Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gündoğdu’nun 2018 yılında yaptığı çalışmada, Aralık 2016 ve 2017 Ocak aylarında Mersin ile Adana bölgesindeki aşırı yağışlar sonucu meydana gelen sel ile denizdeki mikroplastik ölçüsünün 14 kat arttığını ortaya koydu. Gündoğdu, Kastamonu, Sinop ve Bartın’daki sel felaketi ile Karadeniz’de de önemli manada mikroplastik kirliliğinin yaşanabileceği ikazında bulundu. Selin akabinde gelecek başka felaketin ekosistemi tehdit eden mikroplastikler olacağını belirten Gündoğdu, kentsel alanlarda atık idaresi altyapısı geliştirilerek, riskin azaltılabileceğini vurguladı.
14 KAT ARTIŞ
Mersin Körfezi’nde 1 kilometrekarelik alanda yaptığı çalışmaları değerlendiren Doç. Dr. Gündoğdu, “O devir sel felaketiyle birlikte tüm kıyı bölgesinin sularla kaplı olduğunu görmüştük. Bu esnada çok önemli ölçüde da mikroplastiğin ve öteki plastik kirleticilerin denize karıştığını belirledik. Daha evvel tıpkı bölgede yaptığımız çalışmaları sel felaketi sonrası tekrarladığımızda kilometre karede 500 bin adet olan mikroplastiklerin sayısının 14 kat artarak 7 milyona kadar çıktığını tespit ettik. Bilhassa selden hasar gören meskenlerden, araçlardan kopan kesimler ve yüzeysel etrafa atılmış bütün çöplerin sel, güneş ve dalga tesiriyle parçalanması sonucu meydana gelen mikroplastik oluşumu vardı” dedi.
ATIK İDARESİ ALTYAPISI YETERSİZ
Karadeniz Bölgesi’ndeki sel felaketinin geçen yıllarda Doğu Akdeniz Bölgesi’nde yaşanan selden çok daha şiddetli olduğunun altını çizen Doç. Dr. Gündoğdu, şöyle devam etti:
“Karadeniz’de selden etkilenen bütün ilçelerde tüm eşyaların, çöplerin ve sağa sola atılmış öbür malzemelerin ırmaklar aracılığı ile denize taşındığını gördük. Karadeniz zati mikroplastik kirliliği noktasında önemli bir kahır yaşıyordu. Bunun yanında öbür ülkelerden gelen çöpler de bilhassa Sinop bölgesinde yaygın olarak rapor ediliyordu. Üstüne bir de sel felaketiyle birlikte yetersiz atık idaresi altyapısından ortaya çıkan durumda Karadeniz’deki mikroplastik kirliliği boyutunu düşünülenden çok çok daha şiddetli ve büyük hale getirdiğini kestirim ediyoruz. Bu yüzden yapılması gereken en değerli şey kentsel alanlarda atık idaresi altyapısını geliştirmek bu cins durumlarda yaşanan felakete ek olarak mikroplastik kirliliğin artması üzere yeni ve beklenmedik bir felaketin oluşmasını engelleyecektir. Şeffaf plastik parçacıkların büyük çoğunluğu ziraî kökenli oluyor. Bunlar sera örtü poşetleri, damla sulama boruları üzere materyallerin kesimleri olabiliyor. Sel ile birlikte de denizel ekosisteme taşınıyor. Bilhassa şeffaf olan plastikler balıklar için büyük bir risk oluşturuyor zira fark edilmesi bizler için bile hayli sıkıntı. Bunların balıklar tarafından yenmesi balıklarla birlikte insanlara kadar transfer olması manasına geliyor. Bu da hem balıklar hem de beşerler için önemli sıhhat riskleri yaratabilir.”
