Öğrenilmiş çaresizlik sendromu başarma isteğini yok ediyor

Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “kazanılmış başarısızlık sendromu” da denilen öğrenilmiş çaresizlik sendromunu, “Organizmanın göstermiş olduğu reaksiyonların sonuca ulaşmaması durumunda, sonucu değiştiremeyeceğine karşı oluşan inanç ile gelen bir ruh hâli durumu” olarak tanımladı. 

Kişi, başarma isteğini kaybediyor 

Taşkın, “Kazanılmış başarısızlık, insanlarda vakitle oluşan başarısızlıklar karşısında kişinin bir şeyleri başarma isteğini günden güne kaybetmesine sebep olur. Artık kimi mevzularda yahut genel olarak başarısız olacağına dair bir inanç geliştirmesi ile kendini gösterir dedi. 

Bireye çaresiz hissettiriyor 

Özgenur Taşkın, “Bir öbür deyişle, istenmeyen sonuçların istenilen sonuçlara dönüştürülme ya da sonuçsuz kalan durumların bir sonuca ulaştırılma ihtimali varken bireylerin büsbütün çaresiz hissetmeleri öğrenilmiş çaresizlik sendromudur. Makul bir tahlil yolu bulunan durumlar için tekrar de çaresiz hissedilmesine yol açan bu sendrom, anksiyete bozukluğuna ve depresyona da sebep olabilmektedir” ikazında bulundu. 

Çaresiz ve sıkıntı durumda olma hali genellenir 

Öğrenilmiş çaresizlik sendomunun, bir kişinin tekrar eden gerilimli durumlar yaşaması sonucunda ortaya çıktığını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Öğrenilmiş çaresizlik durumunun pekiştiği bireyler, bu gerilimli durumları değiştirme ihtimalinin olduğu vakitlerde bile bilakis inanırlar. Çaresiz ve güç durumda olma halini genelleyip motivasyon kaybına uğrar ve harekete geçmek bile istemezler. Yetişkinlerde öğrenilmiş çaresizlik, kişinin sıkıntı durumlar karşısında reaksiyonsuz kalmasına neden olur” dedi. 

 Zihinde daima berbat durumla müsabaka ihtimali tutulur 

Öğrenilmiş çaresizlik sendromunda bu şahısların genelde makus durumlarla karşılaşacaklarına dair inançlarının yüksek olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, şunları söyledi:

“Sürekli olarak makûs durumlarla müsabaka ihtimalini zihinlerinde meblağlar. Potansiyel bir tahlili olsa bile bu berbat ve gerilimli durumları yönetmekte başarısız olacaklarını düşündükleri için sahiden de başarısız olurlar. Mesela bir bağımlılık hastası, maddeyi birkaç kere bırakmaya çalıştıktan sonra bu teşebbüslerinde başarısız olması hiçbir vakit uyuşturucu husus kullanımını bırakamayacağı inancı geliştirmesine neden olur bu da yetişkinlikte öğrenilmiş çaresizliğe örnek olarak verilebilir. Akabinde artık bırakma teşebbüsünde bile bulunmak istemeyecektir. Hatta pek çok sefer ‘Çok doktora gittiğim halde bırakamadım’ üzere telaffuzlar duyulmuştur. Burada ruhsal savunmalar devreye giriyor ve zati kişi bırakmak istemiyor. Natürel ki bu durum kişi farkında olmadan gerçekleşiyor.”

Bu belirtilere dikkat!

Öğrenilmiş çaresizlik sendromunun belirtilerine de değinen Taşkın, “İnsanların ömür heveslerini kaybederek yalnızca sorumluluklarını yerini getirmeye başlamaları değerli belirtiler ortasında yer almaktadır. Ayrıyeten hafızada zayıflamaya sebep olan bu sendrom, öz inanç eksikliğiyle de kendini belirli etmektedir. Bunların yanı sıra insanların fizikî ve ruhsal olarak her türlü acıyı kabullenmeye başlamaları da bu sendromun belirtileri ortasında yer almaktadır” dedi.  

Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, bu belirtilerden rastgele birinin şahısta bulunması halinde bir uzmana danışılması gerektiğini söyledi.