Savaş çanları: Türkiye için sıkıntılı süreç başlarsa Rusya geriliminin ortasında kalabilir

• 27 Eylül-9 Kasım ortasında Azerbaycan’ın Karabağ işgaline son vermesi, Ukrayna’yı işgal edilen topraklarını kurtarma noktasında cesaretlendirici bir gelişme oldu.
• Karabağ bir emsal ancak Ukrayna ile Azerbaycan’ın Karabağ-Donbass-Kırım denklemindeki durumları eşit değil.
• Bu süreçte Ukrayna, Türkiye münasebetlerini arttırdı. Karabağ savaşının belirleyici ögesi olan SİHA’lardan satın aldı. Türkiye Rusya ile yakın irtibatta olan bir ülke. İştiraklerin yanı sıra bir o kadar da görüş ayrılıkları var ikisinin ortasında. Bunların başında da Kırım’ın ilhakı geliyor.
• Ukrayna’nın ABD, NATO ve AB ile de yakın ilgileri var. Biden idaresi toprak bütünlüğü olmayan Ukrayna ile Gürcistan’ı NATO üyesi yapmak istiyor.
• Ukrayna için kurtarılması gereken iki bölge var. Biri Kırım başkası Donbass. Rusya için bunlardan öncelikli ve vazgeçilmez olanı Kırım. Zira Kırım olmazsa, Rusya Karadeniz’de fakat balık avlar.
• Bir öbür senaryo şu; Rusya Donbass’tan tahminen vazgeçer lakin bunu bir koşulla yapar, o da Kırım’ın ilhakını büsbütün tartışmaya kapatmak olur. Yani Donbass’ı verip Kırım’ı garanti altına alır.
• Ukrayna’nın işgal ve ilhak altındaki bölgeleri kurtarma teşebbüsü başlarsa, savaş patlak verir.
• NATO 2008 Gürcistan örneğinde olduğu üzere Kiev’i yalnız bırakabilir. O vakit Ukrayna bölünür.
• Savaş çıkar da NATO, Ukrayna’nın gerisinden gelirse o vakit Karadeniz’i büsbütün saracak halde büyük bir çatışmanın da fitili ateşlenmiş olur.
• Türkiye bu süreci çok yakından takip ediyor. NATO ile Rusya ortasındaki istikrarları gözetmek zorunda. Oradaki hassas terazi bozulursa, Türkiye için problemli bir süreç olabilir.
• Bu türlü bir durum olur da Ukrayna ya da Gürcistan işgal altındaki topraklarını geri almak için Ruslarla savaşa tutuşursa, NATO ile birlikte Türkiye de Rusya’ya karşı tansiyonun ortasında kalabilir.

İşte Taha Dağlı’nın “Ukrayna’da muhtemel senaryolar neler?” adlı yazısının tamamı;

“Ukrayna-Rusya hududunda savaş çıkmadı fakat kılıçlar çekildi. Tansiyon günden güne tırmanıp, tepeye ulaştı. Pekala süreç savaşa sarfiyat mi, bir çatışma ortamı doğarsa sonuç ne olur?

Ukrayna işgal ve ilhak edilen topraklarını geri mi alır yoksa Rusya işgal ettiğinden fazlasını mı kazanır?

2014’te Ukrayna’da batı dayanaklı bir idare değişikliği oldu.
Rusya yanlısı devlet lideri Yanukoviç, devrildi.

Ukrayna’daki halk ayaklanmasının gerisinde batı vardı. Maksat Rusya’ydı.
Moskova bu değişimi karşılıksız bırakmadı.
Karadeniz’den çıkış noktası olan Ukrayna’ya bağlı Kırım’ı ilhak edip, haritasına kattı.
Ukrayna’nın doğusunda Rusya sonundaki Donbass bölgesinde bulunan Donetsk ve Luhansk kentleri işgal edildi. Bu iki kentte Rus yanlısı özerk idareler kuruldu.

Son 9 aydır ateşkes vardı.
Fakat ateşkes tam olarak işlemiyordu.
Rusya’nın ihlalleri kelam konusuydu.
Buna rağmen Ukrayna, Donbass bölgesinde askeri hareketliliğini arttırdı.

27 Eylül-9 Kasım ortasında Azerbaycan’ın Karabağ işgaline son vermesi, Ukrayna’yı işgal edilen topraklarını kurtarma noktasında cesaretlendirici bir gelişme oldu.

