Osmanlı mirası 5,5 asırlık caminin yok olma tehlikesi

Son 1 asırdır kullanılamaz hale gelen ve minaresinin yarısı yok olan caminin duvarlarına yazılan yazılar ise görenlerin reaksiyonunu çekiyor. İç cephesi husus bağımlıların yuvası haline gelen mescide saraydan kayıklar yoluyla ibadet için gelindiği bilinirken, vakitle yapılan sedde ile ırmak ortasında kalan tarihi yapı, taşkınlarla yıprandı.

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 3 yıl evvel onarım kapsamına alarak 3 metre yükseltmesini planladığı caminin onarım projesinin ise gelecek yıl yatırım planına alınması bekleniyor.

‘OSMANLI SU UYGARLIĞIYLA MİMARİSİNİN BULUŞTUĞU YAPI’

Edirneli tarih araştırmacısı Kutalmış Bayraktar, tarihi caminin 19’uncu yüzyılın sonlarına hakikat yıpranmaya başlayarak kullanımının durduğunu söyledi. Bayraktar, “Bu yapı aslında geçmişte unuttuğumuz Tunca elitizminin göstergesidir.

Bizim öncelikle bu yapıyı korumak için çok önemli tartışmamız lazım. Mimari olarak çok kıymetli istisnaları yok ancak burasını kıymetli kılan tarafı yapıldığı yerle alakalı zira su dünyası ile kara dünyasına bir hudut teşkil edilen bu yalı cami, aslında Osmanlı su uygarlığında tabiat ile mimarinin hem buluştuğu hem de birbirine meydan okuduğu yerde.

Tunca Irmağı, Saraçhane Köprüsü’nden Kasımpaşa burnuna kadar çok hoş yalıları bünyesinde barındırmış. Bu yalıların da hiçbir tanesi günümüze taşınmamış. Bu cami hala ayaktaysa şunu anlamalıyız ki aslında tekrar bir Tunca elitizmi yaratılabilir ve mükemmel günlerine dönebilir” diye konuştu.

‘CEMAAT HER AN ÇIKIP KARAYA ULAŞACAKMIŞ GİBİ’

Yapının hem mimari hem de peyzaj açısından örnek olduğunu belirten Bayraktar, “Dolayısıyla bizim konumuz yalnızca cami değil bu ekolojik de bir sorun. Tıpkı vakitte Edirne kent mirası ile de alakalı bir sorun. Meriç ve Tunca’nın ticaret ırmağı de olduğunu söylemeliyiz.

Ticaret de ‘şahtur’ dediğimiz bir öbür yelkenli ve kürekli kayıklarla yapılır. Hasebiyle burası su yoluna da ilişkin bir ibadethane. O denli hoş ki güya cemaati suyun içinden çıkıp da karaya ulaşacakmış üzere bir izlenim verir. Mimari bir öge, çok hoş bir peyzaj yaratmaktadır” dedi.

Yapının onarım ve konservasyonunun olabildiğince dikkatli yapılması gerektiğini belirten Bayraktar, “Burasının onarım ve konservasyonu, olabildiğince istisnai durumlar teşkil ediyor zira yer aldığı alan bir yarımada. Hasebiyle bunun öncelikle bütün kamuoyunda heyecan yaratması, tanınan bir mevzu haline gelmesi ve bu mevzularla ilgilenen bilim adamlarının daha heyecanlı bir formda tartışması lazım” diye konuştu.