Türkmenistan; Kazakistan, Özbekistan ve Afganistan’a komşu bir Orta Asya ülkesi. Yıllar boyunca pek çok medeniyete mesken sahipliği yapmış bu ülke, Orta Asya’nın mutfak kültürünü bünyesinde barındırır. Pekala Türkmenistan’ın meşhur yemekleri nedir? Türkmen mutfağında neler yenir? Bütün soruların karşılığı içeriğimizde…????????????️
Evvel biraz Türkmenistan’ı tanıyalım. Türkmenistan 6 milyon nüfusuyla Orta Asya Türk Devletleri ortasında en az nüfusa sahip ülke. Ülkenin birden fazla Karakum çölüyle kaplı, haliyle nüfusun az olmasına şaşırmamalı.
Türkmenistan’ın başşehri ise Aşkabat.
Türkmenlerin lisanı ise Türkmence. Türkmenlerin ise derya bir mutfak kültürü var.
En değerli yemekleri olağan ki pilav. Türkmen pilavı enfes lezzetiyle yerli ve yabancı herkes tarafından çok seviliyor. Pekala nasıl yapılıyor bu pilav? Materyaller:
Nasıl Yapılır?
1. Eti doğrayın ve 1 tatlı kaşığı tuzla düzgünce karıştırın.
2. Yağı büyük bir tencerede orta ateşte ısıtın ve eti ekleyin.
3. Yavaşça kızartın.
4. Soğanı ekleyin ve yumuşamaya başlayınca havuçları ek edip 5 dakika kavurun.
5. Suyu ve kalan tuzu ekleyin ve 5 dakika yüksek ateşte kaynatın.
6. Pirinci tencereye ekleyin ve karıştırın.
7. Pirinç suyu çekmeye başlayınca altını orta dereceye düşürün ve tencerenin kapağını kapatın.
8. Ortada bir karıştırarak pirinci 30 dakika pişirin.
Doğrama, Türkmenistan’ın en klâsik yemeği. Kurban Bayramı’na özel yapılan bu yemek bilhassa konuk gelince yapılıyor. Materyaller:
Et suyu için:
1.5 kg kuzu yahut dana eti, yağlı ve kemikli 5 litre su
2 yemek kaşığı tuz
2 domates, doğranmış
Ekmek için:
1 yemek kaşığı tuz 600 ml. ılık su
1 çay kaşığı kuru maya
1 kilo un
2 soğan
Öğütülmüş karabiber
Nasıl Yapılır?
1. Et ve suyu tencereye alıp yüksek ateşte kaynatın.
2. Kaynarken çıkan köpüğü süzün, ve tuzu ekleyin.
3. Isıyı orta dereceye düşürün ve tencereyi kapatın.
4. 20 dakika sonra domatesleri ekleyin.
5. Tencerenin kapağını kapatın ve etleri uygunca pişirin.
6. Bu ortada geniş bir kapta tüm ekmek materyallerini karıştırıp hamur haline getirin.
7. Hamuru 2 eşit modüle bölün ve her bir parçayı avuçlarınız ortasında yuvarlayarak top haline getirin.
8. Fırını evvelce 250 derecede ısıtın.
9. Her bir yufkayı merdane ile 1,5 cm kalınlığında açın.
10. Açtığınız her bir ekmeği çatalla güzelce delin ve yağlı kağıt serili fırın tepsisine aktarın.
11. Ekmekleri su ile fırçalayın ve fırının orta rafında altın rengi olana kadar, 15-18 dakika pişirin.
12. Büyük bir mutfak bezinin üzerine ekmeği küçük modüllere ayırın.
13. Etler yumuşayınca soğan dilimlerini çıkarın ve kaseye koyun.
14. Eti tencereden bir kaseye aktarın, akabinde kalan ekmek modülü üzerinde eti ince doğrayın. Her şeyi elinizle karıştırın ve karışımın üzerine 3-4 yemek kaşığı yağlı et suyu gezdirin.
15. Bu noktada doğrama hazır lakin ekmeğin etin ve soğanın lezzetini emmesi için 20-30 dakika beze sarılmış halde bırakılırsa tadı daha düzgün olur.
Mantı aslında birden fazla ülkenin ortak yemeği. Türkmen mantısı ise çok tanınan bir yemek. Gereçler:
İçi için:
– 400 gr kıyma
– 3 orta uzunluk soğan
– 1 yemek kaşığı salça
– Biraz sıvı yağ
– Maydanoz
– Tuz
– Karabiber
Hamuru için:
– 2 yumurta
– Tuz
– 5 su bardağı un
– Ilık su
Nasıl yapılır?
1. Hamuru yoğurup bekletin, hamur ne sert ne de yumuşak olacak.
2. Kıyma, soğan ve öbür gereçleri karıştırın.
3. Hamur dinlendikten sonra ince olacak biçimde yuvarlak bir biçimde açın.
4. Kare ve büyük halde kesin akabinde içlerini doldurup, kareleri bohça halinde yapıp her iki ucu birbirine yapıştırın.
5. Mantıları buharda 40 dakika pişirin.
6. Mantılar pişince hepsini bir tepsiye aktarıp tereyağı modülleri koyun.
7. Servis tabaklarına alıp üzerine isteğe bağlı sarımsaklı ya da sarımsaksız yoğurt ekleyin.
Ýagly Gutap (Çeburek) olarak bilinen çibörek tanımı ise şöyle: Materyaller:
İçi için (etli):
Ispanaklı iç için:
Hamur için:
Nasıl Yapılır?
