Rusya, gazı kesiyor! Avrupa’da panik, Zelenski’den ‘terörizm’ yakıştırması… Peki şimdi neler olacak?

Rus güç devi Gazprom, Avrupa Birliği’ne gaz akışını ‘önemli ölçüde’ kısacağını açıkladı. Yapılan açıklamalarda epeyce ‘sert’ bir kesintiden bahsediliyor. Pekala bu ne manaya geliyor?

Rusya, Ukrayna topraklarına girerek bir savaş başlattığı günden beri büyük yaptırımlarla ve Batı dünyası tarafından dışlanmayla karşılaşmış durumda. Rusya’yı ekonomik olarak tüketmek ve bu yolla savaşı durdurmak isteyen dünya devletleri bir yandan da Rusya’nın sahip olduğu doğal kaynaklara büyük ölçüde bağımlı durumda.

Putin, tüm dünyayı karşısına aldığı savaşta bir kere daha doğalgaz kartını masaya sürdü

RUSYA, DOĞALGAZI BÜSBÜTÜN DENETİM EDİYOR

Rus devleti denetimindeki güç şirketi Gazprom, Avrupa’daki ülkelerin en büyük doğalgaz tedarikçisi durumda. Şirketten yapılan açıklamaya nazaran yarından itibaren ana boru sınırı üzerinden Avrupa’ya gaz teslimatında sert bir kesinti olacak.

Rus gaz ihracat monopolü, “motorun teknik durumu” nedeniyle son çalışan iki türbinden birinin işletimini durdurduğunu ve Kuzey Akım boru sınırı üzerinden günlük gaz dağıtımını günde 33 milyon metreküpe indirdiğini söyledi. Bu da boru çizgisinin kapasitesinin yüzde 20’si manasına geliyor.

Kuzey Akım 1 boru çizgisi, 10 günlük bir bakım molasının akabinde geçen hafta gaz pompalamaya devam etti fakat Avrupa Komitesi Rusya tarafından büsbütün gazın kapatılmasının mümkün olduğu konusunda ihtar yaptı.

Gazın kesileceği duyurusu tam da AB hükümetlerinin, Kremlin’in Avrupa’daki muslukları kapatması halinde yaşanacak bir kış krizini önlemeyi amaçlayan %15’lik bir gaz tasarrufu amacı için bir plan üzerinde fikir alışverişi yapmaya başladığı bir vakitte geldi.

AB’nin maksadı, kış için depo oluşturmak için artık daha az gaz kullanmaktı.

Rus gazının en büyük müşterilerinden olan Almanya’da, iktisat bakanlığı, Gazprom’un açıklamasının akabinde “Federal ağ kuruluşu ve gaz krizi takımıyla yakın ilgi içinde durumu çok yakından izliyoruz. Bilgilerimize nazaran, teslimatta azalma için teknik bir neden yok.” dedi.

Ukrayna önderi Zelenski, Rusya’nın Avrupa’ya karşı açıkça bir gaz savaşı yürüttüğünü sav ederken “İnsanlara ne olacağı, nasıl acı çekecekleri umurlarında değil. Limanların kapanmasından kaynaklanan açlıktan, kışın soğuğundan, yoksulluktan ya da işgalden… Bunlar terörün farklı biçimleridir” kelamlarını kullandı

GEREKÇEYE KİMSE İNANMADI

Rusya’nın kesinti nedenini ‘arıza ve bakım’ olarak açıklaması ise Batılı devletler tarafından reaksiyonla karşılandı ve sıcak savaşın ortasında gelen bu açıklamanın gerçeği yansıtmadığı neredeyse tüm Avrupalı yetkililer tarafından dillendirildi.

AB, geçen hafta Moskova’yı enerjiyi bir ‘silah’ olarak kullanmakla suçladı ve 27 üye devlete, Brüksel’in acil arz ilan etmesi halinde mecburî hale gelebilecek istekli %15’lik gaz tasarrufu gayesini kabul etmesi davetini yaptı.

AB yetkilileri, bloğun 27 güç bakanının bugün Brüksel’de yapacağı toplantının %15’lik gaz tasarrufu planını onaylayacağını ummuştu. Fakat bunun yerine, Avrupa’nın dört bir yanından ülkeler, AB’nin gaz boru sınırı ağından nispeten izole olan İspanya ve Portekiz’in başını çektiği itirazlarda bulundular.

Moskova’da hatıra fotoğrafı çektiren bir aile… Ve Rusya’nın savaşına takviye tabiri haline gelen ‘Z’ sembollü bir tişört

AB BLOĞUNDA ÇATLAK!

Öneriler, on yıllardır Rus gazına bağımlılığını ortadan kaldırmaya çalışırken, güç tasarrufu ile karşı karşıya kalan Almanya için tasarlanmış olarak görülüyor.

