Pakistan’da 2020’ye muhalif partilerin şovları ve Keşmir damgasını vurdu

Keşmir’in statüsü konusunda anlaşamayan Hindistan ile Pakistan ortasında çatışmalar ve gerginlik, Keşmir Denetim Sınırı etrafında ağırlaştı.

Pakistan Dışişleri Bakanlığının açıklamasına nazaran, bu yıl sınırın Hindistan tarafından Pakistan tarafına 3 binin üzerinde taciz ve gaye gözetilerek akın gerçekleştirildi.

Pakistan, kelam konusu ihlallerde 68’i çocuk, 92’si bayan 276 sivilin hayatını kaybettiğini, yüzlercesinin ise yaralandığını belirtiyor.
Hindistan’ın geçen sene 5 Ağustos’ta Cammu Keşmir’in özel statüsünü kaldırması ve eyaleti merkezi hükümete bağlı iki birlik toprağına ayırmasından sonra iki ülke ortasındaki tansiyon daha da arttı.

Pakistan, bu harekete reaksiyon olarak Yeni Delhi idaresiyle diplomatik bağlarının derecesini düşürme kararı almıştı.
Her iki ülkede de birbirlerinin büyükelçisi hala bulunmuyor.

İKİLİ MÜNASEBETLERDEKİ GERGİNLİK BU YIL DA SÜRDÜ;

Pakistan, 14 Kasım’da Hindistan’ı ülkede terörü finanse etmekle suçladığı bir belge hazırladı. İslamabad idaresi, kelam konusu belgeyi Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterine ve BM Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesine teslim etti.

10 Aralık’ta Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik dezenformasyon kampanyalarını ele alan bağımsız sivil toplum kuruluşu EU Disinfo Lab’ın Hindistan’ın memleketler arası platformlarda “Pakistan’ın prestijini zedelemeyi hedefleyen 15 yıllık dezenformasyon ağıyla” ilgili araştırması, iki ülke ortasında bir öteki tartışma konusu oldu.

Başbakan Han, tıpkı gün yaptığı açıklamada, “EU Disinfo Lab aracılığıyla Hindistan’ın 750’nin üzerinde geçersiz haber sitesi, var olmayan sivil toplum örgütleri ve uydurma şahıslarla Pakistan’ı maksat alan dezenformasyon kampanyası, tıpkı Hindistan’ın Pakistan’da terörü desteklediğine dair 14 Kasım’da yayımlanan evrak üzere ortaya çıktı.” tabirine yer verdi.

Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi, Avrupa Parlamentosu, BM ve BM İnsan Hakları Kuruluna kelam konusu durumla ilgili soruşturma başlatması davetinde bulundu.

KOVİD-19 FAKTÖRÜ

Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa müddette dünya geneline yayılan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını Pakistan’ı da tesiri altına aldı.

Ülkede birinci hadise 26 Şubat’ta görülürken, 18 Mart’ta birinci mevt gerçekleşti.

Ülkenin çeşitli eyaletlerinde farklı periyotlarda toplumsal ve ticari hayatta salgınla ilgili kısıtlama kararı alınırken, 1 Nisan’da ülke çapında kısıtlamalara gidildi.

İş yerlerinin daha erken saatlerde kapatılmasına karar verilirken, hafta sonları ise sokağa çıkma yasağı uygulaması devam etti.
Mescitlerde cemaatle namazlar, toplantılar ve şovlar de yasaklandı.

Ülkede mart prestijiyle iç ve dış sınır uçuşları durduruldu, kara ve demir yolu nakliyatı ise birtakım bölgelerde özel müsaadeye tabi tutuldu. Başbakan İmran Han ekonomik münasebetlere dayanarak kelam konusu kısıtlamalara 9 Mayıs’ta son verdiğini açıkladı. Birebir gün yaptığı açıklamada Han, “Gelişmiş ülkelerin önceliği sokağa çıkma yasağı ve kısıtlamalarla virüsü denetim altına almakken, gelişmekte olan ülkelerin önceliği ise virüsü denetim altına alırken ekonomik krizi de engellemek.  İnsanlarımızı salgından müdafaaya çalışırken bir yandan da açlıktan müdafaa ikilemi içindeyiz.” sözünü kullandı.

Salgının tüm dünyada tesirli olmasıyla devletler yurt dışında yaşayan vatandaşlarını da ülkelerine getirmeye başladı. Bu periyotta Pakistan, çoğunluğu Körfez ülkelerinden olmak üzere 100 binin üzerinde vatandaşını ülkeye getirdi.

