Objelerin “Neden O Renkte” Olduğuna Dair Bu 13 İlginç Bilgiye Çok Şaşıracaksınız

Fransa’nın Kutsal Ruh Nizamı tarikatı mensubu Şövalyeler, 1587’de mavi kurdele üzerine haç giymeye, ya da boyunlarına bu kurdeleleri bağlamaya başladılar. Onur, muvaffakiyet, ve olağanüstü bir yemek ismiyle bütünleşen bu Fransız kalıbına “Le cordon bleu” dendi. Ve Atlantik’te 1830’da yapılan yolcu gemisi yarışlarında en süratli olana verilmeye başlandı. O günden beridir başarılı olana “mavi kurdele vermek” bir gelenek halini aldı.

Kurşun kalemler 1890’a kadar ya boyanmazdı ya da koyu renge boyanırdı. Taa ki L.&C. Hardtmuth Company , ismini dünyanın en büyük elmasından alan “Koh-i-Noor” lüks kalemlerini piyasaya sürene kadar. Şirket, kalemleri sarıya boyayarak, krallıkları, lüksü, şanı hatırlatırken tıpkı vakitte “kahramanlığı” vurgulamak istedi. Bu hile o denli işe yaradı ki, rakipler kısa vakitte kendi “sarı kalem”lerini üretmeye başladılar.

20.yy başlarında hakemler beyaz tişörtler, papyonlar ve bereye benzeyen şapkalar takardı. Bu da onların birtakım ekip elemanlarıyla basitçe karıştırılmasına sebep olurdu. 1920’de Lloyd Olds isimli hakem futbol oyuncusu sanılıp, top ona pas atıldığında, artık kıyafet değişim vaktidir diye düşünüldü. 1 yıl sonra bir maçta şuanda hala gördüğümüz siyah-beyaz çizgili tişörtü giyerek bir ihtilali başlatmış oldu. İzleyiciler evvelce bundan nefret etse de, vakitle futbolcuları hakemden ayırmanın tadını aldıkça güzellerine gitmeye başladı.

Şaşaalı galalardan, moda değerlendirmelerinden çok çok evvel, kırmızı kilimler ve halılar konuğu beğenilen karşılama gayeli serilir ve kutsal bir figür sayılırdı. Antik Yunan oyun muharriri Aeschylus bu ritüelden meşhur oyun “Agamemnon”da bahsetmiş, ve Lider James Madison 1821’de tekneden indiği karada evvel kırmızı halı’ya ayak basmıştır.1902’de artık kırmızı halı güzelce ikonik bir karşılama simgesi olup, “Hollywood krallığına” yakışır bir biçimde 1961’de ve sonrasında gelen tüm ödül merasimlerinde kullanılmaya başlandı.

Çin’in Doğu hanlıkları (25-220 M.Ö.) ve Antik Roma’nın İkinci Cremona Savaşı (69 M.Ö.)’na kadar tarihi dayanan “beyaz bayrak” , rahmeti simgeler ve dışarıdan kolaylıkla görünen yansımalı berrak rengiyle, savaşa giderken taşınılan ve ordulara ilişkin olan hanedanlık bayraklarından ayrıştırılmasını sağlar.

Aslında 19.yy’a kadar hangi cinsiyetin hangi rengi giymesi gerektiği konusunda katı bir gelenek yoktu. Birtakım beşerler mavi gözlü bebeklerine mavi giydirmeyi uygun bulurken, kimileri güçlü bir renk olduğu için pembe giydirirlerdi. 1940’larda kıyafet üreticileri hangi renklerin hangi cinsiyete “uygun” olduğuna karar verdiler. Elbiseleri pembe renkte seri üretirken, küçük pantolonları mavi renkte ürettiler. Bu trend 70’lere hakikat yerini kızlar için “puantiyeli desenli” ve erkekler için “futbol forması üslubu tişört”e bırakırken, 80’lere yanlışsız ultrasonla ailelerin bebeklerinin cinsiyetlerini evvelden öğrenmeye başlamasıyla birlikte geri dönmüş oldu.

