Parkinson hastalığı tedavisinde doğru bilinen 10 yanlış

‘Titrek felç’ olarak da isimlendirilen Parkinson hastalığı, bilhassa ileri yaşlarda birçok kişiyi etkileyebiliyor. Hastalık ileri yaşlarda görülebildiği üzere genç yaşlarda da başlayabiliyor.

El titremesi ve bakışlarda donuklaşma üzere birçok farklı belirtiyle ortaya çıkabilen Parkinson hastalığı için ise şimdi önleyici bir önlem bulunmuyor. Lakin çeşitli ilaçlar ve beyin pili ile tedavide muvaffakiyet sağlanabiliyor.

PARKİNSON HASTALIĞI TEDAVİSİNDE HAKİKAT BİLİNEN 10 YANLIŞ

Parkinson hastalığının ilaç ve beyin pili tedavisiyle büyük oranda tedavi edilebildiğini tabir eden Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Zırh, Parkinson ve beyin pili tedavisinde gerçek bilinen yanlışları anlattı:

Yanlış: Parkinson hastalığından korunmak mümkündür

Parkinson hastalığı, beyinde ‘dopamin’ üreten nöronların kaybedilmesi ve buna bağlı olarak bu hususun azalması ile ortaya çıkar. Parkinson hastalığından korunmak için rastgele bir diyet, hayat biçimi yahut idman programı maalesef ki mevcut değil. Hastalık tablosu çok az olan ailesel durumlar dışında, 60 yaş üzerinde yüzde 1-3 ortasında rastgele bir şahısta de görülebilir.

Yanlış: Parkinson yalnızca yaşlılarda görülür

Parkinson hastalığının sırf yaşlılarda görüldüğü bilgisi yanlışsız değildir. Parkinson hastalığı genelde 60 yaş sonrası hastalığı olmasına karşın, hastaların yüzde 5 ila 10’unda hastalık başlangıç yaşı 20 ile 50 ortasındadır. Genç hastalarda kesinlikle genetik nedenler araştırılmalıdır. Ailede bir ebeveyn yahut kardeşte Parkinson hastalığı varlığı, o şahısta hastalık gelişme riskini arttırmaktadır. Kalıtsal özellikteki Parkinson hastalığı daha çok genç yaşlarda başlar ve tüm Parkinson hastalarının yaklaşık yüzde 5’ini oluşturur.

Yanlış: Her el titremesi Parkinson hastalığıdır

Parkinson hastalığının belirtileri ortasında el titremesi de vardır lakin her el titremesi, Parkinson belirtisi değildir. Parkinson hastalığındaki titremeler daha çok hasta istirahatteyken, kollarını koltuk kenarına koyduğunda görülen titremelerdir. Bu titremeleri olan hastalara kollarını kaldırın dediğimizde titremeleri durur. Bilhassa yaşı ileri hastalarda; bedenin bir tarafında daha ön planda olmak üzere ellerde ‘para sayar’ üslupta titreme, hareketlerde yavaşlama, kolların beden salınımına iştirak etmemesi ve bedene yapışık olarak yürünmesi, bakışlarda donuklaşma ve yüz mimiklerinde azalma ile birlikte ‘maske yüz’ diye tabir edilebilen yüz hali, küçük adımlarla ve öne eğilerek yürüme bu hastalığın başlangıç safhasında olunabileceğini düşündürmeli ve hastalar bir hareket bozukluğu uzmanı nöroloji hekimine başvurmalılar.

Yanlış: Beyin pilleri ileri yaşlarda uygulanmaz

Birtakım durumlarda genç yaştaki bir hastaya ameliyat önerilemeyeceği üzere, ileri yaştaki bir hastaya da ameliyat önerilebiliriz. Yaş tek başına bir kriter olmayıp, hastanın ilaca yanıt vermesi, zihinsel durumu, beynin anatomik yapısı üzere birçok kriter ameliyat kararını belirlemektedir.