1. Etli yapacaksanız şayet: Tüm materyalleri bir kapta birleştirin.
2. Ispanaklı yapacaksanız şayet: Ispanağı kaynar suya koyup 5 dakika kaynatın. Akabinde çıkarın ve yeşil rengini korumak için soğuk su dolu bir kaba koyun. Ispanağı tekrar süzdükten sonra tahta kaşıkla ezin. Yağı bir tavada orta ateşte ısıtın. Unu karıştırın. Un hafif kahverengileşince suyu ekleyin ve 5-6 defa karıştırın. Ezilmiş ıspanağı ve tuzu ekleyin. Uygunca karıştırın ve ocağın altını kapatın.
3. Geniş bir kapta tüm hamur gereçlerini karıştırıp pürüzsüz bir hamur elde edene kadar yoğurun.
4. Hamuru 16 eşit modüle bölün ve her bir parçayı avuçlarınız ortasında yuvarlayarak top haline getirin.
5. Hamur toplarını bir mutfak havlusu ile örtün ve 5 dakika dinlenmeye bırakın.
6. Dinlenen bir top hamuru alın, biraz un serpin ve 14 cm’lik bir daire biçiminde açın.
7. 1 yemek kaşığı et yahut ıspanak dolgusunu ince bir kenarlık bırakarak dairenin yarısına yayın.
8. Öteki yarısını katlayın ve akabinde bir çatalla kenar boyunca kıvırın.
9. Yaklaşık 4 cm derinliğinde büyük bir tencereye sıvı yağ doldurun ve orta ateşte kızdırın.
10. Her gutapın üstünü bir çatalla delin, her iki tarafı da altın rengi olana kadar kızartın ve servis edin.
Türkmenlerin hamur yemekleri meşhur demiştik. Sırada ise bir çeşit börek olan somsa var: Gereçler:
Hamur için:
500 gr un 1 çay kaşığı tuz
50 gr tereyağı
300 ml su (yaklaşık)
Dolgu için:
500 gr dana/kuzu kıyma 1 soğan, kıyılmış
kara biber ve tuz
Nasıl Yapılır?
1. İç harcı hazırlamak için kıymayı doğradığınız soğanla karıştırın. Tat vermek için tuz ve karabiber ekleyin.
2. Hamuru yapmak için tereyağını bir tavada eriterek başlayın.
3. Bir kapta su, tuz, un ve eritilmiş tereyağını karıştırarak yumuşak bir hamur elde edin.
4. Hamuru toplara bölün. Bir oklava kullanarak, her bir topu 3 mm kalınlığında açın ve 12 cm çapında yuvarlaklar kesin.
5. Her yuvarlağın ortasına bir çorba kaşığı iç harcı koyun ve yayın.
6. Üçgen biçiminde katlayın.
7. Etli börekleri yağlı kağıt serili fırın tepsisine dizin ve üzerine su serpin.
8. Altın kahverengi olana kadar 250°C’de pişirin.
Epeyce farklı bir yemek olan gowurdak birebir vakitte bir saklama metodu. Gowurdakı yapıp birkaç ay boyunca ister soğuk ister sıcak tüketebilirsiniz. Materyaller:
Don yağı için:
1.5 kg koyun yahut dana yağı (kaburga yahut kuyruktan) 1.5 çay kaşığı tuz
500 ml (2 su bardağı) su
Gowurdak için:
Nasıl Yapılır?
1. Eti büyük küpler halinde kesin ve tuzla karıştırın.
2. Bir tencerede iç yağı eritin ve eti ekleyin.
3. Orta sıra karıştırarak yüksek ateşte 10 dakika kızartın, akabinde ısıyı orta dereceye düşürün.
4. Et kahverengileşmeye başladığında daima karıştırın.
5. Yağ köpürdüğünde, ısıyı kapatın.
6. Korumak için çabucak servis yapın yahut eti ve yağı bir emaye tencereye koyun.
7. Serin bir yerde saklanan Gowurdak birkaç ay boyunca saklanabilir.
Gelelim ünlü ekmeklerine. Çörek Türkmenlerin ekmeği. Gereçler:
1 kilo un 1 yemek kaşığı tuz
20 gr maya
600 ml ılık su
Nasıl Yapılır?
1. Büyük bir kapta mayayı ılık suda eritin.
2. Tuz ve unu ekleyin.
3. Karışım sert bir hamur oluşana kadar tüm gereçleri yoğurun.
4. Hamurun kabarması için iki başka beze yapıp üstünü örtün.
5. Hamur mayalandıktan sonra, her bir topları yavaşça unlanmış bir yüzeye aktarın.
6. Hamuru elinizle bastırın ve yaklaşık 2 cm kalınlığında ve 30 cm çapında yuvarlak bir düz ekmek haline getirin.
7. Tekrar üstünü örtün ve 20 dakika bekletin.
8. Fırını evvelden 250 derecede ısıtın.
9. Ekmeği yağlı kağıt serilmiş fırın tepsisine alın.
9. Ekmeğin her yerini çatalla delin.
10. Ekmeği suyla fırçalayın. Fırın tepsisini fırının orta rafına yerleştirin ve ekmeği yaklaşık 15 dakika yahut altın rengi olana kadar pişirin.
Okurken ağızları sulandıran ve bizim de mutfak kültürümüze çok yakın olan Türkmenistan yemeklerinin sonuna geldik. Şayet devamını merak ediyorsanız sizin için şuraya kaynak bırakıyorum. Öbür içeriklerimiz için aşağıya tıklayabilirsiniz…????