Son dakika: Göz göre göre yok olma tehlikesi! Can çekişiyor

MERT İNAN İstanbul – Afyonkarahisar’ın Dinar ilçesinden çıkarak Uşak, Denizli ve Aydın’dan geçerek Ege Denizi’ne dökülen 584 kilometre uzunluğundaki Büyük Menderes Irmağı, neredeyse kurumuş vaziyette. 500 bin hektardan fazla tarım alanını etkileyen kuraklık sıkıntısının yanı sıra ortaya çıkan kirlilik görüntüsü çevrecileri isyan ettirirken, ırmağın Afyonkarahisar ve Uşak kısmında çöp ve katı atık sorunu, Denizli, Sarayköy, Aydın sınırında ise kimyasal atık kirliliği yaşanıyor.

‘KOKUDAN DURULMUYOR’

Afyonkarahisar, Uşak, Denizli ve Aydın’daki birçok sanayi tesisinin atıklarını arıtmadan ırmağa deşarj etmesinden yakınan etraf örgütleri temsilcileri, belediye ve ilgili bakanlıkların da duyarsızlığından şikayet ediyorlar. Yeraltı su kaynakları kullanmak için açılan kuyular nedeniyle yakın devirde bölgede obrukların oluşabileceği uyarısı da yapılırken, jeotermal kaynaklardan çıkan atıkların da yeraltı sularına karıştığı tezler ortasında bulunuyor.

Yaşanan etraf felaketini konuştuğumuz çevreciler ise son yıllarca birçok sefer toplu balık ölümlerinin yaşandığı Büyük Menderes Irmağı için “Ergene’den beter duruma geldi” yorumunda bulunurken, son durumu Milliyet’e anlatan Ekosistemi Muhafaza ve Tabiat Sevenler Derneği (EKODOSD) Lideri Bahattin Şoför, “Egeliler, Büyük Menderes’in nasıl kirletildiğini biliyor. Birkaç fabrika dışında atık suyunu arıtan tesisi yok. Büyük Menderes’in ağır metal suyu haline geldiğini herkes biliyor lakin kimse şimdiye kadar yapılan tahlilleri açıklamıyor” dedi.

‘ERGENE’DEN BETER’

Afyonkarahisar’dan itibaren numuneler alınması durumunda cıva, kurşun üzere ağır metal birikiminin ortaya çıkacağının bilindiğinden ilgili ve yetkili kurumların harekete geçmediği savını gündeme taşıyan Şoför, “Daha evvel toplu balık vefatlarına ait kamu davası talebimiz takipsizlik verilerek kapatıldı. Irmak kurumuş vaziyette lakin kaynağın çıkış noktalarına yanlışsız gitgide kokudan durulmuyor” dedi. 

Aydın Etraf Çabası Platformu Sözcüsü Dr. Metin Aydın da, Büyük Menderes’in kuraklık ve kirlilik nedeniyle yok olma tehlikesi altında olduğunu belirtirek, “Mevcut durumla ilgili ne resmi makamlar ne belediyeler elini taşın altına koyuyor. Yalnızca sanayi değil, kentsel atıklar da ırmağa arıtılmadan deşarj ediliyor. Büyük Menderes kuraklık pençesinde lakin su olan yerlerde kokudan durulmuyor. Maalesef can damarımız ‘Ergene’den beter duruma!’. İlgili kurumlar ırmağın gündem olmasını istemiyor. Büyük Menderes’i kentsel ve endüstriyel atık sular, ziraî ilaç ile maden atıkları adeta foseptiğe çevirmiş durumda” diye konuştu.

‘5 TON PORÇÖZ ATILDI’

Eko Sistemi Müdafaa ve Tabiat Severler Derneği İdare Şurası Üyesi olan Söke’de çiftlik yapan Abdullah Kavak ise Büyük Menderes havzasında 14 yıl sonra en büyük kuraklığın yaşandığını belirterek şunları lisana getirdi:

“Bir aydır, bir damla yağmur yok. Günü kurtarmak için derin kuyu pompaları ile yeraltı suyu çekiyorlar. Evvelden 30 metrede bulduğumuz suyu artık 100 metreden derinde bulamaz haldeyiz. Bölgemizde elektrik gücü üretmek için 47 jeotermal kuyu kazıldı. Kuyular süratli açılsın diye beş ton porçöz atıldığını herkes biliyor. Porçöz kimyasal derine inerek suyu ve toprağı kirletti. Kirlilikten zerzevat ve meyvelerin kokusu, tadı bile kaçmış durumda.”

‘TOPRAK DA KİRLİ’

Germencik Etraf Derneği Üyesi Halil Çetinkaya, “Nehrin Aydın, Söke kısmında suyu neredeyse büsbütün çekildi. Çiftçi yeraltı suyuna yöneldi lakin bir mühlet sonra bu kaynaklar da tükenecek. Beşerler su bulmak için 100 metre derine iniyorlar. Jeotermal atıklar da açılan kuyulara deşarj edildiğinden artezyen suyu bile sıcak akıyor. Büyük Menderes kurudu. Su olan kısımlar de yıllardır süregelen ihmaller zinciri nedeniyle kanalizasyona döndü. Toprak yıllardır suyla değil kanalizasyonla sulanıyor. Yalnızca su değil, toprak da kirli” diye konuştu.