Anadol’un ilk galeri sergisi “S¸üpheci Müdahaleler”i 2012’de ağırlayan PİLEVNELİ, “Makine Hatıraları: Uzay” sergisine 25 Nisan’a kadar ev …
Anadol’un ilk galeri sergisi “S¸üpheci Müdahaleler”i 2012’de ağırlayan PİLEVNELİ, “Makine Hatıraları: Uzay” sergisine 25 Nisan’a kadar ev sahipliği yapacak.
I·stanbul Büyüks¸ehir Belediyesi’nin özel destegˆi ve Beyogˆlu Belediyesi’nin desteğiyle hazırlanan “Makine Hatıraları: Uzay”, Los Angeles’ta bulunan Refik Anadol Studio’nun I·stanbul’da bugüne kadar gerçekles¸en en kapsamlı kis¸isel sergisi olacak.
Yapay zekâyı bir araçtan ziyade takım arkadas¸ı olarak gören ve bu doğrultuda bir süredir evreni, insan duyularını, makineleri ve bellegˆi anlamak için kullandıgˆımız, birbiriyle ilis¸kili anahtar kavramları, dijital sanat ve mimari mercegˆinden bakarak aras¸tıran Anadol, sergide astronomik aras¸tırmaların insanlık tarihindeki yerini gözler önüne seren ve uzayla ilgili büyük veri kümelerine ıs¸ık tutan yeni bir kavramsal çerçeve sunuyor. “Makine Hatıraları: Uzay”, evrenin derinliklerini kes¸fetmeyi amaçlayan bilimsel giris¸imler ve makine zekâsı kullanılarak yapılan görsel spekülasyonlar aracılıgˆıyla, bilgi kümelerinin açık uçlu estetik olanaklara dönüs¸tügˆü alternatif bir veri evreni yaratıyor.
Anadol’un iki bölümden oluşan sergisi, ünlü astrofizikçi Carl Sagan’ın 1980’lerde genis¸ kitlelere ulas¸an “Cosmos” adlı televizyon programının bir bölümünde geçen, “Hayal gücü bizi genellikle hiç var olmamıs¸ dünyalara tas¸ır. Ama o olmadan hiçbir yere gidemeyiz” önermesinden 41 yıl sonra, görünmez uzay verilerini, kamusal sanat sayesinde dıs¸a vurulabilen duygularla birles¸tirip s¸iirsel metaforlar olus¸turuyor ve uzayın katmanlarına ulas¸manın ilk adımı olarak uçsuz bucaksız bir (veri) evreni hayal etmenin kaçınılmazlıgˆına dikkat çekiyor.
‘HATIRALAR’ VE ‘DÜŞLER’
“Hatıralar” ve “Düşler” başlıklı birbiriyle ilişkili iki bölümden oluşan sergide, bölümlerin her biri, insanlıgˆın uzay kes¸iflerine farklı bir estetik perspektif ve tematik yönelimle yaklas¸ıyor.
Anadol’un uzay aras¸tırmalarıyla ilgili en son verileri görselles¸tirmek amacıyla bas¸lattıgˆı projeleri kolektif olarak tecrübe edilen sanatsal ifadelere dönüs¸türen bu bölümler, yapay zekânın görünmez bilgileri nasıl toplayıp açıgˆa çıkardıgˆını anlatan simülasyonlardan olus¸uyor.
Serginin ilk bölümü “Hatıralar”, sanatçının yapay zekâ yardımıyla uzayla ilgili henüz yorumlanmamıs¸, ham görsel verileri topladıgˆı ve onları pigmentlere dönüs¸türdügˆü bir dizi dinamik veri tablosu sunuyor. Eser, çes¸itli gök cisimlerinin olası s¸ekillerinin spekülasyonunu yapan bir algoritmayı egˆitmek üzere ISS, Hubble, MRO Uzay Teleskopları ve digˆer uydular tarafından kaydedilen ve s¸imdiye kadar bir sanat eserinde kullanılan en büyük uzay temalı veri kümesi olan iki milyondan fazla görüntüden yararlanıyor. Astronomide bugüne kadar kullanılan en gelis¸mis¸ teleskopların ‘hatıraları’ olarak da ele alınabilecek görsellerden olus¸an bölümde, seyircinin ham verilerle etkiles¸ime girmesine olanak tanıyan bir enstalasyon, eserleri ortaya çıkaran araçların is¸levselligˆini gözler önüne seriyor. Böylelikle evreni tahayyül etme hissimiz, yalnızca soyut imgelerle degˆil, aynı zamanda ulu bir bütünlügˆün parçalanmıs¸ fakat somut delilleri aracılıgˆıyla destekleniyor.
“Düs¸ler” başlıklı ikinci bölüm ise üç boyutlu veri heykelleri ve 15 dakikalık, mekânla bütünles¸ik bir yapay zekâ sineması enstalasyonundan olus¸uyor.
Anadol ilk sergisinden bu yana is¸lerinin temelini oluşturan hikâye anlatıcılığını burada da gerçekleştiriyor. En son 3D baskı teknikleriyle olus¸turulan veri heykelleri Hubble, ISS ve Mars teleskoplarının görsel hatıralarından esinlenen sentetik manzaraları temsil ediyor ve hem dünyanın hem de digˆer gök cisimlerinin topolojilerinden olus¸an veri noktaları arasındaki çoklu agˆ akıs¸ını alternatif bir perspektiften sergiliyor. Bu kısımda kolektif bir bilinç dıs¸ına ulas¸mak için verilerle hikâye anlatılıyor.
