Sabiha Gökçen’de pistten çıkan uçağın kara kutuları deşifre edildi

Sabiha Gökçen Havalimanı’nda 5 Şubat günü inişinden sonra duramayarak pistten çıkan ve 3 kişinin ömrünü yitirdiği, 180 kişinin yaralandığı Pegasus Havayolları uçağının kara kutuları deşifre edildi. 

Kulenin uçağa evvelki uçakların pas geçtiği bilgisini Türkçe verdiği ve o sırada bağlantı başta olmak üzere yardımcı misyonlarla ilgili ikinci pilotun Hollandalı olması nedeniyle bunu anlamadığı ve kendisinden yapması beklenen olası uyarıyı yapamadığı ortaya çıktı.

Uçağın limitler içerisinde ve pilotların o an için risk almadan yaptığı olağan iniş sonrası pistin son metrelerinde daha evvelki iniş kalkışlar nedeniyle frenlemeye müsaade vermeyerek uçağın buz yer üzerinde üzere kaydığı anlaşıldı.

Pistin sonunda durma alanı yerine dik açılı bir yamaç bulunması ve yamacın kaymaması için yapılan duvar ise uçağın parçalanmasına neden oldu.

Raporda yer alan bilgiler şu formda:

• 1. Olumsuz hava kuralları nedeniyle Pegasus’un kaza yapan uçağına inişinden çabucak evvel yıldırım düştü. Yıldırımlara karşı donanımlı olan uçaklar bundan etkilenmiyor. Fakat her iki pilot da prosedür gereği konsantrasyonlarını yıldırımın uçağın aletlerine bir tesiri olup olmadığına odakladı.
• 2. Bu sırada uçağı kaptan pilot kullanırken ikinci pilot ise irtibat ve aletlerin takibi misyonuna odaklanmıştı. Kule daha evvelki iki uçağın pisti pas geçtiğini söyledi. Lakin bu ikazını havacılık terminolojisine nazaran İngilizce yerine Türkçe yaptı. Kaptan ‘Anladım’ diye yanıt verdi lakin bağlantıdan sorumlu Hollandalı ikinci pilot anonsu anlamadığı ve inişe saniyeler kaldığı için kokpitte uyum bozuldu.
• 3. Bu sırada bir öbür uçak, kaza yapan uçaktan çabucak evvel tıpkı art rüzgarla kalkış yaptı. Bu da pilotlara her şeyin olağan akışı içerisinde olduğu hissini yarattı.
• 4. O sırada art rüzgar saatte 26.4 km hızla esiyordu. Pegasus Havayolları art rüzgar pas geçme limiti saatte 28 km olduğu için pilotlar toleranslar içinde olan uçakla iniş kararı aldı.
• 5. Pistin uzunluğu 3 bin metre. Uçak, sanılanın tersine pistin ortalarına yahut sonuna yanlışsız sert olarak değil, olağan bir uzaklık olan pistin 705’inci metresine indi.
• 6. Pilotlar uçak indiği anda olağan frenleme yapmaya başladı. Uçağın hızı saatte 98 km hıza kadar düşmesine karşın o anda birdenbire art taraftan gelen rüzgarın hızı saatte 51 km’ye çıktı. Bu itiş hızı arttırdı.
• 7. Pilotlar tekrar de duracaklarından emin oldukları için sert frenlemeden vazgeçerek ıslak yerde kaymamak için kendi ortalarında konuşarak pistin ortasındaki değil sonundaki çıkıştan dönmeye karar verdi. Bu sırada kabin içerisinde her şey olağan olup uçak yavaşladığı için hostesler ‘Telefonlarınızı kullanabilirsiniz’ anonsu yaptı.
• 8. Pilotlar sıklıkla kullanılmayan pistin sonundaki dönüşe gerçek geldiklerinde yeterlice yavaşlamak için tekrar fren yaptı. Lakin muhtemelen uçak, pist üzerinde bulunan daha evvelki yüzlerce iniş kalkışla oluşan lastik izlerinin üstüne inince kaymaya başladı ve sürat hiç kesilmedi.
• 9. Sorun tam olarak bu anda başladı ve pilotlar bir anormallik olduğunu bu sırada anladı.
• 10. Pilotlar sert frene geçmelerine karşın uçak 17 saniye boyunca pistin son 700 metresini kayarak ve hiç yavaşlamayarak katetti. Bu mühlet ve ara olağan yer olması halinde daha süratli bir uçağın bile durması için pek kafiydi.
• 11. Pistin sonunda ‘stop way’ ismi verilen bu üzere durumlarda uçağı hasar almadan durduracak yumuşak toprak tabanlı saha yerine dik eğim bulunması nedeniyle uçak aşağıya yuvarlandı.
• 12. Dik yerin kaymaması için yapılan istinat duvarı uçağın parçalanmasına ve hasarın artmasına neden oldu. Lakin yetkililer bu durumun tıpkı vakitte uçağın motorlarının koparak gövdeden ayrılmasına neden olduğu ve böylelikle uçakta yangın çıkmadığı görüşünde de birleşiyorlar.

KAİK devrede

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne bağlı Kaza İnceleme ve Araştırma Kurumu (KAİK) yetkilileri tüm bu bilgiler ışığında, başta pistin en son ne vakit temizlendiği olmak üzere hava trafik kontrolörleri dahil araştırmayı daha geniş bir perspektife yaymaya hazırlandığı öğrenildi.  Olayın çabucak akabinde uçağın sert inişi sonrası kazanın oluştuğuna yönelik açıklama ve yorumlar nedeniyle gözler neredeyse büsbütün pilotlara çevrilmişti. Lakin gerek uçağın rüzgar limitlerinde inmesi gerek ise pistin birinci kısmına teker koyması ve hatta uçağın neredeyse durma etabına gelmesine karşın son metrelerde suratını hiç kesemeyerek kaymasının, inceleme heyetinin öteki risk faktörlerine de odaklanmasına neden olduğu bildirildi.

KAİK heyetinin kara kutu kayıtlarını almasıyla birlikte incelemeyi bu ayrıntılar ışığında bu hafta başlatması bekleniyor. Kara kutuları Almanya’da uçağın üreticisi Boeing yetkilileri, Amerikan Havacılık Dairesi (FAA) yetkilileri, Amerikan Ulaşım Güvenlik Dairesi (NTSB) yetkilileri deşifre ederken KAİK yetkililerinin de gözlemci olarak bu kümeye eşlik ettiği öğrenildi.