On yıl evvel kurtarma, borç ve suçlama üzerine tartışmaların alevlendiği euro bölgesi krizinin yıpratıcı tartışmalarının yankısı olarak, güney ülkeleri vatandaşlarının oburlarının geçmişteki siyasetleri için fedakârlık yapmaması gerektiğini söyledi.

İspanya başbakan yardımcısı Teresa Ribera, geçen hafta ülkesinin sıvılaştırılmış doğal gaz altyapısına yaptığı yatırımlara, İspanyol şirketleri ve tüketicilerine düşen maliyetlere işaret ederek ülkesinden “orantısız bir fedakârlık” yapmasının istendiğini söyledi.

Ribera, olağandışı formda sert olan bu yorumlarda, “Diğer ülkelerden farklı olarak, biz İspanyollar güç açısından imkanlarımızın ötesinde yaşamadık” dedi.

Portekiz, güç bakanı João Galamba da geçen hafta mahallî basına yaptığı açıklamada, Avrupa’nın geri kalanıyla çok az gaz kontağı olan İspanya yahut Portekiz’in gereksinimlerini karşılamadıklarını söyleyerek tekliflere büsbütün karşı çıktı.

İber Yarımadası ülkeleri ayrıyeten elektrik üretmek için daha fazla gaz kullanıyor zira bölgede yaşanan şiddetli kuraklık buradaki hidroelektrik üretimini azalttı.

Gazprom, şu anda savaşın seyrini değiştirebilecek ataklar yapıyor olabilir

PORTEKİZ VE İSPANYA’YA YUNANİSTAN DA KATILDI

Yunanistan da iktisadına ve tüketicilerine çok yük bindirdiğini öne sürdüğü AB çapındaki yüzde 15 tasarruf amacına karşı çıkıyor.

Öte yandan Polonya, güç güvenliği konusundaki tasalarını lisana getirdi. Polonyalı bir yetkili, Varşova’nın “Polonya doğalgaz rezervlerinin öteki üye ülkelerin muhtaçlıkları için kullanılmasına yol açabilecek hiçbir tahlili kabul etmeyeceğini” söyledi.

Fransa, İtalya, Danimarka, Hollanda ve Polonya, komiteye acil durum ilan etme yetkisi verilmesine karşı çıkan ülkeler ortasındaydı. Bunun yerine AB üye devletlerinin bu kritik kararı vermesi öneriliyor.

Dün, AB büyükelçi yardımcıları tarafından hala tartışılmakta olan bu tekliflere nazaran, ülkeler başka üye ülkelerin gaz enterkonnektör sistemine bağlanmadıkları takdirde yüzde 15 gayesinden muafiyet alabilirler.

Ülkeler muhtaçlığı olan bir üye ülkeye gaz göndermeyi teklif ederse de amaç kolaylaştırılabilir.

AB ‘ALMANYA’ PLANINI YALANLIYOR

AB kaynakları, planın Almanya için tasarlandığı tekliflerini reddederek, tüm üye devletlerin Rus doğalgazının kesilmesinin ekonomik acısını hissedeceğini savundu.

Üst seviye bir AB yetkilisi, “Bütün bunların Almanya için olduğunun düşünülmesinin mantığını anlamıyorum. Bu, evvel kimin vurulacağıyla ilgili değil zira [bir arz şoku] gelirse, sorunun çabucak öteki ülkelere sıçrayacağını düşünüyorum. Biz iç pazardayız ve… acı tüm üye ülkeler için kıymetli olacak.” kelamlarını kullandı.

Avrupa Komitesi lideri Ursula von der Leyen geçen hafta, Kremlin’in Rus gazının AB’ye büsbütün kapatılması buyruğunu vermesinin olası olduğunu ve Avrupa’nın tek pazarına çekiç darbesi indireceğini söyledi.

Dünya bir yandan kritik tahıl mutabakatının sonuçlarını görmeyi bekliyor, bir yandan da güç krizinin sonuçlarına hazırlanıyor 

KÖMÜR VE NÜKLEER GÜCE DÖNÜŞ

AB yetkilileri, ülkelerin yenilenebilir kaynaklara geçişi hızlandırmasını önerdiler, fakat devletlerin kömür ve nükleer güçten çıkışı ertelemeyi düşünebileceklerini de söylediler.

Belçika hükümeti geçen hafta, ulusal güvenliği münasebet göstererek iki nükleer santralin ömrünü 10 yıl uzatmak için siyasi bir muahedeye vardığını duyurmuştu. Doel 4 ve Tihange 3 reaktörleri, Belçika hükümeti 2025 yılına kadar tüm nükleer güçten çıkma planını revize ettiği için 2026’da yine devreye sokulacak.