Son teknoloji beynin gizemini çözecek

Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Musa Yıldız, Nörobilim ve Nöroteknoloji Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (NÖROM) inme hastalarında robotik formül ile el fonksiyonlarının yerine getirilmesine yönelik robotik ayna terapisi çalışmalarının birinci basamağının tamamlandığını, geliştirilen robotun hastalara uygulanma evresine gelindiğini söyledi.

Rektör Yıldız, yaptığı açıklamada, Yükseköğretim Heyetinin (YÖK) teşebbüsüyle Gazi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesinin güçlerini birleştirerek beynin gizemini çözme yolunda ortak kurduğu Nörobilim ve Nöroteknoloji Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (NÖROM) yürütülecek bilimsel araştırmalara ait bilgi verdi.

YÖK’ün teşebbüsüyle bu yılın nisan ayında yapılan kanun değişikliği ile üniversitelerin ortak araştırma merkezi kurmasının yolunun açıldığını hatırlatan Yıldız, bunun üzerine 3 üniversitenin eylül ayında ortak merkez için protokol imzaladığını, YÖK’ün onayının akabinde merkezin resmen kurulduğunu bildirdi.

Yıldız, NÖROM’da disiplinler ortası geçişli nörobilim araştırmaları ile beynin işleyişini anlamak, hastalıklardaki değişimi görebilmek ve tedaviye yönelik bilgi ve teknolojiyi üretmenin amaçlandığını söz etti.

Gazi Üniversitesi Beşevler Yerleşkesi’nde bir binanın NÖROM için tahsis edildiği bilgisini paylaşan Yıldız, şöyle devam etti:

“Binanın merkeze uygun dönüşümü sonrasında NÖROM projesinin aygıt alımları tamamlanacak ve araştırmalar bu merkezde yürütülecek. Ortak üniversiteler, projenin gerçekleştirilmesi ve merkezin işler hale gelmesi için ağır dayanak sağlıyor. Her 3 üniversitenin farklı alanlarda uzmanlaşmış olması; temel bilimler, sıhhat bilimleri, mühendislik bilimleri ve toplumsal bilimleri harmanlayarak kapsamlı projeler hayata geçirmelerine imkan sağlayacak. Türkiye’de birinci defa 3 üniversite iştirakinde kurulan ortak bir Ar-Ge merkezi olan NÖROM’un kuruluş kademesinde 68 araştırmacı vazife alacak.

Gazi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve ODTÜ’ye ek olarak 19 farklı üniversiteden bilim insanları da NÖROM’da çalışma yürütecek. Ulusal bir merkez olacak NÖROM’un araştırma üniteleri işler hale geldiğinde, merkez ülkemizde ve coğrafyamızda nörobilim ile ilgilenen tüm araştırmacılara açık olacak.”

Rektör Yıldız, merkezde bilişsel nörobilim ve nörogörüntüleme, klinik nörofizyoloji, mukayeseli ve çevrimsel nörobilim, toplumsal nörobilim, hesaplamalı nörobilim, nöral mühendislik ve nörorobotik olmak üzere 6 ana çalışma kümesinin yer alacağını söyledi.

NÖROM’un yakın proje gayeleri ortasında günlük hayatta, “Uzay, vakit ve sayı algımız nasıl şekilleniyor? Neden kimi çocuklar güç öğreniyor yahut okumayı geç söküyor? Genlerimiz bu süreçleri nasıl etkiliyor” üzere sorulara cevaplar aranacağını belirten Yıldız, merkezde ayrıyeten okuma, düşünme, duygulanma üzere beyin fonksiyonlarına ilişkin çalışmalar yürütüleceğini kaydetti.

Yıldız, merkezde yürütülecek öbür ileri seviye araştırma projelerine ait şu bilgileri verdi:

“Beyin ve hudut sistemini mikro seviyede görmeyi sağlayacak, Türkiye’de olmayan ve gelişmiş son teknoloji nörogörüntüleme altyapısı, bu merkezin çatısı altında kurulacak. Ayrıyeten birbirinden farklı beyin hastalıklarında beynin çalışmasında nelerin değiştiği, görüntüleme ve beyni uyarabilen teknikler ile hem insan çalışmaları hem de deneysel çalışmalar ile aydınlatılmaya çalışılacak.

Bunların yanında merkez araştırmacılarımız tarafından, beyin üzere hesaplama yapabilen donanımların geliştirilmesi de planlanıyor. İnme hastalarında robotik metot ile el fonksiyonlarının yerine getirilmesine yönelik robotik ayna terapisi çalışmalarının birinci etabı tamamlandı. Geliştirilen robotun hastalara uygulama kademesine gelindi. Bu kapsamda öğrenebilen ve hesaplama yapabilen donanımlar geliştirilecek.

Beyinden alınan sistemlerle eğitim metotlarının geliştirilmesinin planlandığı merkezde kurulacak derin öğrenme sistemleri, lise tahsilinden itibaren öğrencilerin eğitiminde kullanılacak. Merkezde, toplumun nörobilim konusunda eğitilmesi, öğrencilerin bu hususta bilinçlendirilmesi de hedefleniyor.’

Rektör Musa Yıldız, NÖROM araştırmacılarından Prof. Dr. Nevzat Gencer ve Prof. Dr. Bülent Cengiz’in parkinson hastalığında çok merkezli, multidisipliner Avrupa Birliği konsorsiyum projesi kapsamında hibrid (manyetik/elektriksel) transkranial ikazım ile motor kaybını geri çevirmeye yönelik projeler yürüttüğünü de kelamlarına ekledi.