1 Temmuz’dan itibaren uygulanan olağanlaşmanın rehavete sebep olduğuna dikkat çeken Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Alpay Azap, “Bu sefer aşıların da çok ölçüde gelmiş olması, ‘Bu salgın bitti’ havası yarattı. Deltanın toplumumuzda yayılmakta olduğunu düşününce bu, dehşet verici bir durum” dedi.
KLİMİK Derneği Başkanı Prof. Dr. Alpay Azap, RS FM’de Sinan Onuş’la Ankara Masası programına konuk oldu ve koronavirüs ile çaba konusunda akla takılan tüm soruları yanıtladı:
Delta varyantı Türkiye’de ne kadar yaygın?
“Son sayılarla ilgili Sıhhat Bakanı’nın da açıklaması vardı. Kendi hastanemizde de görmeye başladık. Delta varyantını tanıyan ve 4-6 saat ortasında sonucu çıkan PCR kiti var. Bundan sonra çok daha uygun bir bilgi tutma bahtı olacak. Toplumda var olması, süratle yayılacağının kesin delilidir. 10 ise sayısı aslında, 10 gün sonra 100 olacak. Delta varyantı çok süratli yayılıyor.”
Salgının sonu görüldü mü yoksa erken mi rehavete kapıldık?
“Bizde şöyle bir rahatlama oldu, daha evvel hiç bu kadar olmamıştı. Bu sefer aşıların da çok ölçüde gelmiş olması, ‘Bu salgın bitti’ havası yarattı. Deltanın toplumumuzda yayılmakta olduğunu düşününce bu, dehşet verici bir durum. Herkes aşılanıyor fakat varyantlara karşı aşının tesiri azalıyor. mRNA aşılarının bile tesiri azalıyor, yüzde 95 müdafaa sağlarken yüzde 70 ila 80’e düşüyor. Lakin olağan bu iki doz yapıldıktan ve 14 gün geçtikten sonraki sayı. İngiltere’de tek doz Biontech aşısının deltaya karşı yalnızca yüzde 33 müdafaa sağladığı hesaplandı. Büyük çoğunluğumuz bu virüse karşı, bilhassa deltaya bağışık durumda değiliz. Bunaldınız lakin biz de çok bunaldık. Bu türlü giderse Temmuz sonuna kalmadan 4. dalgayı yaşarız diye düşünüyorum. Bizim merkezimize müracaatta artış olmaya başladı. Aşağıya hakikat inen hadise sayısı eğrisi, iki hafta evvel yatay seyre geçti. Son bir haftadır da artış seyrine geçmiş görünüyor. Bunun delta olduğunu da düşünürsek çok süratli tırmanacaktır. Temmuz sonunda önemli sayılarla karşılaşabiliriz.”
Koronavirüs aşılarına acil kullanım onayı çok mu süratli verildi? Aşılar inançlı mi?
“İnsanların başında, olması gerekenden daha mı süratli oldu diye kuşku oluştu doğal. Bunun birkaç nedeni var. Virüsün nasıl bir virüs olduğu, bütün genetik haritası, daha salgının birinci ayı bitmeden tüm dünya tarafından öğrenildi. Çin’deki araştırıcılar virüsün genetik haritasını paylaştılar. Eski yıllara nazaran teknoloji de çok gelişmiş durumda. Bu aşı çalışmalarında tesirlilik dediğimiz, geliştirilen aşının beşerler üzerinde toplumsal yaşantı içerisinde ne kadar olduğunu gösteren Faz-3 çalışmadır. Toplumda çok yaygın olmayan hastalıklarda Faz-3 çalışması yıllarca sürer. Lakin burada hastalık milyonlarca kişiyi hastalandırdığı için Faz-3 çalışma çok süratli ilerledi. Güvenlikle ilgili genelde bir yıllık, iki yıllık izlem sonunda ruhsat verilir. Ancak pandemideyiz ve bekleme bahtımız yok. İkincisi de aşıların önemli yan tesirleri, birinci iki ayda ortaya çıkar. Bu, tarihte daima bu türlü oldu. Acil kullanım onayı verecek olan kuruluşlar ‘2 ay yeterli’ dedi. Yan tesir olmayınca objektif bir halde acil kullanım onayı verildi. 3.2 milyar doz aşı uygulandı dünyada. Önemli yan tesir görülmedi.”
Her yıl aşı olacak mıyız?
“O biraz virüsün değişimine, aşıların oluşturduğu bağışıklık cevabına bağlı. Yüksek seviyede bağışıklık üreten mRNA aşıları için en az 9-12 aylık muhafaza olacak. Daha da uzayabilir. Sinovac üzere inaktif aşılar için ise bu mühlet 3-6 ay ortası kadar da kısa olabiliyor. Yeni ortaya çıkacak ve aşının tesir edemeyeceği bir varyant olursa yeni aşı gerekir. Mevcut aşıda kaçan bir varyant olursa o varyanta yönelik aşı üretilecek. O vakit herkes tekrar aşılanacak.”