Yanlış: Beyin pilinden sonra çocuk sahibi olunamaz

Beyin pili ameliyatı çocuk sahibi olmanın önünde bir mahzur değildir. Medikal tedaviden kâfi karşılık alamadığımız genç hastalara da beyin pili önerebiliyoruz. Bu biçimde ameliyat edilen ve sıhhatine kavuşan hastalar yakın bir takip ile çocuk sahibi olabilir. Beyin pili, çocuk sahibi olmak için mani teşkil etmemektedir. Bizim de beyin pili takılı olan ve çocuklarını sağlıklı bir formda kucağına alan hastalarımız mevcut.

Yanlış: Beyin pilinden sonra hastaya öbür tedavi uygulanamaz

Beyin pilinin avantajı; denetim edilebilir, programlanabilir ve ayarlanabilir bir tedavi sistemi olmasıdır. Gerektiğinde elektrik ayarlarını değiştirmemiz ya da azaltmamız, pili kapatmamız ya da çıkartmamız kelam konusu olabilir. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda Parkinson hastalığında bu tedaviden üstün bir öteki tedavi sistemi geliştirilebilirse, beyin pili ameliyatı olmuş hastalarda da her türlü yeni tedavi tekniği uygulanabilir.

Yanlış: Beyin pili ameliyatı acılıdır

Ameliyat esnasında hedefimiz hastalıktan sorumlu hücreleri ve etrafındaki anatomik oluşumların yerini bulmak. Bunun için de ameliyatı, hastayı uyanık tutarak, konuşa konuşa yapıyoruz. Çok düşük akımlı uyaranlara hastaların verdikleri karşılıkları gözlemleyebiliyoruz. Bu sayede hastanın yansılarını ölçerek sıkıntılı bölgeye ulaşmamız daha kolay oluyor. Bu kısımda hasta hiç acı hissetmiyor tersine sohbet ederek hastanın daha rahat olması sağlanıyor ve uyanık ameliyat edilen hasta da hissettiklerini paylaşıp ameliyatın başarısına katkıda bulunabiliyor. Hastalar yalnızca toplamda 6 iğnenin batmasının acısını duyuyor. Ameliyat başlangıcında hastanın başına bir çerçeve takıyoruz. Hasta ameliyat öncesinde, kendi odasındayken çerçevenin takılması sırasında dört adet uyuşturucu iğnenin batmasını duyuyor. Ameliyatta da iki taraflı birer küçük delik açarken cildi uyuşturuyoruz. Bunun dışında ameliyat ağrısız, hasta ile konuşarak geçiyor.

Yanlış: Ameliyat sonrası spor yapılamaz

Pil takılan hastaların olağan günlük yaşantılarında hiçbir değişiklik olmaz. Hastalar çok sert olmayan, baş travmasına neden olmayacak tenis, bilardo üzere her türlü sportif faaliyeti sürdürebilir, bisiklete binebilir ve yüzebilir.

Yanlış: Beyin pilinden sonra tıbbi görüntülemelerden yararlanılamaz

Günümüz teknolojisi, kâfi bilgi ve donanımı olan merkezlerde, uygun ayarlarla, her türlü MR görüntülemesinin bu hastalara yapılabilmesini sağlamaktadır.

Yanlış: Beyin pilinin kısa müddette değiştirilmesi gerekir

Gelişen teknolojiyle beyin pillerinin ömrü de uzadı. Yakın vakte kadar dışarıdan şarj edilemeyen pilleri uyguluyorduk ve Parkinson hastalarında beyin pillerinin ömrü 4-6 yıl ortasında idi. Daha yüksek elektrik akımına gereksinim duyulan distoni hastalarında ise bu müddet daha da kısa olabiliyordu. Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde hem dışarıdan şarj edilebilen ve 20-25 yıla kadar ömrü olan pilleri uygulamaya; hem de beyin içerisine verdiğimiz elektrik akımının istikametini ve şiddetini istediğimiz üzere ayarlayabilecek teknolojiye sahip aygıtları kullanmaya başladık. Bu gelişmeler sayesinde bir yandan tedavideki muvaffakiyet oranlarımız artarken, öbür yandan uzunca bir müddet pil değişimine gereksinim kalmamaktadır.