Pandeminin bitişi en çok onları korkutuyor! Ülkede ‘Poki’ler her köşede… ‘Karantina hayatımdaki en huzurlu dönemdi’

Erkekler ve bayanlar birer birer hayatlarının mahvolduğunu, bağlantıların koptuğunu, banka hesaplarının boşaldığını anlattılar. Genç bir baba utançla tavana baktı… Kumar alışkanlığı yüzünden oğlunun kumbarasını çaldığını anlatırken sesi titredi. Zoom ile bağlanan bir bayan ise ‘dibe vurduğu’ devri aktarırken ellerini göğsüne koyarak o günlerin geçmesine şükretti.

Sidney’de bir kilise binasındaki toplantıda bu insanları bir ortaya getiren ortak nokta vardı: Pokiler.

Dünyanın birden fazla yerinde, elektronik slot makineleri büyük ölçüde kumarhanelerle sonlu. ABD’de her yıl milyonlarca insan bir düğmeye basmak ve ikramiye kazanmak umuduyla çarkların dönmesini izlemek için Las Vegas yahut Atlantic City’ye akın ediyor.

Lakin Avustralya’da poki olarak isimlendirilen bu makineler her yerdeler. Binlerce otel ve barda, büyük kentlerde ve küçük kasabalarda bulunuyorlar. O denli ki bu makineler, mahalle toplumsal kulüplerini tabir yerindeyse ‘kumar saraylarına’ dönüştürdüler.

Ülkenin birçok kentinde bir ‘VIP Odası’ yahut ‘VIP Salonu’ ile müsabakadan birkaç kilometre yürümek bile artık hayli sıkıntı.

Eski Avustralya Senatörü Nick Xenophon, slot makineleri için “McDonald’s’tan daha yaygınlar. Her sokak köşesinde varlar. Resmen yüzünüze çarpıyorlar” diyor.

KUMAR SORUNU YAŞAYANLARIN SAYISI 10 YILDA İKİ KATINA ÇIKTI

Monash Üniversitesi’nde halk sıhhati profesörü olan Charles Livingstone, “Dünyadaki karşılaştırılabilir ülkelere bakarsanız hem harcamalar hem de toplum üzerindeki tesiri açısından en kötüsüyüz” diyor.

Öte yandan sorun gün geçtikçe daha da berbata gidiyor üzere görünüyor. Bir araştırmaya nazaran, kumar sorunu yaşayan Avustralyalıların oranı 10 yılda iki katına çıkarak yüzde 1’in üzerine çıktı.

Kumar bölümü; kumarhanelerin yasal olduğunu, düzenlendiğini ve milyonlarca Avustralyalı tarafından sorumlu bir halde kullanıldığını söylese de beşerler pek de o denli düşünmüyor.

KARANTİNA ONLARA DERİN NEFES ALDIRMIŞTI

O denli ki, sıkı koronavirüs karantinaları barları, kulüpleri ve kumarhanelerin kapanmasına sebep olduğunda birçok bağımlı ve yakınları rahatladı.

Sidney’de kumar bağımlısı olduğundan beri iki defa intihara teşebbüs eden oğlunu anlatan Sonia, “Karantina muhtemelen hayatımdaki en huzurlu dönemdi” diyor.

Sonia, Multipl Skleroz (MS) hastası olan, uyuyamayan ve ruh hali daima değişen oğlu için konutunu ipotek ettirdi ve borçlarını ödemek için emeklilik hesabından 50.000 dolar çekmek zorunda kaldı.

Oğlunu bir gün çok dozda uyku hapı aldıktan sonra baygın halde bulan, diğer bir gün hastaneye sıkıntı yetiştiren Sonia, artık karantinaların büsbütün kalkmasından kaygı ediyor, “Oyun makineleri onu ağırlamak için geri döndü. Pekala ben artık ne yapacağım?” diyor.

Sonia ve oğlu, Avustralya’da yaygın olan oyun makineleri yüzünden önemli problemler yaşayan ailelerden sırf bir tanesi. Onlardan binlerce var.

Karantina periyodu bağımlılar ve yakınları için bir ‘rahatlama’ periyodu olsa da yasaklar kalktığından beri meraklıları soluğu yeniden makinelerin başında aldı. Karantinaların sona ermesinin akabinde, insanların kumarhanelerde yaşadığı mali kayıplar rekor düzeylere yükseldi. Kumarhaneler artık pandemi öncesi kadar güçlüler.

