Su maymunları 3 nilüfer türünü ortadan kaldırdı, çeltiklere zarar verdi

Ana vatanı Güney Amerika olan ve postundan kürk elde etmek gayesiyle insan eliyle Avrupa’ya kadar taşınan su maymunları Bulgaristan’da yetiştirildikleri çiftliklerden Meriç, Tunca ve Arda ırmaklarındaki taşkınlarla Edirne’ye geldi. Burada popülasyonları her geçen gün artan su maymunları Meriç Irmağı aracılığıyla Meriç Deltası Sulak Alanı içinde bulunan Gala Gölü’ne kadar ulaştı. Su maymunları ayrıyeten, bölgede bulunan çeltik tarlalarına da ziyan vermeye başladı.

Kimi üreticiler tarlalarına ziyan veren su maymunlarını tüfekle vurarak, öldürdü. Tarım ve Orman Bakanlığı Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğünce yürütülen proje kapsamında su maymunlarıyla ilgili Edirne’de geçen ay bir çalıştay düzenlendi. Su maymunlarının bölgedeki yayılış alanları, yerleştiği alandaki habitata verdiği ziyanlar ve gayret çalışmaları değerlendirildi.

Meriç, Tunca ve Arda ırmaklarında yaşanan taşkınlarla Bulgaristan’daki çiftliklerden Edirne’ye gelen su maymunlarının iki kez üreyebilmesi nedeniyle Gala Gölü’ne sığamaz hale geldi

‘3 NİLÜFER TİPİNİ ORTADAN KALDIRDI’

Trakya Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Beytullah Özkan, Meriç, Tunca ve Arda ırmaklarında yaşanan taşkınlarla Bulgaristan’daki çiftliklerden Edirne’ye gelen su maymunlarının iki kez üreyebilmesi nedeniyle Gala Gölü’ne sığamaz hale geldiğini söyledi. Özkan, “Bitkisel besinle beslendikleri için bitkisi bol olan yerde biyolojik çabada kullanılabiliyor.

Ancak Gala Gölü örneğinde olduğu üzere çok çoğaldıklarında sazlık alanları da tahrip ederek, burada yuvalanan kuşların ve yeniden burada bulunan 3 nilüfer çeşidinin ortadan kalkmasına sebebiyet veriyor. Tıpkı vakitte suyun tabanında sazların yumuşak kısımlarını yediklerinden balık yatakları bozulmuş oluyor. Dolaylı olarak gölün faunal hayatına tesir ediyor” dedi. 

‘POPÜLASYONLARINI AZALTMA ÇALIŞMALARI VAR’

Su maymunlarının Tunca ve Meriç ırmaklarındaki popülasyonunun az olduğunu belirten Doç. Dr. Özkan, “Buradaki insanlara ziraî açıdan çok da ziyan vermediği görülüyor. Ama kimi çeltik tarlalarında yuvalanma yaptıkları için çeltik hasadı sırasında kimi zorluklar çıkartabiliyor. İpsala’da yaptığımız çalışmalarda, çeltikçilerin, bu hayvanların çeltikleri daha filiz iken yedikleri hakkında şikayetleri vardı. Bunun için de yaptığımız çalışmalar hala devam ediyor. Gala Gölü dışındaki öbür alanlarda pek ziyanı yok. Çalışmalarımız bittiğinde bu hayvanın tabiata verdiği gerçek ziyan ortaya çıkacak. Lakin ziyan veriyor mu, vermiyor mu konusu da tartışma konusudur” diye konuştu.

Doç. Dr. Özkan, Gala Gölü’nde yaptıkları çalışmalar sonucunda bilim insanlarının, yaşanan problemlere karşı kimi tahlil teklifleri sunduğunu kaydederek, “Bu tekliflerden bir tanesi de popülasyon sayısının azaltılmasıdır. Popülasyonun azaltılması için birçok usul var. Bunlardan bir tanesi de avlanarak, yakalanarak hayvanların ortadan kaldırılması. Sayısı azaldığında başka hayvanlar üzere bu da tabiatla, beşerle, tarımla barışık halde yaşayabilir. Zira ülkemizin yeni bir faunal elemanı olarak gözüküyor” diye konuştu.

‘KORUNAN HAYVAN STATÜSÜNDE’

Su maymunlarının korunan hayvan statüsünden kaldırılması halinde çalışmaların uygulanabileceğini söyleyen Özkan, “Bu hayvan, özel bir durumdur. Başka avcılık kararları ve uygulamalardan daha farklı bir yer teşkil ediyor. Bunun için çok özel bir uygulama gerekiyor. Su maymunu, Türkiye’de birinci tespit edildiğinde korunan hayvan statüsüne alınmıştı. Bu statü kaldırıldığında bu özel projenin uygulanabileceğini düşünüyorum” dedi. 

Ziyanları her geçen gün artıyor. Su uzunluğundaki yerlerden randıman alamıyoruz. Tabandan çıkıp her yeri biçiyorlar

‘KATLEDİLMESİNE MÜSAADE VERMEYELİM’

Bir El Bin Nefes Derneği İdare Konseyi Lideri Yağmur Islattı Aydın ise Gala Gölü faunasına ziyan verdiği tespit edilen su maymunlarının endemik bitki çeşitlerinden uzakta olan uygun yerlerde koruma edilebileceğini söyledi. Aydın, “Şu anda toplumsal bir reaksiyon var. Zira 10 istilacı cins ortasında oldukları söylenmekte. Bizler, hayat hakkı savunucuları olarak şunu söyleyebiliriz ki, her canlının ömür hakkı kutsaldır. Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın acilen bu hususun bilimsel uzmanlarıyla görüşmesi ve bilimsel tahliller getirmesi gerekmektedir. Bunun en vicdani tahlili de bu canlıların endemik bitki çeşitlerinden uzaklaştırılarak uygun olan yerlerde koruma edilmesidir. Lütfen bu hayvanların katledilmesine müsaade vermeyelim” dedi.

‘BÖLGEDEN UZAKLAŞTIRILIRSA DÜZGÜN OLUR’

Edirne’ye bağlı Değirmenyeni köyünden çeltik üreticisi Nadi Çalış ise su maymunlarının çeltik üretimine ziyan verdiğini belirterek, “Su maymunlarının ziyanları çok. Göl uzunluğundaki çeltikleri kırkıyorlar, tabanına kadar çok ziyan yapıyorlar. Çeltikleri yiyorlar. Bunları bölgeden uzaklaştırabilirlerse çok düzgün olur. Lakin nasıl uzaklaştırırlar bilemem. Onu yetkili bireyler bilir. Ziyanları her geçen gün artıyor. Su uzunluğundaki yerlerden randıman alamıyoruz. Tabandan çıkıp her yeri biçiyorlar” diye konuştu.

Değirmenyeni köyünden çiftçi Ahmet Demirci de “Hayvanlar öldürülmesin, katledilmesin. Hayvanların ziyanını görmedim, arkadaşlardan duyuyorum. Su geldiğinde köprünün altında 1-2 tane gördüm.  Korkulacak hayvan değiller, suda yaşıyorlar. Köprünün altında beşerden hiç kaçmadılar. Tunca Irmağı’nda de var. Suyun uzunluğunda bir şeyler kırkıyorlar. Rastgele bir şeyimize ziyanı yok, bir tek çeltiklere. Çeltikçilere ziyanı olabilir. Tedbir alınırsa ne olur bilmiyorum” diye konuştu.