Öğrencilerin sınav kaygısıyla mücadelesine aileler destek olmalı

İmtihan korkusunun imtihan öncesinde yahut sırasında, başarıyı olumsuz etkileyen ağır hisler nedeniyle oluştuğunu söyleyen Doç. Dr. Coşkun, bu hislerin çok çeşitli nedenleri olabileceğini tabir etti. Coşkun, “Kişinin kendisiyle ilgili algısı, aile ve yakın etrafın beklentileri, eğitim sistemi, akran baskısı üzere birçok durum imtihan telaşına neden olan olumsuz hisleri oluşturabilir. Bir öğrencinin imtihana ne mana yüklediği bu evrede değer kazanır. İmtihanın sıkıntı ya da kolay oluşu ile ilgili niyetleri, imtihan sonrasına ait beklentileri, muvaffakiyet ya da başarısızlık kavramına yüklediği mana korku oluşturan olumsuz hislerin nedenlerini gösterebilir” diye konuştu.

“SINAV TASASI OLAĞANDIR”

Bir öğrencinin imtihan derdi yaşamasının olağan bir durum olduğunu vurgulayan Yelkin Diker Coşkun, “Ancak imtihan korkusunun toplumsal hayatı ve akademik başarıyı olumsuz etkilemesi istenmeyen bir durumdur. İmtihan tasasının denetim edilemediği durumlarda öğrenciler huzursuzluk, sorun, isteksizlik, kaygı, uyku meseleleri yahut fizikî rahatsızlıklar yaşar. Bu türlü durumlarda dikkat ve öğrenme süreçleri de olumsuz etkilenir” dedi.

Doç. Dr. Yelkin Diker Coşkun, birtakım öğrencilerin imtihan derdini daha ağır yaşamasına ait ise şunları söyledi:

“Bir bahse verdiğimiz reaksiyonlar, davranışlar ile zihnimizdeki imajlar ortasında güçlü bir münasebet vardır. Bu imajlar tasayı oluşturduğu üzere telaşla baş etmek için de farkına varılması gereken niyetlerdir. Bu niyetler kimi öğrencilerde otomatikleşmiştir. Öğrenci rastgele bir derse ya da imtihana ait ‘zaten başarısız olacağım’, ‘ben anlayamam’, ‘yeterince süratli olamam’ üzere fikirlere sahip olabilmektedir. Bu tip durumlar öğrencinin aile etrafında başlayan erken çocukluğundan tutun da ilkokul hatta ortaöğretimde karşılaştığı reaksiyonlarla alakalıdır. Bu çeşit durumlarda aileler ve öğretmenler öğrencilerin olumlu kanılar geliştirmesine, kendisine amaçlar koymasına yardımcı olmalıdır.” 

“KAYGIYI YAŞAMAYAN YOK, YÖNETEBİLEN VAR”

“Sınav telaşı yaşamayan öğrenci pek yoktur. Lakin bu tasayı âlâ yönetebilen öğrenciler vardır” diyen Doç. Dr. Coşkun, korkuyu yönetme marifetinin dikkat ve kanılarını odaklamayla direkt bağlı olduğunu vurguladı. Coşkun, “Duyguları denetim etmek niyetleri denetim etmekle başlar. Bu öğrencilerle yapılan görüşmelerde imtihana ait birinci imajlarının ‘ne yapmam gerekir’ ve ‘nasıl yapmalıyım’ formunda gaye belirlemeye dönük olduğu anlaşılmaktadır. Bu sorulara ait imajlar bir imtihanla oluşmaz erken çocukluktan itibaren muvaffakiyet ve başarısızlığı birlikte deneyimleyebilen ve her ikisinin de ömrün akışı içinde olağan karşılandığı ebeveyn ve öğretmen tavrı ile desteklenerek oluşmaktadır. Ayrıyeten telaşını yönetebilen öğrencilerin, akademik muvaffakiyet kadar toplumsal gelişimle ilgili de takviyeye sahip olduğu görülmektedir. Kendi ilgi ve yeteneklerinin farkında olan bu öğrencilerin öğrenmeye ait gaye koyma ve düzenleme marifeti de daha kolay gelişim göstermektedir” biçiminde konuştu.

Yelkin Diker Coşkun, imtihan tasası yaşayan öğrencilerin bu sorunu en aza indirebilmeleri için şu tekliflerde bulundu:

“Sınav öncesi ve sonrası ders çalışma alışkanlıklarının gözden geçirilmesi ve gereksinime yönelik düzenlemeler yapılması yararlı olacaktır. Öğrencinin akademik muvaffakiyetini olumsuz etkileyen uyku sıkıntıları, derin telaşlar, fizikî sorunlar yaşanıyorsa okul rehberlik servisinden imtihana hazırlık sürecinde konutta yapılması gereken ferdî düzenlemeler konusunda yardım alınmalıdır. Öncelikle bu öğrencilerin hislerinin arkasında yatan fikirleri tanıması sağlanmalı. Olumsuz niyetlere alternatif fikirler oluşturmasına yardımcı olmak gerekiyor. Hayat muvaffakiyetinin imtihan muvaffakiyetinden daha büyük bir kavram olduğunu ve yalnızca bir derse ya da imtihana ait muvaffakiyet durumu ile belirlenmediğini, evvel aile sonra çocuk içselleştirmelidir.”

“AİLELER NASIL DAYANAK OLABİLİRLER?”

Doç. Dr. Yelkin Diker Coşkun, ailelerin çocuklara nasıl dayanak olabileceğine ait ise şunları kaydetti:

“Her çocuk ve gencin kabul hissine muhtaçlığı vardır. Böylelikle özgüvenli bireyler haline dönüşebilirler. Şartsız kabul içsel bir histir ve vakitle gelişir. Ailenin muvaffakiyet ya da başarısızlığa bakmaksızın çocuk ve gencin yanında olduğunu kelam ve davranışlarıyla göstermesi kıymetlidir. Okul öncesi devirde temelleri atılan bu hissin varlığı öğrencilerin rastgele bir mevzuda başarısızlığı göze almayı yahut başarısızlıkla başa çıkabilme gücünü besler. Burada bireyin gelişiminde kıymetli rolü olan inanç ve sorumluluk üzere iki temel özellik unutulmamalıdır. Akranlarıyla karşılaştırma yapmamak, çabayı takdir etmek, yüreklendirmek ve hayatta her vakit alternatiflerin varlığına ait sohbetler rahatlatıcı olacaktır.”