik çalışmalar yaptıklarını ve sorunu çözecek tekliflerinin olduğunu belirtti.