Paralar, bayraklar, dualar ve ulusal marş… Kraliçe’nin ölümünün ardından neler değişecek?

Dünyanın en uzun müddet tahtta kalan monarklarından biri unvanını elinde tutan İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth 96 yaşında hayatını kaybetti. “Londra Köprüsü yıkıldı” parolasıyla duyurulan kraliçenin vefatının sonrasında, en büyük oğlu eski Galler Prensi Charles, 3. Charles ismiyle İngiltere’nin yeni hükümdarı oldu.

1952 yılında tahta çıkan ve 70 yıllık misyon mühleti boyunca İngiltere’nin kurumsal yüzü olan Kraliçe 2. Elizabeth’in vefatının akabinde Birleşik Krallıkta pek çok şey değişime uğrayacak. Epey uzun bir müddet tahtta kalan ve bir cins ulusal kimlik halini alan Kraliçe 2. Elizabeth’in isminin, imajının ve ikonografisinin Birleşik Krallık’tan ve İngiliz Milletler Topluluğu’ndan çıkması bir oldukça vakit alacak.

Kraliçe 2. Elizabeth’in akabinde İngiltere’de bayrakları paralar, pullar, dualar, kraliyet buyrukları ve ulusal marş vakitle değişime uğrayacak. 3. Charles’ın kamusal alanda isminin ve imajının yerleşmesi ise çok daha uzun sürecek. İşte, İngiltere’de baştan sona değişecekler listesi…

Kraliçe 2. Elizabeth’in vefatının akabinde, çanların çalmasıyla 10 günlük yas periyodu başladı.

1) ULUSAL MARŞ

Teoride en süratli değişikliklerden birinin, “God Save the Queen” (Tanrı Kraliçeyi korusun) başlığı taşıyan ulusal marşta yapılması bekleniyor. 1745’ten beri “Tanrı Hükümdarı korusun” sözü Elizabeth’den sonra değiştirilmişti. Marştaki bu kelamların 3. Charles için yine “Kral” sözü olarak uyarlanacak.

Britanya taht sıralaması gereği Kral 3. Charles’tan sonra tahta çıkma sırası Cambridge Dükü Prens William’a gelecek. Üçüncü sırada ise Cambridge Dükü’nün en büyük çocuğu olan Prens George var. Bu da çok uzun yıllar ulusal marşta “Kral” tabirinin yer alacağı manasına geliyor.

2) KRALİYET MÜHRÜ VE SANCAĞI

Kraliçe 2. Elizabeth hem Birleşik Krallık hükümdarı hem de İngiliz Milletler Topluluğu Lideri olarak hükümranlığını sembolize etmek için çeşitli ülkelerde bayrak ve arma kullanmaktaydı.

Kraliçe 2. Elizabeth’in vefatıyla, üzerinde “Elizabeth Regina II” (EIIR) mührü bulunan binlerce logo değiştirilecek. Bununla birlikte, Kraliçenin seyahatlerinde, ulaşım araçlarında yahut kaldığı konutlarda kullanılan kraliyet sancağı da artık tarih olacak.

Mavi art plân üzerine bir gül çelengi ile çevrelenmiş Kraliçe Elizabeth’in baş harfini taşıyan binlerce bayrak da bugün itibariyle tedavülden kalkacak. Kraliyet Standardı, Egemenliği, Birleşik Krallığı temsil eden ve üzerinde İngiltere, Galler, Kuzey İrlanda’yı temsil eden arma da Kral 3. Charles ile değişime uğrayabilir.

3) DUALAR

Kraliçe 2. Elizabeth, 8. Henry’den miras İngiliz Anglikan Kilisesi’nin başı olmanın yanı sıra ülkenin birliğini ve kişiliğinde somutlaşan manevi kimliğini temsil ediyordu. Bu nedenle, Kral yahut Kraliçe’ye bağlı olan İngiltere Kilisesi’nde, kimi duaların yeni hükümdara uyarlanması gerekecek.