18.yy’da çiftçilerin küfle başları sıkıntıdaydı. Ahırlarının duvarlarını ketentohumu yağı, süt ve kireç karışımıyla boyamaya başladıklarında tahta rengi yanık turuncuyu andıran bir renge dönmüş oldu. Küfle girilen savaşta bu da işe yaramayınca, çiftçiler bu boyaya biraz pas ve demir-oksit karışımı eklediler. İnanılmaz derecede işe yarayan bu duvar boyası, ahşabın rengini Falu tonu dediğimiz koyu kırmızıya dönüştürdü. Daha sonra 19yy. sonlarına hakikat boya satıcıları en ucuz boya rengini “kırmızı” olarak belirlediler ve bu da bugün hala ahırlarda gördüğümüz klâsik kırmızı rengin kullanımını arttırdı.

19yy’da hekimler hastaları tedavi ederken günlük kıyafetlerini giyme eğilimlerindeydi. Doktorluk gitgide daha saygın ve değerli bir meslek halini aldıkça, bu “günlük kıyafet” yaklaşımı pek profesyonel gözükmemeye başladı. 1900’lerde beyaz laboratuvar önlükleri giymeye başlayarak bu “profesyonelliği” bu halde ikonize etmiş oldular. Önlükler bilimsel otorite ve sterilliği temsil ediyor.

Evvel günlük kıyaftler, sonra beyaz önlükler derken, 20yy. ortalarına yanlışsız hekim ve hemşireler kaçınılmaz kan, ilaç vb. lekeler yüzünden daima üniformalarını yıkamaktan ve değiştirmekten bıktılar. Böylelikle birtakım hastaneler siyasetlerini değiştirerek kolay yıkanabilen ve çok kolay leke tutmayan yeşil ya da mavi önlüklerin giyilmesini daha uygun gördüler. Ayrıyeten bilhassa cerrahlar için mavi ya da yeşil renkli önlük daha uygundur, zira renk çarkında kırmızı renginin tam karşısında yer alırlar ve böylelikle yansıma yaparak cerrahın, insan bedenini daha rahat gözlerle görmesini sağlar.

Hepsinin yaklaşık tıpkı renkleri içermesi tesadüf olamaz değil mi? Renk psikolojisine nazaran sıcak kırmızı ya da sarı renkler bilinçaltımızda iştah, heyecan ve olumluluğu tetikler. Fast food yerleri da bu renkleri logodan eser ambalajlarına, koltuklarına kadar uygularlar zati. Soğuk renkler, öte yandan, iştahı bastırıp, her şeyi biraz yavaşlatma tetiğini çekerler.

1957’de basket topları düzenlemesi rengin ya kahverengi ya da sarı olmasını uygun görüyordu. Butler Üniversitesi basketbol koçu “turuncu”nun oyuncular ve yorumcular için görülmesi daha kolay bir renk olacağını öne sürdü ve bunun için 1958’de üniversiteler ortası bir şampiyonada bir test sürüşü yapıldı. Turuncu renk opsiyonlarına eklendi ve 1 yıl sonra ise standart renk olarak kabul edildi.

Birebir kıssa, farklı spor kolu. Yöneticiler beyaz ve sarı renk opsiyonlarından birini kullanmak istiyorlardı. Zira TV’de görülmesi en kolay renk buydu. 1972’de tanıtıldıktan sonra parlak floresan sarısı bu toplar, standart olarak kabul edildi.

Trafik ışıkları renk şeması İngiltere’de Liverpool ve Manchester Trenleri’ne (dünyanın birinci çift raylı yolcu treni sistemi) yani 1841’lere dayanır. Yöneticiler renkli bayraklarla ve ışıklarla işaretler vererek bir nebze güvenliği arttırmak istediler. Daha sonra endüstriyel gelişim bu lokal tedbirleri genelleştirerek, kırmızıyı “tehlike” işareti ve yeşili “dikkatli geç” işareti olarak addetti.