Suriye, Libya, Irak, Ukrayna, Afganistan: Biden-Erdoğan görüşmesinin şifreleri

ABD’de yapılan seçimlerin akabinde misyona gelen Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan fiziken birinci görüşmesini 14 Haziran tarihinde gerçekleştirecek. Seçim sonrasında bu güne ve geçmiş ABD Başkanlığı devrinden kalan meselelerin da ele alınacağı tepede, masada çok kıymetli mevzu başlıkları olacak.

ABD-Türkiye ittifakı temelinde yapılacak görüşmenin ayrıntılarında Ukrayna, Suriye, Libya, PKK/FETÖ problemleri ile Afganistan mevzularının ele alınması beklenirken, Kanal 7 Dış Haberler Koordinatörü ve Haber7.com muharriri Taha Dağlı, kritik tepenin şifrelerini yazdı.

“BURASI DEDENİZİN TÜRKİYE’Sİ DEĞİL”

ABD’deki ana akım medyanın en kuvvetli temsilcilerinden olan Waall Street Journal’da  Profesör Walter Russel Mead imzalı makaleye değinen Dağlı, Türkiye’nin eski Türkiye olarak görülmemesi gerektiği algısının ABD kamuoyunda da oluştuğunu ve bu tarafta bir görüşmenin yapılması gerektiği istikametindeki fikirlere dikkat çekti:

“Burası dedenizin Türkiye’si değil”.
Amerika’nın en değerli gazetelerinden Wall Street Journal’da dün Profesör Walter Russel Mead imzalı makalenin başlığı böyleydi.

Hem ABD’nin hem de Türkiye’nin içinde bulunduğu durum özetlenmiş.
Her ikisinin de eksileri artıları yazılmış.
Ve asıl sıkıntıya gelinmiş.
“Ankara, Soğuk Savaş’taki üzere sadık bir formda Batı yanlısı değil, lakin yeniden de kıymetli bir müttefik” diyor muharrir.”

“BIDEN’A TAVSİYE”

Profesor Mead’ın yazısında bir başka noktaya dikkat çeken Dağlı, Biden’ın ABD-Türkiye’nin mevcut ittifakını kurtarmak için değil, Türkiye ile yeni bir ittifak başlatabilmesi için davette bulunduğunu tabir etti:

“Biden’a önemli bir tavsiyede bulunuyor.
“Biden’ın, Erdoğan’la yapacağı görüşmede işi, eski ABD-Türkiye ittifakını kurtarmak değil, yeni bir ittifakın temelini atmaktır” diyor.

“Washington bundan bu türlü Türkiye’nin Hollanda, Norveç yahut İspanya üzere davranmasını beklerse, alaka her iki tarafı da hayal kırıklığına uğratır” sözünü kullanıyor.”

“ANKARA DAHA BAĞIMSIZ OLMAYA DEVAM EDECEKTİR”

Bilhassa Türkiye’nin milletlerarası pozisyonuna dikkat çekilen yazıda, Türkiye’nin dış siyasette bağımsız olmaya devam edeceği belirtildi:

“Türkiye’nin AB ortasının bozuk olduğunu, iktisadının düzgün olmadığını ve Ortadoğu’da da problemler yaşadığını söylüyor.
Fakat yeniden de “Ankara’nın dış siyaseti daha bağımsız olmaya devam edecektir” diye ekliyor.

Ve Biden idaresinin Türkiye’yi eski Türkiye üzere görmemesi gerektiğini ısrarla vurguluyor.
Türkiye ile ilgiler için yeni bir niyet biçimi geliştirilmesinin koşul olduğuna dikkat çekiyor.

Wall Street Journal üzere bir gazetede bu kritik görüşme öncesi bu türlü bir makalenin yayınlanması kıymetli.”