“Düs¸ler” bölümünün sinematik kısmı olan “Makine Hatıraları v.2” bas¸lıklı eserde bu tema, izleyiciyi 15 dakika boyunca bir makinenin zihnine adım atmaya davet eden sürükleyici bir yapay zekâ hikâyesi s¸eklinde inceleniyor.
Teleskoplardan alınan genis¸ ars¸iv kümeleri arasındaki bagˆlantıları kes¸feden, mekânla bütünles¸ik bir eseri deneyimleyen izleyiciler, kendilerini sürekli genis¸leyen bir veri evreninde buluyor. Bu veri-odaklı mekân, yalnızca uzay görsellerinin enterpolasyonunu ve sentezini temsil etmekle kalmıyor, aynı zamanda rüyaların sanatsal yaratıcılıgˆın yapı tas¸ı oldugˆu gizli bir kozmos haline geliyor. “Düs¸ler”, çok boyutlu ve uzay temalı bir filmi, yeni bir kartografik estetikle sunarken, enstalasyonun makine tarafından yaratılan düs¸leri, izleyicinin kainatın görünmez katmanlarıyla bagˆlantılar kurmasını amaçlıyor ve hem dünyaya hem çevreye, hem de evrene aidiyet duygusunu tetikliyor.
“Makine Hatıraları: Uzay”, 18 Mart’ta gerçekles¸ecek ve davetiyeyle gezilebilecek ön izlemenin ardından, 19 Mart itibarıyla pazar hariç her gün 10.00-18.00 saatleri arasında ücretsiz olarak izlenebilecek.
Covid-19 tedbirleri dolayısıyla hafta sonu kısıtlamalarında değis¸iklik olması durumunda sergi pazartesi hariç her gün 10.00-18.00 arasında gezilebilecek.
Refik Anadol hakkında:
7 Kasım 1985 yılında I·stanbul’da dogˆdu. Lisans egˆitimini I·stanbul Bilgi Üniversitesi Görsel I·letis¸im Tasarımı Bölümü’nde fotogˆraf ve video alanında en yüksek onur derecesiyle bitirdi. Ardından Los Angeles, Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) Medya Sanatları Tasarımı Bölümü’nde yüksek lisans egˆitimini tamamladı. Halen UCLA’in aynı bölümünde ögˆretim görevlisi ve misafir aras¸tırmacı olarak görev yapıyor.
Anadol, ilk dönemlerinde özellikle kamusal alanlarda sergiledigˆi, mimari odaklı verilerle olus¸turdugˆu heykeller ortaya koyuyordu. Zamanla, birçok farklı alandaki veriyi yapay zekâ programlarına is¸leyerek yine kamusal alanlarda sergilemeyi tercih ettigˆi dev projelere yöneldi. Son zamanlarda makinelerin hafızasına, yani makinelerin verileri algılama ve düs¸ünme biçimlerine yogˆunlas¸an Anadol, imza attıgˆı projelerde görsel, is¸itsel, sismik, cogˆrafi, meteorolojik, kültürel ve akla gelebilecek her türlü veriyi aralarında NASA ve Google’ın da bulundugˆu dev kurumlarla is¸ birligˆi yaparak topluyor. Sonrasında, dünyanın ve insanların yas¸amını sürdürürken gayri ihtiyari olus¸turdugˆu bu verilerle, projeye özel yazılan algoritmalarla çalıs¸an yapay zekâ programını besliyor. Böylelikle sanatçı, içinde yas¸adıgˆımız teknolojinin ve makinelerin verileri nasıl algıladıgˆını, yorumladıgˆını gösteren veri heykelleri yaratıyor.
Google, Microsoft, Nvidia, Intel, IBM ve Samsung gibi uluslararası kurulus¸larla is¸ birligˆi yapan Refik Anadol, yas¸amını ve çalıs¸malarını Los Angeles’ta sürdürüyor.
Sanatçının seçili kamusal mekâna özgü is¸itsel ve görsel performansları ve sergileri arasında National Gallery of Victoria, Melbourne (Avusturalya); MEET Digital Culture Center (I·talya); Artechouse New York (ABD); Walt Disney Concert Hall (ABD); Hammer Museum (ABD); International Digital Arts Biennial Montreal (Kanada); Ars Electronica Festival (Avusturya); l’Usine Geneve (I·sviçre); Arc de Triomf (I·spanya); Zollverein SANAA’s School of Design Binası (Almanya); I·stanbul Tasarım Bienali (Türkiye); Sydney City Art (Avustralya) yer alıyor. Anadol ayrıca The Architect’s Newspaper En I·yi Sergi Tasarımı Ödülü, Microsoft Research En I·yi Vizyon Ödülü, German Design Ödülü, UCLA Art+Architecture Moss Award, University of California Institute for Research in the Arts Ödülü, SEGD Global Design Award, Google’s Art and Machine Intelligence Artist Residency Award’ın da aralarında bulundugˆu birçok ödüle değer görüldü.