İngiltere Kilisesi’nin “İnanç savunucusu ve en yüksek valisi” pozisyonundaki hükümdar için 1662 tarihli Ortak Dua Kitabı’nda özel kısımlar yer alıyor. Bu değişiklikler sadece yasalar yahut kraliyet buyruklarıyla yapılabiliyor. Ama rahipler süreksiz olarak duadaki kimi yerleri değiştirebiliyorlar. Pazar ayinlerinde yaygın olarak okunan hükümdar için dualar kısmı, “inancın yeni savunucusu” için süratlice uyarlanabiliyor.

4) BAĞLILIK YEMİNLERİ

İngiltere’de milletvekillerinin, mevcut hükümdara yemin etmeden Avam Kamarası’nda oturumlara katılması, konuşması, oy vermesi yahut maaş alması yasak. Bu nedenle, şu an için 2. Elizabeth’e yemin etmiş olan vekillerin, Kral 3. Charles ismine da tekrar yemin etmeleri gerekecek.

İngiliz vatandaşlığına müracaat edenler ise yeminleri esnasında kullandığı, “Majesteleri 2. Elizabeth’e ve onun varislerine sadık kalacağıma ve bağlı olacağıma and içiyorum” sözü İçişleri Bakanlığı tarafından mümkün olarak değiştirilecek.

Silahlı kuvvetler işçisinin misyona başlamadan evvel ettiği yeminlerde kullandıkları, “Kraliçe’ye karşı vazifemi yerine getireceğime ve gerçek bir bağlılık göstereceğime” kelamı de değişime uğrayacak.

5) KÂĞIT VE MADENİ PARALAR

İngiltere Merkez Bankası (BoE), 2. Elizabeth’in portresinin yer aldığı paraların yasal ödeme aracı olmaya devam edeceğini, yas periyodunun akabinde paralara ait yeni bir açıklama yapılacağını bildirdi.

Üzerinde 2. Elizabeth’in göründüğü 4,5 milyar adet sterlin banknotunun toplam kıymeti 80 milyar sterlini buluyor. Kelam konusu paraların tamamında yeni hükümdarın görselinin kullanılması en az iki yılı bulabilir. O denli ki, en son 50 sterlinlik kâğıt paraların yenilerinin deverana sokulması ve eskilerinin toplanması 16 ay sürmüştü.

Kraliçe 1952’de tahta çıktığında, hükümdarlar kâğıt paralarda yer almıyordu. İngiltere tarihinde birinci defa 1960 yılında, para dizayncısı Robert Austin tarafından hazırlanan 2. Elizabeth’in yüzünün bulunduğu 1 sterlinlik kâğıt paralar tedavüle sokulmuştu.

1. Elizabeth’in manzarası bugün Kanada’da 20 dolarlık kâğıt paralarda; Yeni Zelanda ve Doğu Karayipler’deki madeni paralar başta olmak üzere ve İngiliz Milletler Topluluğu’nun birçok öbür yerindeki paraların üzerinde yer alıyor.

HÜKÜMDARLAR BİRBİRİNE BAKACAK

Madeni paralarda ise 2. Elizabeth’in silueti tedavülden kaldırılmadan, Kral 3. Charles için para basılabilecek. Lakin, bir farkla!

Kral 3. Charles’ın silueti sola dönük olarak gösterecek. Hali hazırda tedavülde olan madeni paralarda 2. Elizabeth’in silueti sağa bakıyor. 17. yüzyıldan kalma bu gelenekte, hükümdarların madeni paranın üzerinde kendilerinden evvel gelen hükümdarın karşıt tarafına bakan bir silueti kullanılıyor.

6) POSTA KUTULARI VE PULLAR

Birçok kraliyet armasının da değişmesi beklenirken, Kraliçe 2. Elizabeth’in portresinin göründüğü ikonik pulların akıbeti merak konusu.