KRİTİK TEPE

Dağlı, tepeye ait kritik ayrıntıların olduğunu ve bu ayrıntılar doğrultusunda yapılacak görüşmenin büyük kıymete sahip olduğunu tabir ederken, ortak hissede ve maksatların bu noktada tahlil ögesi olabileceğine değindi:

“İki önder 14 Haziran’da görüşecek.
Türkiye’nin niyeti halis. ABD ile bağlantıları yoluna koymak istiyor. Bunu açıkça da söylüyor.
Tek kaidesi da eşitlik unsurunun geçerli olması.
Yani en doğal hakkını talep ediyor.
Şayet ABD’nin niyeti de halis ise Walter Russell’in söylediği üzere ortak çıkarlarda buluşup, amaca odaklanmak çok da güç olmasa gerek.

Pekala nedir o ortak paydalar?

ABD için olmazsa olmaz yerler var.
Suriye, Libya, Irak, Ukrayna, Afganistan.
Tamamında Türkiye var.
ABD buralarda Türkiye olmadan denklem kuramıyor.
Nedeni çok kolay?
Türkiye’nin çok güçlü ya da ABD’nin çok zayıf oluşundan değil.
Bu bölgelerde Rusya’nın da olması. Hatta İran’ın da olması.
ABD, Rusya ile rekabet alanı olan yerlerde Türkiye’yle denklem kurmak zorunda.
Şayet Rusya sahiden ABD için bir rakip, tehdit yahut daha ötesiyse, tıpkı durum İran için de geçerliyse, ABD bu bölgelerde Türkiye’ye muhtaçlık duymaktadır.”

AFGANİSTAN-SURİYE-RUSYA-KAFKASLAR VE BAŞKA BAŞLIKLAR

Dağlı iki ülkenin ortak çıkarları noktasında söyledikleri şu biçimde:

“Misal Afganistan. ABD çıkmak istiyor lakin meydanı boş bırakmak istemiyor.
Pekala ne yapıyor?
Türkiye’nin Afganistan’daki tartısından istifade etmeye çalışıyor.
Kabil havalimanını Türkiye denetim etsin diye, teklifte bulunuyor.

Misal Suriye.
PKK ögeleriyle beraberler.
Terör devletini kurup, çekip gitmek istiyorlar.
Lakin meydanı da Ruslara yahut İranlılara bırakmak istemiyorlar.
O vakit terör devleti sevdasından vaz geçip, Suriye’de Türkiye ile bir yolunu bulup, anlaşmalılar.

Öteki yerler de var.
Azerbaycan ve Kafkaslar üzere.

Buralarda ABD, Rusya ve Çin’le limitsiz bir rekabet halinde.
Ve bunu Amerikalılar da itiraf ediyor ki, Rusya ve Çin’le rekabete girerken, Türkiye’nin içinde bulunduğu denkleme muhtaçlıkları var.

Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan üzere ülkeler ABD için son derece değerli.
Başı boş bıraksalar Ruslarla, Çinlilerin egemenliğine kalacak.
Rakiplerini sınırlayabilmek için tekrar Türkiye’ye gereksinimleri var.

Elbette Türkiye, PKK ve ögeleriyle çabada ABD’yi yanında ister, FETÖ’nün teslim edilmesini bekler.
Lakin ABD bunu yapmaz.
Aslına bakarsanız artık Türkiye’nin PKK ve ögeleriyle ya da FETÖ ile uğraşında rastgele birinin yardımına muhtaçlığı da kalmadı, yalnızca ayak altında dolaşan olmasın kafi, Türkiye kendi göbeğini kendi kesebiliyor.

Ancak bunun karşılığında S400 yüzünden F35 projesi ile intikam alınmaya kalkışılmasın.
Ya da öbür rövanşlar peşine düşülmesin.
Tahminen de yeni devirde Türkiye, Blinken’ın söylediği üzere ABD için kelamda müttefik olacaktır.
Lakin en azından görüş ayrılıkları ile ortak paydalar, keskin çizgilerle belirlenecek ve alakalar ona nazaran tekrar şekillendirilecektir.
Aksi halde ipler daha da gerilir ve bu durum her iki ülke çıkarları için de olumsuz sonuç sağlamamış olur.”