Nazilli’de ‘Türkiye’nin ikinci büyük keşfi’: Kolezyum benzeri 1800 yıllık antik dövüş alanı

Roma mimarisinin dünya üzerindeki en âlâ örneği kabul edilen Kolezyum’unun bir gibisi Aydın’ın Nazilli ilçesindeki 2 bin 700 yıllık Mastaura Antik Kenti‘nde ortaya çıktı.

Zeytin ve İncir bahçelerinin ortasında toprak altında günümüze kadar korunarak geldiği öğrenilen Kolezyum’un keşfi arkeoloji dünyasında heyecan oluşturdu.

Arkeolog dünyasında ise Anadolu’daki iki değerli keşiften bir tanesi olarak kabul edilen Mastaura Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmalarının başlaması için hazırlıklar sürüyor.

‘Arkeologlar Türkiye’nin ikinci büyük keşfi olarak değerlendiriyor’

Nazilli Belediye Lideri Kürşat Engin Özcan, şunları kaydetti:

• “Yüzey araştırmasını yaptığımızda bile aslında Nazilli’de çok büyük bir yerleşimin kelam konusu olduğunun işte neredeyse Kolezyum ölçeğinde yani başkentte olan bir yapıyla eşteş olması asla ve asla mümkün değil lakin ona yakın bedelde kıymette bir yapının tespitini yaptık.
• Birinci kere alana geldiğimizde nitekim çok berbattı. Büsbütün ormanlık bir alandı. Yapılar gözükmüyordu. Birtakım kaynaklarda da buraya tiyatro deniyordu. Ancak tiyatro olmadığı, Amfitiyatro olduğu, yani 360 derecelik bir yapı olduğu ve bilhassa çok önemli bir personellik olduğu, büyük bir mühendislik gerektirdiğini, 3-4 tane mühendisliğin birebir anda işletildiği şuradaki tonoza baktığınızda görebiliyorsunuz. Oturma sıralarının, girişlerin oluşturulduğu, büyük yarışların yapıldığı ve çok büyük bir nüfusa hitap ettiği bir alanı tespit ettik. Bundan ötürü çok memnunuz.
• İşte Nazilli birlik olduğu vakit; kamusuyla, özeliyle, yereliyle, geneliyle birlikte olduğunda neler yapabileceğini gösteriyoruz. Lakin ihmal edilmiş binlerce yıllık bir tarihimiz var. Bunu gün yüzüne gün ışığına çıkardığımızda, bilime ve insanlara ulaştırdığımızda Nazilli’nin o kaybettiği kıymet tekrar ortaya çıkacaktır. Tarihi pahası ile birlikte turizm tesiri yükselecektir.
• Arkeologlar mecrasında burası Türkiye’deki 2. keşif olarak değerlendirildi. Bunu destekleyecek birçok yapı da var. Bunun emarelerini alanda görüyoruz. Ancak vatandaşlarımızdan çok hassas ve dikkatli olmalarını istiyoruz. Kaçak hafriyata asla müsaade etmemelerini, sebebiyet vermemelerini, gördükleri anda da ihbar etmelerini istiyoruz. Ne yazık ki buradaki tarihi yapıyı, dokuyu zedeliyorlar. Bunlar çok kıymetli. Nazilli halkının kültürel mirası bunlar. Burada işte yüz yıl sonra, 2 yüz yıl sonra, bin yıl sonra yaşayacak insanların hakkı var. Lütfen kaçak kazılara müsaade etmeyelim. Gördüğünüz anda ilgili makamlara mercilere ihbarda bulunalım ki hiçbirimizin hakkı zayi olmasın ve kaybolmasın.
• Buradan çıkarılacak her bedel, her bir eser, yazılı modüller, öteki kullanım modülleri, buranın pahasını bir kat daha arttıracaktır. Uzun bir süreç fakat bu haliyle bile turist çekmeye ve vatandaşlarımızın ilgisini çekmeye başladı. Doğal salgın periyodu geçtikten sonra burada inşallah biz de hazır olacağız. Daima bir arada hoş işler yapacağız.”

