İrritabl vağırsak sendromu (İBS) hastalarında son 3 ayda haftada en az bir gün tekrarlayan karın ağrısı olduğuna işaret eden Türk …
İrritabl vağırsak sendromu (İBS) hastalarında son 3 ayda haftada en az bir gün tekrarlayan karın ağrısı olduğuna işaret eden Türk Gastroenteroloji Derneği Lideri Prof. Dr. Birol Özer, hastalığın sıklığının Türkiye’de ve dünya genelinde yüzde 10-20 civarında olduğunu söyledi.
Hastalığın bayanlarda daha sık ve 50 yaşından genç topluluklarda görüldüğüne işaret eden Özer, hastaların fakat yüzde 15’inin tıbbi yardım için başvurduğuna dikkat çekti.
Sağlıklı bireylere nazaran yıllık işgücü kaybının 3-4 gün daha fazla olduğunu söz eden Özer, tekrarlayıcı bir hastalık olan İBS’de hastaların kaygısını artıran şeyin, ‘Hayatım bundan sonra nasıl olacak, berbat öteki bir hastalığa dönüşür mü?’ sorusu olduğunu söyledi.
KORONAVİRÜS GERİLİMİ, HASTALIĞI TETİKLEDİ
İBS’nin bir hastalığa yahut kansere dönüşümünün olmadığını belirten Özer, “Ancak hayat kalitesini bozar. Hastalığın nedeni tam aydınlatılamamış olmakla birlikte beyin bağırsak ekseninde iki taraflı sistemsiz bağlantı olduğu bildirilmiştir. Bu durum, mide bağırsak hareketlerine, bağırsak salgılarına ve hastanın hissine tesir ederek şikayetlerin ortaya çıkmasına neden olur.” biçiminde konuştu.
Genetik faktörler, kişilik özellikleri, gerilime fizyolojik yanıttaki değişiklik, düşük dereceli gastrointestinal inflamasyon, mikrobiyatadaki değişiklikler ve geçirilmiş bağırsak enfeksiyon sekellerinin de hastalığın gelişmesinde tesirli olduğunu aktaran Özer, koronavirüs salgını sürecinde İBS semptomlarında bir artışın ortaya çıktığını belirterek “Bunun olası nedenlerinden biri yeni tip koronavirüsün mide-bağırsak sistemini etkilemesi, oburu ise yaşanan yaygın gerilimin hastalığı tetiklemesidir.” tabirlerini kullandı.
TEDAVİDE ÖNCELİK DİYET VE İDMAN
İBS belirtilerinin, ülseratif kolit, Crohn hastalığı üzere inflamatuar bağırsak hastalıkları, çölyak hastalığı ve karbonhidrat emilim bozukluklarıyla karışabileceğine işaret eden Özer, İBS teşhisinde hastanın hikayesi ve fizik muayene bulgularının değerli olduğunu, hastalığa özgül tetkik olmadığı için teşhiste temel kan testleri dışında tetkik yapmaya gerek duyulmadığını belirtti.
Faal olarak hastaları dinlemenin, hastalık hakkında bilgi vermenin ve eğitmenin, tedavi için gerçekçi beklentiler beklemenin ve rahatsız edici semptomları direktörün İBS tedavisinin temelini oluşturduğunu aktaran Prof. Dr. Özer, şikayetleri hafif olan, ömür kalitesi bozulmayan hastalarda ilaçtan evvel diyet ve idmanın birinci önerilen tedavi olduğunu, bu kapsamda baklagiller, lahana, brokoli, karnıbahar üzere gaz yapan besinlerin tüketilmemesinin önerildiğini söyledi. Laktoz içeren süt eserleri üzere diyetten çıkarılacak besinlerin diyetisyen yardımı ile belirlenmesi gerektiğini söz eden Özer, iki haftalık kısıtlama ile karşılık elde edilmediği durumlarda yararsız olduğunun düşünülmesi gerektiğini söyledi.
Papatya çayı, rezene tohumları üzere bitkisel tedavilerin ve probiyotiklerin faydasının şimdi kanıtlanmadığını hatırlatan Özer, “Günde 20-60 dakika ve haftada 3-5 gün yapılan fizik aktivitenin yakınmaları azalttığı gösterilmiştir. Bu önlemler ile güzelleşmeyen ve ömür kalitesi bozulan hastalarda ilaç tedavisine geçilmelidir. Bu hastalığa özgü tesirli bir ilaç şimdi geliştirilememiştir. Bu nedenle tedavide kullandığımız ilaçlar kabızlık, ishal, karın ağrısı, telaş, gerilim, gaz ve şişkinlik üzere şikayetleri gidermeye yöneliktir.” tekliflerinde bulundu.
GAİTADA KAN DEĞERLİ BİR BULGU
Günlük pratikte gastroenteroloji uzmanlarının en sık gördüğü olgular ortasında olan İBS’nin aile doktorları ortasında en fazla koyulan 4. teşhis olduğunu belirten Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serhat Bor ise, gaitada zımnî kan aranmasının bilhassa 45 yaş üstünde yakınması olsun olmasın herkesin yaptırması gereken bir denetim muayenesi olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Bor, Daha evvel hiçbir yakınması olmayan bir şahısta 45 yaşından sonra yakınmaların başlaması, istemsiz kilo kaybı, geceleri derin uykudan uyandıran yakınmalar, ailede kolon kanseri, iltihabi bağırsak hastalığı, çölyak hastalığı bulunması, anemi ve rektal kanama yahut kanlı diyare durumunda ileri tetkik ve kolonoskopinin yapılması gerektiğini vurguladı.
Hastalığın yalnızca ruhsal olarak tanımlanmaması gerektiğini belirten Bor, yakınmaların ruhsal problemlerin ve bilhassa de gereksiz kanser kaygısının varlığında daha da berbata gidebileceğini ve bazen tabanda hiçbir hastalık yokken daima yakınma üreten olguların da görülebildiğini söyledi. Bor, bu hastaların direkt psikiyatri tabiplerine başvurması ve altta yatan psikiyatrik hastalıklarla yüzleşilmesi gerektiğini söz etti.