Haziranda günlük olayların 6 bin 800’ü aştığı Pakistan’da salgın, temmuzdan itibaren azalmaya başladı. Kelam konusu azalma eğilimi ekime kadar sürdü. Bu ayın sonunda ise günlük hadiselerde gözle görülür artışlar yaşanmaya başladı.

Hadiselerin tekrar artmaya başlaması sonrası yetkililer salgının daha fazla yayılmaması için çeşitli tedbirler almaya başladı.

Bu doğrultuda, kasımda ülke genelindeki düğünlerin salonlarda yapılması yasaklandı. Açık alanlardaki düğünler ise 300 bireyle sonlandırıldı.

Tedbirler kapsamında sinema ve tiyatro salonları da kapatılırken kamuya açık toplantılar ve mitingler yasaklandı. Maske takmayan vatandaşlara ceza uygulanmaya başlandı.

Ülke genelinde tüm eğitim kurumlarının 26 Kasım’dan 24 Aralık’a kadar eğitime çevrim içi devam etmeleri kararlaştırıldı. 25 Aralık’tan 10 Ocak 2021’e kadar yarıyıl tatili ilan edildi.

Pakistan’da “akıllı sokağa çıkma yasağı” siyaseti kapsamında salgının ağır olduğu bölgelerde sokağa çıkma yasağı uygulanıyor. Kelam konusu bölgelerde yasağın müddeti salgının durumuna nazaran belirleniyor.

11 MUHALEFET PARTİSİ BİR ORTAYA GELDİ 

Ülke gündemine damgasını vuran öteki olaylar ise siyaset cephesinde yaşandı. 11 muhalefet partisi Pakistan Demokratik Hareketi (PDM) çatısı altında 20 Eylül’de bir ortaya geldi.  Birinci hükümet tersi mitinglerini 16 Ekim’de Gujranvala kentinde gerçekleştiren PDM, sırasıyla Karaçi, Ketta, Peşaver, Multan ve Lahor’da da miting düzenledi.

Kelam konusu oluşum, başşehir İslamabad’a gerçekleştirmeyi planladıkları uzun yürüyüş öncesi Başbakan Han’ın istifasını ve seçimlerin tekrar ve “adil” bir biçimde yapılmasını talep ediyor.

ŞERİF’İN İNGİLTERE’DEN AİDESİ

Öte yandan, hakkındaki davalar sebebiyle tutuklu yargılanan eski Başbakan Navaz Şerif, cezaevindeyken rahatsızlanmış ve tedavisi için 8 haftalığına müsaade verilmişti. Tedavi hedefiyle Kasım 2019’da Londra’ya giden Şerif, ülkeye dön davetlerine karşın Pakistan’a gelmedi.

Bunun üzerine Yüksek Mahkeme, Şerif hakkında 15 Eylül’de tutuklama kararı çıkarttı, 2 Aralık’ta ise eski Başbakanı “adalet kaçağı” ilan etti. Pakistan, Şerif’in iadesi için İngiltere ile görüşmelerini sürdürüyor. İslamabad idaresi, Londra idaresine bu kapsamda 3 mektup gönderdi.

Şerif’in PDM hareketinin mitinglerine yurt dışından görüntü konferans formülüyle katılıp hükümeti ve orduyu eleştirmesi ise ülkede reaksiyonlara yol açtı.

Pakistan’da ana muhalefet partisi Pakistan Müslüman Ligi-Navaz’ın (PML-N) önderi ve eski Pencap Eyalet Başbakanı Şahbaz Şerif, hakkında yürütülen kara para aklama ve yolsuzluk davasından 28 Eylül’de tutuklandı.

DİRİLİŞ ERTUĞRUL SEVGİSİ

Ramazan ayında Pakistan’da devlet televizyonu PTV’de Urduca dublajla yayımlanmaya başlanan Diriliş Ertuğrul dizisi çok sevildi.
Kısa müddette izlenme rekorları kıran dizinin YouTube’daki “TRT Ertugrul by PTV” kanalının abone sayısı 10 milyonu aştı.  Diriliş Ertuğrul’un akabinde “Yunus Emre Aşkın Yolculuğu” dizisi de 1 Aralık’ta PTV’de Urduca dublajlı yayımlanmaya başladı. Pakistan Başbakanı İmran Han, 1 Aralık’ta yaptığı açıklamada, “(Devlet televizyonu) PTV’de yayımlanan Yunus Emre dizisini tasavvufla ilgilenenlere güçlü bir halde tavsiye ediyorum.” tabirlerini kullanırken, 25 Nisan’da Diriliş Ertuğrul ile ilgili olarak, “Pakistanlı gençler, İslam tarihi ve ahlakını Türk dizisi izleyerek öğrenebilir.” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan, arama motoru Google’ın 9 Aralık’ta açıkladığı “Yılın Arama Trendleri 2020” listesine nazaran bu yıl Pakistan’da “Film-TV” kategorisinde en çok “Diriliş Ertuğrul” arandı.