© İHA / ALİ SOYDEMİR

Yaklaşık 200 yıl evvel bölgede gezen Avrupalı seyyahların notlarından esinlenen arkeologlar, Zeytin ve incir ağaçlarının ortasında Roma’da bulunan kolezyumun orta ölçeklisi durumundaki, Anadolu’da korunamamış durumdaki 7-8 örneğine nazaran günümüze kadar korunarak ayakta durabilmiş tek örneği keşfetti. Yaklaşık 14-15 metrelik duvarları korunan, 360 derecelik oturma sıralarına sahip, yaklaşık 100 metre çapında orta ölçekli bir amfi tiyatrosu kalıntısını keşfeden araştırma grubu, bölgenin yüzey araştırmalarını da tamamlanmak üzere.

© İHA / ALİ SOYDEMİR

Define avcılarının Roma periyodundan kalan bölgedeki yaklaşık 2 bin 700 yıllık yapıtlara büyük ziyan verdiği gözlenirken yapılan ön incelemelerde değerli bulgular elde edildi. Hafriyat çalışmaları tamamlanarak Kolezyumun ortaya çıkartılmasının akabinde dünyadaki tek örnek olması beklenen Mastaura Antik Kenti, kazıların başlamasının akabinde gün yüzüne çıkartılarak turizme kazandırılacak.

© İHA / ALİ SOYDEMİR

Geçtiğimiz aylarda keşfedilen 2 bin 700 yıllık arena için Aydın protokolü, STK’lar ve vatandaşlar seferber olarak turizme kazandırılması için güç birliği yaptı. Birinci etapta antik kentin içinde bulunduğu 11 arazi için muvaffakiyet alındı. Ekim ayında başlayan çalışmalarda ise alan temizlenerek hafriyata hazır hale getirildi. Çalışmaları yerinde inceleyen heyet basın mensuplarına bilgilendirmede bulunarak bu kıymetli keşfin bir an evvel turizme kazandırılacağını belirtti.

© İHA / ALİ SOYDEMİR

Keşifle ilgili bilgi veren Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Sedat Akkurnaz, “Nazilli Ege’nin en büyük ilçelerinden bir tanesi. Antik periyotta de burada 3-4 tane antik yerleşim kent varmış ve 4 bin yıldır burada beşerler yaşamışlar. O büyük antik kentlerden biri olan Mastaura’da da biz Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Arkeoloji Kısmı olarak bu sene çalışmalar başlattık. Anadolu’da eşi gibisi olmayan, Yunanistan’da, Mısır’da eşi gibisi olmayan amfitiyatro-arena dediğimiz yaklaşık bin 800 yıllık dövüş alanı keşfettik. Roma’daki Kolezyum’a benzeri usulde bir şov alanı. Burada paklık çalışmaları yapıyoruz” dedi.

© İHA / ALİ SOYDEMİR

Aydın Müze Müdürü Abdülbari Yıldız, amfi tiyatro ile ilgili olarak verdiği bilgilerde, “Nazilli ilçemizde 2020 yılında müze müdürlüğümüz başkanlığında Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Dr. Sedat Akkurnaz’ın bilimsel danışmanlığında yaklaşık 5 aylık bir çalışma yürüttük. Ve bu çalışmalar sonucunda amfitiyatro olarak nitelendirdiğimiz mimari yapıyı gün yüzüne çıkarttık ve bunu bilim dünyasına kazandırdık. 2020 yılı içerisinde bu çalışmalarımızı devam ettireceğiz. Şu anda kamulaştırma çalışmaları devam etmekte, 5 parsel Kültür Turizm Bakanlığı tarafından, bir parselde Nazilli Belediyesi tarafından kamulaştırması 2020 yılı içerisinde tamamlanacak ve bu sayede arkeolojik çalışmaları da yürütmüş olacağız. Bir sonraki etapta da bu kamulaştırdığımız alanlarda gelecek olan ziyaretçilerimizin konaklayacağı ve toplumsal aktivitelerini gidereceği alanları oluşturacağız. Bu bölgeyi biz Nazilli ilçemizin turizmine kazandıracağız” dedi.