Azerbaycan, Ermenistan’ın işgal ettiği Karabağ’ı kurtardı. Ve bunu yaparken Türkiye’nin askeri ve siyasi takviyesini gördü. Rusya’yı ise direkt karşısına almadı.
Ukrayna’nın karşısında ise işgalci olarak direkt Rusya var.
Karabağ bir emsal lakin Ukrayna ile Azerbaycan’ın Karabağ-Donbass-Kırım denklemindeki konumları eşit değil.

Bu süreçte Ukrayna, Türkiye alakalarını arttırdı. Karabağ savaşının belirleyici ögesi olan SİHA’lardan satın aldı. Türkiye Rusya ile yakın irtibatta olan bir ülke. İştiraklerin yanı sıra bir o kadar da görüş ayrılıkları var, ikisinin ortasında. Bunların başında da Kırım’ın ilhakı geliyor.

Ukrayna’nın ABD, NATO ve AB ile de yakın münasebetleri var.
20 Ocak sonrası Biden idaresinin gelişiyle ABD-Rusya ortasındaki makas uygunca açıldı.
Biden, Rusya devlet lideri Putin’e “katil” dedi.
Bir çok noktada Rusya tehdit ilan edildi.
Bunların başında da Ukrayna geliyor.

Ukrayna bir yandan Donbass bölgesinde askeri hareketliliği arttırırken öteki yandan Putin’in akrabalarının sahibi olduğu TV kanallarını kapattı.
Ayrıyeten Kırım’ın işgalden kurtarma stratejisi kabul edildi.

Bu durum Rusya’yı öfkelendirdi.
1 Nisan itibariyle Ukrayna-Rusya ortasındaki 9 aydır kör topal devam eden ateşkes noktalandı.
Ve Moskova, ateşkesin uzatılmayacağını duyurdu.
31 Mart gecesi de Donbass ve Kırım etrafına çok ağır askeri yığınak gerçekleştirdi.

Ukrayna için kurtarılması gereken iki bölge var.
Biri Kırım başkası Donbass.
Rusya için bunlardan öncelikli ve vazgeçilmez olanı Kırım.
Zira Kırım olmazsa, Rusya Karadeniz’de lakin balık avlar.

Rusya, madenleriyle ünlü Donbass’ı da kolay kolay bırakmaz. Askeri yığınak, bunu gösteriyor.
Oradaki iki kentte Rus yanlısı özerk idare var.
7 yıldır bölge halkını Ruslaştırma teşebbüsleri de oldu.
Mümkün bir referandumda Rus vatandaşlarının oyuyla, bu iki kenti Ukrayna’dan koparıp Rusya’ya bağlama alternatifi de mevcut.

Bir öteki senaryo şu; Rusya Donbass’tan tahminen vazgeçer lakin bunu bir kuralla yapar, o da Kırım’ın ilhakını büsbütün tartışmaya kapatmak olur. Yani Donbass’ı verip Kırım’ı garanti altına alır.

Moskova’dan bakınca karşımıza çıkan senaryoya göz atalım.
Putin’e nazaran Ukrayna diye bir yer ve Ukraynalı diye birileri yok, orası Rusya ve orada yaşayanlar da Rus.
Bu nedenle Kırım nasıl ilhak edildiyse, Ruslar “Ukraynalılar kaşınmasın, Donbass’ı da işgalle kalmaz ilhak edip, Rusya Federasyonu haritasına katarız” yorumları yapıyor.

Ukrayna’nın işgal ve ilhak altındaki bölgeleri kurtarma teşebbüsü başlarsa, savaş patlak verir.
Bu durum da NATO’nun haline dikkat etmekte yarar olacak.
Batı genel manada şu an Ukrayna’yı desteklese de 2008 Gürcistan örneğinde olduğu üzere mümkün bir savaş halinde Kiev’i ortada bırakabilir. Bu da Ukrayna’nın resmi olarak bölünmesinin önünü açar.

Savaş çıkar da NATO, Ukrayna’nın gerisinden gelirse o vakit Karadeniz’i büsbütün saracak biçimde büyük bir çatışmanın da fitili ateşlenmiş olur.

Türkiye bu süreci çok yakından takip ediyor. NATO ile Rusya ortasındaki istikrarları gözetmek zorunda. Oradaki hassas terazi bozulursa, Türkiye için dertli bir süreç olabilir.
Kaldı ki Biden idaresi toprak bütünlüğü olmayan Ukrayna ile Gürcistan’ı NATO üyesi yapmak istiyor.
Bu türlü bir durum olur da Ukrayna ya da Gürcistan işgal altındaki topraklarını geri almak için Ruslarla savaşa tutuşursa, NATO ile birlikte Türkiye de Rusya’ya karşı tansiyonun ortasında kalabilir.”