Ülkede kumar bağımlılığı ile çaba eden birçok insan, yaşadıkları problemleri anlatıyor…

‘306 GÜN SONRA BİLE KUMAR DÜRTÜSÜNÜ HİSSEDİYORUM’

Sidney’de bir kilisede düzenlenen ‘Adsız Kumarbazlar’ toplantısında konuşma sırası geldiğinde 30 yaşlarındaki sessiz bayan, en son kumar oynamasının üzerinden 306 gün geçtiğini söyledi. Müthiş bir hücumun travmasından kaçmak için kumara döndüğünden bahseden bayan, bırakmaya ise işvereninden para çalıp neredeyse mahpusa gireceği vakit karar verdiğini anlattı.

Washington Post’a konuşan, kumar bağımlılığından kurtulmaya çalışan bayan, “Bu toplantıya gelirken bile makinelerin beni çektiğini hissediyorum. Onların başına geçmemek ve toplantıya gelmek için bütün irademi kullandım. Koskoca 306 gün sonra bile hala o dürtüyü hissediyorum” diyor.

YASAL SAVAŞI KAZANMIŞLARDI, ARTIK TEKRAR UĞRAŞ EDİYORLAR

Şubat ayında yağmurlu bir cumartesi sabahı, iki düzine insan Sidney’in güneybatısındaki bir meskende toplandı, kahve içti ve haritalara baktı. Beş yıl evvel, Casula mahallelerinde bir kumarhane inşa edilmesi teklifine karşı güçlü bir gayret vermiş ve uzun soluklu yasal savaşı kazanmışlardı.

Lakin artık bir müteahhit, caddenin karşısındaki moteli satın almış ve emsal bir kumarhane planı başlatmıştı.

Evvelki yasal savaşı yöneten ve öğretmen olan Criss Moore, “Poki makinelerinin bu alandaki tesirlerini büyük çaplı göreceğiz. 60 ila 90 yeni poki bağımlısı olacak. Casula’nın daha fazla makineye muhtaçlığı yok. Yolun aşağısındaki iki bar ve birkaç dakikalık otomobil uzaklığındaki dört kulüp ortasında, mahallenin yakınlarında aslında yaklaşık 1000 poki makinesi var” diyor.

KOCASI TAM 20 YIL BOYUNCA BAĞIMLIYDI

Müteahhit tarafından bir kumarhaneye dönüştürülmek istenen motele beş dakika uzaklıkta yaşayan bir bayan, kocasının 20 yıl boyunca maaşını bu makinelerde kaybettiğini söylüyor.

Tıpkı şeyleri yine yaşamaktan korktuğunu tabir eden bayan, eşi için “20 yıl boyunca yaşadıklarımız konutumuza hatta evliliğimize mal olacaktı. Şayet yolun üzerinde makine olan bir bar varsa, bir gün kesinlikle sarfiyat. Poki makinesi bir mıknatıs gibidir” sözlerine yer veriyor.

MAKİNE BAŞINDA 100.000 DOLAR KAYBETTİ

Melbourne’de bir işletme sahibi olan Peter Jankowski, 1990’lı yıllarda pokilerin barlarda yaygınlaşmaya başladığı periyotta güçlü vakitler yaşadığını anlatıyor. Evvelce iş sonrası gerilim atmak için oyun makinelerinin olduğu bara gitmeye başladı. Sonra öğlen ortasında gitmeye başladı derken kendini daima makinenin başında buldu.

“Tıpkı kapınızın önünde bir kumarhane olması gibi” diyen Jankowski şunları söylüyor:

“Kumarı bırakmak için bir terapistten yardım almaya başlamadan evvel tam altı yıl boyunca yaklaşık 100.000 dolar kaybettim. Artık ise bu mevzuda insanlara yardımcı olmak için çalışıyorum. Bu bir bağımlılık.”

UĞRADIĞI HÜCUMUN TRAVMASINDAN KAÇMAK İÇİN KUMARA BAŞLADI

Poki makinelerinin büyüsüne kapılan bir öteki isim ise, kumara bir kaçış olarak başladığını söyleyen Emma. Birkaç yıl evvel tacize maruz kalan ve akına uğrayan Emma, üç ay boyunca komada kaldı. Emma, şiddetli travma sonrası gerilim bozukluğu nedeniyle konuttan ayrıldı ve iki yıl boyunca dönmedi.

“Sonunda hayata adım atma yüreğini topladığımda, birinci karşıma çıkan şey pokiler ile dolu bir bardı” diyen Emma, işten çıkıp konutunun yakınında bulunan beş poki noktasından birine uğramaya ve makinelere para ‘yedirmeye’ başladı. Emma hiç alkol tüketmedi fakat poki oynamaya tam manasıyla bağımlı oldu.

