Rüzgâr perdesi tarım için kalkan

HİS ERDOĞAN – İç Anadolu Bölgesi’nin uzun yıllardır çaba ettiği rüzgâr erozyonu kıymetli oranda çözüldü. Lakin geçtiğimiz hafta yaşanan şiddetli rüzgârın oluşturduğu kum fırtınaları nedeniyle bölge tarım alanlarında kayıplar meydana geldi.

Konya’nın Yunak, Çumra, Cihanbeyli, Sarayönü üzere ilçeleri kum fırtınalarıyla güçlü birkaç gün geçirdi. Rüzgâr erozyonuna karşı rüzgâr perdeleri kullanılıyor. Bu muhafaza kalkanları, tarım toprakları kenarlarına oluşturulan ağaç şeritlerinden meydana geliyor. Bu ağaçlar içinde en çok iğde, akasya, badem, dişbudak ya da çam üzere iğne yapraklılar öne çıkıyor. Tarım uzmanları, rüzgâr perdesi için uygulama zaruriliği getirilmesini öneriyor. 

‘Teşvik edilir’

Rüzgâr erozyonunun, münasebetiyle kum fırtınalarının İç Anadolu Bölgesi’nde epey tesirli yapıda olduğunu hatırlatan Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Soylu, kumlu arazi yapısına sahip alanlarda rüzgârın toprak taşıma yoluyla ekinlere ziyan verdiğini, toprağın faydalı kısımlarını, nemi kaybettirdiğini belirtiyor.

Soylu, “Aksaray, Ankara civarları çok etkileniyor. Buna karşı en korunaklı usul, tarla kenarlarına oluşturulan rüzgâr perdeleri. Ağaçlardan sağlanır. Fakat bunu çiftçi bazında uygulatma sıkıntı. İklim değişikliğiyle birlikte şiddetli rüzgârlar tarım alanlarını tehdit ediyor. Arazi toplulaştırmalarında ve kuyu ruhsatlarında kural oluşturulabilir. Devlet örnek uygulamalarla teşvik ederken, dayanak de verir” dedi.

Yerinde uygulama

Türkiye’nin erozyonla gayretinin en eski ayaklarından birini rüzgâr erozyonuna karşı yapılan çalışmalar oluşturuyor. Bu örnek çalışmalardan bir oburu ise Altınova TİGEM’e (Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü) ilişkin. Altınova TİGEM Genel Müdürü Ali Odabaşı, “İç Anadolu, yazgısı olarak rüzgâra daha açık bir alan. 60 yılı aşkın müddettir kurulan rüzgâr perdeleri ki bunlar iğne yapraklı ve geniş yapraklı ağaçlar ile sağlanmıştır, rüzgâr erozyonunu engelliyoruz. Çiftçiler için yerinde görecekleri değerli bir örnek. Örneğin geçtiğimiz 2-3 gün çok vahim bir rüzgâr meydana geldi. En düşük tesirlerle atlattık” dedi.

Dünyaya örnek oldu

Konya’da bölgenin kapsamlı rüzgâr perdeleme sistemleri 60 yıldan uzun geçmişe sahip. Bölgenin çölleşmeden kurtulmasında kıymetli adımlardan birini Toprak Su ve Çölleşme ile Çaba Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü atmış. Cansız perdeleme sistemi yani kamışlardan tarla kenarlarına yapılan düzenek ile tarlalar korunmuş. Enstitü Müdürü Dr. Cihan Uzun, gelinen noktaya ait şu bilgileri paylaşıyor:

“Bu uygulama, 60 yıl öncesinde tüm dünyaya örnek oluyor, gelip bölgede uygulamayı öğrenip kendi ülkelerinde uygulayan pek çok yabancı oluyor. Öncesinde Karapınar ilçesinin taşınması bile düşünülmüş. Kum fırtınalarından ötürü hayat yaşanmaz hale gelmiş. Çabucak çabucak bir çöl üzere olmuş. Bu cansız kamışlarla sağlanan muhafaza akabinde ise şimdiki halini alıyor, yani hem kurak, hem soğuk ortama güçlü fidanlar dikilerek canlı muhafaza alanları, rüzgâr perdeleri oluşturuluyor. Enstitü ayrıyeten 10 yıllık araştırmalar sonucunda dayanıklı bitkilerin üretimini yapıyor. Amerikan tuz çalısı ve bozkır otu ile rüzgâr suratını kesip kum fırtınasını engelliyoruz.”