Diriliş Ertuğrul dizisi, Pakistan üretimi “Mere Paas Tum Ho” isimli diziyi geride bırakırken, “Money Heist”, “Bigg Boss 14” ve “Mirzapur” üzere memleketler arası üretimlerin da önüne geçti.

ERDOĞAN’IN ZİYARETİ

13-14 Şubat’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Pakistan’a geldi. İki ülke ortasında iktisattan, savunmaya, haberleşmeden televizyona çeşitli alanlarda mutabakatlar imzalandı. Erdoğan’ın ziyareti ve “Türkiye, Keşmir probleminin diyalog yoluyla BM kararları temelinde, Keşmirli kardeşlerimizin beklentileri gözetilerek çözülmesinden yanadır.” formundaki açıklaması ülke basınında geniş yer buldu.

AFGANİSTAN DİPLOMASİSİ

Afganistan’da devam eden barış sürecine dayanağını birçok defa yineleyen Pakistan, bu kapsamdaki diplomasisini ikili ziyaretlerle de sürdürdü. ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, barış sürecinin sürdürülmesine ait seyahatleri kapsamında Pakistan’ın başşehri İslamabad’ı 10 Mayıs, 2 Temmuz, 15 Eylül ve 8 Ekim’de ziyaret etti. Rusya, Çin, İran ve Pakistan’ın Afganistan özel temsilcileri 19 Mayıs’ta, Afganistan’daki tüm taraflar ortasında yapılacak müzakerelerin ülkedeki uzlaşmayı gerçekleştirecek tek yol olduğuna inandıklarını belirten bir açıklama yaptı. Taliban siyasi işler şefi yardımcısı Molla Abdul Ghani Baradar başkanlığındaki heyet ise 24 Ağustos ve 16 Aralık’ta Pakistan’a ziyaret gerçekleştirdi.

Afganistan Ulusal Yüksek Uzlaşma Kurulu Lideri Abdullah Abdullah, 28 Eylül’de, Hizb-i İslami Partisi başkanı ve eski Afganistan Başbakanı Gülbeddin Hikmetyar 19 Ekim’de, Afganistan Millet Meclisi Lideri Mir Rahman Rahmani ve beraberindeki 17 milletvekili 23 Ekim’de Pakistan’ı ziyaret etti.

Görüşmelerde ana gündem hususu devam eden Afgan barış görüşmeleri oldu. Pakistan ayrıyeten Afganistan ile bağlarını geliştirme siyasetinin bir modülü olarak bu ülkenin vatandaşlarına vize kolaylığı sağlanmasına ait karar aldı. Pakistan’ın Kabil Büyükelçiliği bu kapsamda 12 Ekim’de 24 saatte 2 bin 59 Afgan’a vize çıkardı.

Öte yandan, Pakistan Başbakanı İmran Han ise 19 Kasım’da, vazifeye başladığı 2018’den bu yana birinci kez Afganistan’a resmi ziyarette bulundu.

UÇAK KAZASI VE BOMBALI AKINLAR

Pakistan Memleketler arası Hava Yollarının Lahor-Karaçi seferini yapan yolcu uçağı, 22 Mayıs’ta iniş sırasında havalimanı yakınlarındaki yerleşim alanına düştü. Mürettebat dahil 99 kişinin bulunduğu uçaktan yalnızca 2 yolcu sağ kurtuldu.

Öte yandan, Pakistan’da 10 Ocak’ta Ketta’daki mescit atağında 15 kişi hayatını kaybetti.
29 Haziran’da ise menkul değerler borsası (PSX) binasına rastgele ateş açarak giren saldırganlar 3 kişinin vefatına, 7 kişinin yaralanmasına sebep oldu.

15 Ekim’de ise Belucistan ve Kuzey Veziristan’da gerçekleşen taarruzlarda 14 asker öldü.
Ülkede 2020’de düzenlenen bombalı aksiyon ve silahlı ataklarda birden fazla sivil 70’in üzerinde kişi ömrünü yitirdi.