Orosz’un algılarla oynayan eserleri İstanbul’da

Bugünlerde İstanbul Macar Kültür Merkezinde görülebilen “Paradoxonometry” adlı sergide, Orosz uzun uzun bakılacak yapıtları teşhir ediliyor. Biz de tıpkı vakitte müellif ve direktör de olan Orosz’la sanat üzerine söyleştik…

ÇİZEBİLİRSEM SORUNU ÇOK DAHA DÜZGÜN ANLAYABİLİRİM
Sanatınızda anamorfoz tekniğinin, farklı boyutları kullanmanın yeri büyük… Boyutları bu kadar çok kullanmanızın altında ne yatıyor? Çocukken geometriyi çok mu seviyordunuz?
Evet, geometrik alıştırmaları okulda da çok seviyordum. Hâlâ geometride, cebirden daha başarılıyım ve bir şeyi çizebilirsem sorunu çok daha uygun anlayabilirim. Elimde bir kalem varken hayal gücüm çok daha âlâ çalışır. Hatta ortada “Bazen düşünemediğim şeyleri bile çizmeye çalışıyorum!” diye latife yapıyorum. 

Yapıtlarınızda farklı boyutları, göz yanılsamalarını kullanarak algılarımızla oynuyorsunuz. Bizi bir oyuna mı davet ediyorsunuz?
Oyun sözüne karşı çıkmam. Zira bana nazaran izleyicinin ilgisini oyunla  daha kolay çekebiliriz. Tıpkı vakitte “oyunlu”,  göz yanılsamalı, izleyicinin başını karıştıran yapıtlarımın ardındaki dünyada da bunun üzere yanılsamalar, aldatmacalar ve palavralarla karşılaşabiliyoruz. Fotoğraflarımla buna dikkat çekmek, stant salonu dışında neler olup bittiğini göstermek isterim. İzleyiciyi parmağında oynatmak isteyen, ama aslında bu dileğin fark edilmesine çok sevinen bir sanatkarın yapıtlarıdır bunlar…

“BİR FOTOĞRAF, BİN SÖZE BEDELDİR”

Aslında çalışmalarınız görünen şeylerin farklı olabileceğini de haykırıyor. Sizce bilgiye kolay ulaşan çağdaş insan, nitekim doğruyu görebiliyor mu?
Her gün gitgide büyüyen, çok önemli bir fotoğraf dalgası atılıyor üzerimize. Fotoğraflarla çok kolay biçimde bilgi edinilir, “Bir fotoğraf, bin söze bedeldir” diye bir tabir var aslında. İşte bu kelam, fotoğraflara dikkatsizce bakmamamız için bir sebep olabilir. Çünkü birçok vakit klişe olarak bakıp, bir anlık genellemeyle yetiniriz.

ÇİZİMDEN FAZLA YAZMAKLA İLGİLENDİM
Pandeminin sanatınıza nasıl taraf verdiğini de merak ediyorum. Bu büyük durum yapıtlarınıza nasıl yansıyor?
En üzüldüğüm şey, İstanbul’daki de dâhil olmak üzere yurt dışındaki sergilerimin birçoklarına gidememek. Fakat günlük çalışmalarımı pandemi neredeyse hiç etkilemedi; hatta çalışmak için daha fazla vaktim oldu. Lakin çizimden fazla yazmakla ilgilendim. Son sayfaları pandeminin maskeli dünyasında geçen bir roman bitirdim, ayrıyeten bir öykü kitabım yayımlandı. Bu kitaptaki en uzun öykü ise İstanbul’da geçiyor. Yapıtı daha evvelki Türkiye seyahatimde yazmaya başladım, sonra her zamanki üzere tabiatıyla devam etti. İncelikle, sevinçle… Tıpkı İslam sınır sanatı üzere…

İSLAMİ GEOMETRİ, FARKLI DENEYİMLER SUNUYOR
Bugünlerde İstanbul Macar Kültür Merkezinde “Paradoxonometry” isimli ahşap standınız yer alıyor.  Galiba standın konutunuzdaki tamiratla alakalı bir kıssası varmış…
Ah, evet. Konutumuzun çatısını değiştirttikten sonra kalan ahşap kesimlerinden ilham aldım. “İmkânsız” çizimlerinden birkaç tane gerçek, üç boyutlu nesne üzere görünen eserler hazırlamaya kalktım.

Türkiye’de daha evvel birçok stant açtınız. Türk-Macar kültürel yakınlığı da malum… Türk kültür ve sanatı hakkında neler söylersiniz?
Evet, ilgi için çok teşekkür ederim; bilhassa şayet bana yalnızca bir sanatçı olarak değil, Macar kültürünün bir temsilcisi olarak bakıyorsanız… İki kültür ortasında hakikaten birçok benzerlik var. Bunun kıymetli sebeplerinden biri ortak tarihimiz, başkası ise birbirimizin ülkelerinde çalışan sanatkarlar, muharrirler, müzisyenler ve mimarlar. Lakin benzerliklerin yanı sıra farklılıklar da çok ilgimi çeker. Hatta şimdiki standıma dönersek bunları aslında daha da enteresan buluyorum. Türk sanatının da kaynağı olan Orta Doğu medeniyetlerinde dinî sebeplerden ötürü, geometrinin değeri Avrupa’dan daha büyüktü. Süslemeyle yükselen bu İslami geometri benim gibilere de çok farklı deneyimler sunmakta.