Çiğdem Yılmaz – İstanbul / Türkiye’nin bir yanı çok sıcaklıklar bir yanı sellerle boğuşuyor. İklim uzmanları, yaşanan çok yağışların iklim değişikliği nedeniyle gerçekleştiğini söylerken, İTÜ Meteoroloji Mühendisliği’nden Doç. Dr. Barış Önol, Doğu Karadeniz’de deniz suyu sıcaklıklarının 30 dereceye yaklaştığına dikkat çekerek, “Bu inanılmaz bir paha. Gelecekte olması beklenen diye yaptığımız çok yağış simülasyonları beklediğimizden çok daha erken gerçekleşiyor. Anormallikler normalleşiyor” değerlendirmesini yaptı.
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi İdare Heyeti Üyesi Klimatolog ve Meteorolog Prof. Dr. Murat Türkeş de sel baskınına neden olan yağışlara ait şunları söyledi: “Yağış rejimi önemli seviyede değişmiş durumda. Bunun temel sebeplerinden biri de insan kaynaklı iklim değişikliği. Fosil yakıtların yakılması, sanayi süreçleri, arazi kullanımı değişiklikleri ve ormansızlaşma üzere çeşitli insan aktiflikleri yüzünden değişiyor. Sera gazlarının da atmosferdeki birikimlerinin sanayi ihtilalinden beri süratle artırarak doğal sera tesirinin kuvvetlenmesine neden olur. Kuvvetlenen sera tesirinin en kıymetli ve açık tesiri, yerkürenin güç istikrarını üzerinde ek bir müspet ışınımsal zorlama oluşturarak, yerküre iklimini ısıtmasıdır. Yeryüzünün ve alt atmosferin ısınmasının kıymetli sonuçlarından biri, buharlaşma ve terlemenin artmasıdır. Hava sıcaklığı arttıkça o hava kütlesinin nem kapasitesi, nem içeriği artar. Bu ise hidrolojik döngünün kuvvetlenmesine ya da hızlanmasıyla, gök gürültülü fırtınaların ve gök gürültülü sağanakların oluşmasına neden olmaktadır. İklim değişikliğinde ziyadesiyle etkilenen bir ülkeyiz ve bir an evvel bu değişikliğin önüne geçilmesi gerekiyor. Türkiye’de önümüzdeki 10 yılda çok daha sıcak ve kurak olması bekliyor. Ormanları ve su havzalarını korumak zorundayız.”
Daha çok ısınacak
Sellerde hem iklim değişikliğinin hem de yanlış yapılaşma ve arazi kullanımının hissesi olduğu saptamasında bulunan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay da gelecekte tablonun çok daha karanlık olacağı görüşünde: “Sadece fosil yakıtlar değil, ormansızlaşma, doğal meraların, ormanların yok edilerek yerleşime açılması ve sanayi ile betonlaşması, çimento fabrikası, demir-çelik sanayisi üzere ağır fosil yakıt tüketen dallar atmosferdeki sera gazının artmasına sebep oluyor. Bir taraftan şiddetli sağanak yağışlar artıyor, bir taraftan da yanılgılı yerleşimler.. Eğilimli alanlardaki ormanlar yok ediliyor, çay bahçesi ve fındıklığa dönüştürülüyor. Yol üretimleri, HES’ler ve madencilik üzere faaliyetlerden çıkan hafriyatlar da dere yataklarına boşaltılıyor ve dere yatakları küçültülüyor. Şu anda sanayi ihtilaline nazaran sıcaklıklar 1.2 santigrat derece civarında arttı. 100 yıl sonuna kadar bu ısınmayı ve sıcaklık artışını 2 santigrat derece ve mümkünse 1.5 santigrat derecenin altında tutmamız gerekiyor. Fakat şu an ki gidişatımız dünya ortalamasını yüzyıl sonra 3-4 derece olacak formda gösteriyor. Türkiye’de ise bilhassa Güneydoğu’da 100 yılın sonunda 6-7 derece daha fazla ısınma öngörülüyor. Daha şiddetli seller, kuraklıklar, dolular, fırtınalar, orman yangınlar bizi bekliyor.”