‘SICAK YAZ GÜNÜNDE SERİN BİR ŞEYLER İÇMEK GİBİYDİ’

Emma, poki makinesinin başına oturduğundan yaşadığı hissi, “Sıcak bir yaz gününde serin bir şeyler içmek üzereydi. İşi ve hayatı unutturuyordu” kelamlarıyla anlatıyor ve şöyle devam ediyor:

“Her hafta maaşımın tamamını kaybedene kadar daha fazla oynamaya başladım. Aileme işe gitme konusunda palavra söylüyor ve tüm günümü barda geçiriyordum. Makinenin başına oturduğumda yemek yemeyi dahi unutuyordum. Yemek yemeden o kadar uzun müddet oyun oynuyordum ki 22 kilo verdim.

Yeni bir iş bulduğumda ise çalmaya başladım. Yalnızca üç ay içinde patronumun on binlerce dolarını kaybettim. Patronlarım bunu öğrendiğinde parayı iade etmem ya da hata duyurusunda bulunmak için bana bir hafta vakit tanıdılar.”

Emma’nın ailesi parayı emeklilik hesaplarından çekti ve borcu ödedi. Emma’yı İsimsiz Kumarbazlar isimli toplantıya göndermeye başlayan ailesi, ortadan bir yıl geçmesine karşın hala kızlarına tam olarak güvenmiyor.

Emma ise bir gün oyun makinelerini düşünmeden, eskisi üzere olağan bir biçimde ailesi ile barda akşam yemeği yiyebilmeyi umuyor.

13 SAAT KUMAR OYNADIKTAN SONRA…

Gary Van Duinen, Sidney’in şafak öncesi karanlığında bir taksiye binerek, ailesinin konutunu geçti ve ağaçlarla çevrili bir göl kıyısına gitti ve canına kıydı

Gary’nin annesi Joy Van Duinen, oğlunun o gece konuta dönmediğini duyunca, onun arkadaşlarını yahut ailesini aramadı, doğruca mahallî kumarhaneleri denetim etmeye gitti. Annesi haklıydı, oğlu 13 saatlik bir ‘kumar seansı’ sonrası vefat etmişti.

Van Duinen, yalnızca iki yıl içinde 2,7 milyon dolardan fazla para ile kumar oynamış ve 165.000 dolar kaybetmişti.

Anne Duinen, kumar oynanan yerlerin daha fazla sorumluluk alması gerektiğine inanıyor ve “Eğer bir kumarbaz 13 saat boyunca makine başında oturuyorsa ona bir içki daha getirmek yerine, ‘iyi misin?’ diye sorulması gerekiyor” diyor.

‘KULÜBE YALVARDIM FAKAT BENİ REDDETTİLER’

Van Duinen’in eşi Sonia ise kocasının kumar bağımlılığının sebebinin ‘kraliyet’ muamelesi olduğunu söylüyor, “Kumarhaneye girdiğinde ona fiyatsız içecekler, kırmızı halılı VIP girişi olan özel bir park yeri veriliyordu. Orada çok para harcadığı için şahane bir muamele görüyordu. Öbür bir yere gitmek istemiyordu” diyor.

Sonia, eşinin gittiği kumarhaneden yardım istediğini, birkaç kere oraya gidip eşinin bu kadar harcamasına müdahale etmeleri için yalvardığını fakat reddedildiğini de söylüyor.

Van Duinen’in vefatının üzerinden dört yıl geçti lakin kumarhanelerdeki tertip hala değişmedi.

‘DÜNYANIN EN BÜYÜK KUMARBAZLARI OLMAMIZIN NEDENİ…’

Halk sıhhati profesörü Charles Livingstone, araştırmacıların Avustralya halkının kumar oynamaya doğuştan yatkın olmadığını söylediğinden bahsediyor, “Dünyanın en büyük kumarbazları olmamızın nedeni, adım attığımız her köşede bir kumarhane ya da oyun makinesine sahip olmamız. Araştırmalar, bir kişi kumar ortamına ne kadar yakın yaşarsa, oynama ve maddi eza yaşama ihtimalinin o kadar yüksek olduğunu gösteriyor” tabirlerine yer veriyor.

Kumar bağımlılarının aileleri, pandemi yasaklarının kaldığı bu periyotta, eski makûs günlere dönmekten korkuyor ve devletin bu hususta adım atmasını sabırsızlıkla bekliyor.