Narsistik kişilik bozukluğu yaygınlaşıyor

Birincil özseverlik, yani narsisizm her canlıda bulunur. Bir bebeğin daima olarak ağlayarak kendi muhtaçlıklarını talep etmesi, kendisiyle bu manada ilgilenilmesini beklemesi dinamik manada ‘birincil narsistik’ süreçlerdir.

Bebek büyüdükçe bilişsel fonksiyonları, özbakım maharetleri, mizahi yetenekleri, toplumsal beyin fonksiyonları, empati yeteneği gelişir. Kendi kendine yetmeyi, beşerlerle paylaşım içine girmeyi öğrenir.

Özverili olmak, beşerlerle duygusal paylaşımlara girmek, mizahi ve sanatsal maharetler sergilemek üzere sofistike özellikleri kazanır. Bu sayede, ‘hep bana verin, yalnızca beni sevin’ formunda işleyen birincil narsistik süreçlerinden arınmış ve olgunlaşmış olur. Bu süreçleri olgunlukla tamamlayamayan bir bireyde ikincil narsistik süreçler devreye girerek, narsistik kişilik örüntüsünün gelişmesine yol açar.

Bilhassa değişik ortamlarda sergilenen üstünlük duygusu, beğenilme ihtiyacı ve empati yapamama hali narsist kişilik bozukluğu için ayrıt edici ögeler olarak göze alınır. Narsistik bireyler kendilerini çok ‘önemli’ ve ‘özel’ hisseder.

Muvaffakiyetlerini ve yeteneklerini abartırlar. Lakin özel yahut üstün başarılı bireylerin, kendilerini anlayabileceklerini düşünürler. Kendilerini sıklıkla her ortamda ‘haklı’ bulurlar ve diğerleri tarafından kayırılmayı beklerler.

Her vakit başarılı, güçlü ve kusursuz olmayı amaçlar ve çok beğenilmeyi istek ederler. Başarılı olmak için, kişilerarası ilgileri kendi çıkarları için kullanmaktan yahut kendi gayeleri için diğerlerinin zayıf yanlarını kullanmaktan kaçınmazlar.

Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler, genel olarak başka insanların his ve muhtaçlıklarını anlamaz. Kendini beğenmiş haller sergilerler ve çoklukla diğerlerini kıskanır yahut oburlarının kendilerini kıskandığına inanırlar.

Hepimiz makul ve mantıklı oranda kendimizi, hatta bütün varoluşu, dünyayı ve insanları severiz. Lakin, kişi 18 yaşını doldurmuş ise ve bu sayılan özellikler kişinin toplumsal, duygusal, mesleksel ve/veya akademik fonksiyonelliğini bozuyorsa, kişinin kendi davranışları konusunda hiçbir iç görüsü yoksa, yani her vakit kendini haklı olarak görüyorsa, çağdaş psikiyatride ve psikolojide bu durum ‘narsistik kişilik bozukluğu’ olarak isimlendirilir.

Herkes kendini sever. Gereksiz yere tevazu göstermek ruhsal âlâ oluş ismine tavsiye edilen bir durum değildir. ncak, kişinin hal ve halleri yıkıcı bir hale dönüşüyorsa, genel işlevselliğinde bozulmaya sebep oluyor ve sürekli karşısındaki insanları haksız olarak değerlendiriyorsa, bu durum artık bir ‘kişilik bozukluğudur.’

u durumda kişinin kesinlikle profesyonel bir yardım alması gerekir. Profesyonel yardımda psikoterapi ve duruma nazaran ilaç tedavisinin kullanılması kelam mevzusudur.

Kendimizi ve herkesi sevelim lakin abartıp çoka kaçmayalım. Empati yeteneğimizi hep yeşertelim.

Unutmayalım ki, narsisizm makul ve mantıklı hudutlar ortasındaysa yani, kişi kendi artı bedellerini fark ederek üzerine daha da eklemeye çalışıyor ve bu uğurda hiç kimseyi incitmiyor, zorlamıyor ise, o kişiyi muvaffakiyete götürür. İşte buna, ‘yapıcı narsisizm’ ismi verilir. Lakin, genel fonksiyonelliği bozacak boyutta ise, kişi herkese yabancılaşır ve yalnız kalır.