Stokçu ve kâr hırsı şüphesi

Besin eserlerinde yaşanan fiyat artışları dikkat çekmeye devam ediyor. Meyve, zerzevat üzere eserlerde fiyat artışı yaşanırken en çok ayçiçek yağındaki fiyat artışı gündeme geldi. 2019 Ocak ayında market fiyatlarını karşılaştırdığımız haberde ayçiçek yağının litre fiyatı 7.95 lira iken 2021 Şubat’ta ayçiçek yağının litre fiyatı 13.75 liradan başlayıp markasına nazaran 22.50 liraya çıkıyor.

Tüm dünyayı tesiri altına saran Kovid-19 salgınıyla birlikte muhakkak başlı eserlerde dünyada stoklar yapıldığını belirten bahsin uzmanları, “Ülke ve tüketici bazında gereksiniminden fazla eser alanlar var. Bu da talebi artırdığı için fiyatları da artırıyor” diyor.

Öte yandan gümrük vergileri düşürülmesine karşın Türkiye’ye eser satan firmaların da eserlere artırım yaptığı belirtilirken, tarladan sofraya kadar olan sürecin yeterli yönetilmesi gerektiği vurgulanıyor.

Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, bu yıl dünya genelinde ayçiçek üretiminde bir düşüş olduğunu söyledi. Fiyatların son 6 yılın en yüksek düzeyine çıktığını lisana getiren Yıldırım, “Türkiye ayçiçeğinde kendine kâfi bir pozisyonda değil. Gereksiniminin yüzde 64’ünü üretiyor. Yüzde 20 de kayıp yaşandı, bu da fiyatları etkiledi. İthalat daha değerli hale geldi, eser bulmak da çok kolay değil, fiyatlar o nedenle çok yükseldi” dedi.

TALEP ARTIYOR…

Geçen yıl pandeminin başlamasıyla birlikte aşikâr eserlerde önemli stoklar yapılmaya başladığını anımsatan Yıldırım, “Kimse ne olacağını, pandemi sürecinin ne kadar devam edeceğini bilmiyor. Ülke ve tüketici bazında gereksiniminden daha fazla eser alanlar var. Bu da doğal olarak talebi artırdığı için fiyatları da artırıyor. Türkiye’nin kendisinin üretebileceği bir planlamayı yapması gerekiyor. Birtakım gümrük vergileri düşürülüyor ya da sıfırlanıyor. Biz ne kadar vergi düşürürsek Türkiye’ye eser satan firmalar da o kadar artırım yapıyor” tabirlerini kullandı.

ZİNCİRDE KOPAN HALKA…

Tarladan sofraya sürecin uygun yönetilmesi gerektiğini vurgulayan Yıldırım, şöyle devam etti:

“Ayçiçeği üreticisi para kazandığı vakit üretimi artırıyor. Muhtemelen önümüzdeki yıl üretim artacak. Zira, üretici para kazanırım diye düşünerek o alana daha fazla yükleniyor. Tarım takviyelerinin de evvelce açıklanması çok değerli. Üretici ona nazaran karar vererek hangi eseri ekeceğini tercih eder.”

Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Lideri Hüseyin Demirtaş ise, “Ayçiçek yağındaki fiyat artışında üreticiden başlayarak market raflarına kadar zincirdeki kopan halkaların sebeplerini araştırmak gerekiyor” dedi. Maliyetin yükselmesiyle fiyatın arttığını lisana getiren Demirtaş, “Üretici değerliye ürettiği için tüketici de değerliye aldığı için kaygılı. En büyük kayıp üretici ve tüketicide oluyor” diye konuştu.

‘SULAMA YATIRIMLARINA TARTI VERİLMELİ’

Edirne Ziraat Odası Lideri Hüseyin Otomobilci ise, hasat periyodunun ağustosta başlayacağını belirterek, “İhtiyacımızın yarısını üretiyoruz. Üretimi artırmak için sulama yatırımlarına tartı verilmesi gerekiyor. Ayrıyeten üretici ekeceği eserin fiyat ve takviyesini ekmeden evvel bilirse ona nazaran de üretimini şekillendirmiş olur” tabirlerini kullandı.

‘ÜRETİCİ DESTEKLENMELİ’

Trakya Birlik Lideri Ahmet Akgün, evvelki günlerde yaptığı açıklamada artışların salgınla birlikte başladığını belirterek, şöyle anlatmıştı:

“Ayçiçeği yağı fiyatındaki artış kuraklık ve pandemiden kaynaklanan bir durum. 2019’da ayçiçeğinin tonunu 2 bin 500 liraya sattık. 2019’da 5 kilogramlık ayçiçeği yağı 40 lira civarındaydı. Sonra 42 lira civarına gelmiş oldu lakin 2020’de ve bu yıl 65- 70 lira fiyatları görüyoruz. Yurt dışına bağımlıyız. 3.5 milyon ton ayçiçeğine gereksinimimiz var. Lakin önümüzdeki döneme yaklaştıkça ayçiçeği yağı fiyatlarının aşağı ineceğine inanıyorum. Çiftçimizi destekleyip üretimi artırırsak fiyatların daha güzel olacağını düşünüyorum.”