İngiliz basını, Kral 6. George’un göründüğü pulların bile hâlâ tedavülde olduğunu, münasebetiyle 2. Elizabeth pullarının toplanmasının beklenmediğini, bununla birlikte yeni hükümdar için pullar basılacağını yazdı.

Kraliçe Elizabeth’in kraliyet mührü EIIR’yi taşıyan Royal Mail posta kutularının kaldırılması pek muhtemel görünmüyor. Kral 3. Charles’ın heykelleri ve portreleri taç giyme merasimin arından kamu binalarına asılacak.

7) PASAPORTLAR

Belki de en büyük zorluk pasaport süreçlerinde yaşanacak. Tüm İngiliz pasaportları kraliçenin vefatıyla birlikte değiştirilecek. İngiliz pasaportlarında yer alan ve Kraliçe Elizabeth’i tabir eden “‘Her’ Majesty’s Passport Office” (Majestelerinin Pasaport Bürosu) tabiri Kral 3. Charles’ın tahta çıkmasıyla “‘His’ Majesty’s Passport Office” olarak değiştirilecek.

Eski pasaportların değişimi vakit içinde kademeli olarak gerçekleşecek.

8) MADALYALAR

Operasyonel madalyalar ve Kraliçe’nin suretini içeren hizmet takdir dokümanlarında, sivil ve askeri nişanlarda değişikliğe gidilecek.

9) DANIŞMAN UNVANI – KRALİÇE’DEN KRAL’A

Kraliçe’nin Danışmanı (Queen’s Counsel, QC) Birleşik Krallık ve kimi İngiliz Milletler Topluluğu’nda kullanılan, kıdemli avukatlara Birleşik Krallık Tacı tarafından verilen İngiltere ve Galler barosuna katılma hakkı veren saygın bir unvan.

Tahta çıkacak olan Kral 3. Charles ile, bu danışmanlık unvanı Kral’ın Danışmanı (King’s Counsel, KC) olarak değiştirilecek. Bu değişimle birlikte, danışmanların zarflar başta olmak üzere tüm kırtasiye eserleri ve kartvizitleri baştan aşağıya değiştirilecek.

10) İNGİLİZ MİLLETLER TOPLULUĞU’NUN AKIBETİ NE OLACAK?

En çok merak edilen soru Kraliçe 2. Elizabeth’den sonra İngiliz Milletler Topluluğu’nun akıbetinin ne olacağı.

1. Elizabeth’in vefatı, İngiliz Milletler Topluluğu’ndaki 14 ülke için siyasi çalkantı manasına gelebilir. Bu ülkelerin birçoğunda, devlet lideri “kraliçe” olarak göründüğü için anayasaların değişmesi gerekecek. Siyasi yorumcular, Jamaica’da güçlü bir cumhuriyetçi hareketin bulunduğuna, Belize’de ise anayasa değişikliğinin referandum gerektirdiğine dikkat çekiyor.

Barbados adasının 2021’de cumhuriyet olmasının İngiliz Milletler Topluluğu içindeki Karayipler Topluluğu’nun birlikten ayrılma talep etmesi ise bir anlık siyasi krizin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Kraliçe 2. Elizabeth, 2012 yılında hükümet liderleri ve İngiliz Milletler Topluluğu temsilcileriyle birlikte…

Bununla birlikte, geçtiğimiz ay Avustralya yerlisi senatör Lidia Thorpe’ın meclis yemininde Kraliçe 2. Elizabeth’e yönelik “sömürgeci” tabiri, ilerleyen vakitte İngiliz Milletler Topluluğu’nun çatırdayabileceğinin sinyali olarak görülüyor.

Kral 3. Charles’ın tahta çıkmasıyla, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, Tuvalu, Antigua ve Barbuda, Bahamalar, Grenada, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia ve Saint Vincent ve Grenadinler üzere ülkelerin yeni hükümdarın yasal olarak tanıyıp tanımayacağı ise soru işareti.

Şayet, Kral 3. Charles’ın tanınması durumunda yaşanacak değişiklik prosedürleri epey maliyetli olacak.