Afganistan’da denetimi eline geçiren ve ‘öç almayacağına’ dair açıklamalarda bulunan Taliban, kapı kapı insan avına başladı. Ülkeden gelen haberler, son yayımlanan Birleşmiş Milletler (BM) raporuyla örtüşüyor ve örgütün ‘işbirlikçileri’ tespit etmek için ağır bir efor içine girdiğini gösteriyor.
BM’ye sunulan raporda, Taliban’ın NATO ve ABD askerleriyle çalışan ve işbirliği yapan herkesin yakalanması için çalışma yürüttüğü belirtilmişti. Hakikaten alandan gelen haberler ve imajlar, bunun gerçek olduğunu gösterir nitelikte. Taliban’ın özelikle toplumsal medya üzerinden ‘işbirlikçi’ olarak nitelediği Afganlara ulaşmaya çalıştığı tabir ediliyor. Örgüt üyeleri, kamu vazifelisi, tercüman ve elçilik vazifelisi olan bireylerin kapılarına dayandı.
Bunun üzerine Facebook, Twitter ve LinkedIn, Taliban’ın Afganları toplumsal medya hesapları üzerinden tespit edip gaye almasını engellemek için harekete geçti. Facebook, Afganistan’daki hesapların arkadaş listelerini görüntüleme yahut arama özelliğini süreksiz olarak kaldırdı. Facebook ayrıyeten Afganistan’daki kullanıcıların ‘tek bir tıkla’ hesaplarını kilitleyebileceğini, böylelikle arkadaşları olmayan şahısların onların sayfasını ya da profil fotoğrafını görüntüleyemeyeceğini açıkladı. Twitter da talep üzerine kullanıcıları riske atabilecek, arşivlenmiş tweet’leri kaldırmak için çalıştığını söyledi.
İnfaz ettiler
Taliban’ın medyaya yönelik tavrı da çok sert. Alman kamu yayıncısı Deutsche Welle, kendileri için çalışan bir gazetecinin Afganistan’da yaşayan yakın akrabasının Taliban tarafından vurularak öldürüldüğünü söyledi. Öte yandan ülkenin en büyük kanalı olan Tolo’ya daima bayan spikerlerin bu formda yayına çıkartılmamasıyla ilgili ikazlar geldiği tabir ediliyor. Birtakım bayanlar ise Taliban’ın işyerlerini bastığını ve kendilerine konutlarına dönüp geri gelmemelerini söylediğini belirtiyor.
Taliban’ın azınlıklara yönelik tavrında da bir değişiklik olmadığı görülüyor. Gerçekten Memleketler arası Af Örgütü, Taliban’ı, ülkenin kuzeyindeki Hazara isimli azınlık kümeden dokuz kişiyi azap ederek öldürmekle suçladı. Af Örgütü’ne nazaran Afganistan’ın üçüncü büyük azınlık kümesi olan ve çoğunlukla Şii olan Hazara toplumunun yaşadığı bölgede yapılan azap ve katliamlar, Taliban idaresinin sav ettikleri üzere değişmediğini gösteriyor.
Öte yandan Taliban’ın sokakta Afgan bayrağı taşıyan şahıslara saldırdığını gösteren imgeler de mevcut. Bilhassa dış bölgelerde çok infazın gerçekleştiği da ortaya çıktı. Afgan polis şefi Hacı Molla Achakzai, infaz edilen isimlerden biri. Kelam konusu infaz Taliban’ın ‘genel af’ ilan etmesinden yalnızca birkaç gün sonra gerçekleşti.
Kaos sürüyor
Bu durum nedeniyle ülkeden kaçmak isteyen Afganların Kabil Havaalanıdaki çaresiz bekleyişi ise devam ediyor. İçeri girmeyi başaranlar kendilerini ülkeden götürecek uçakları beklerken, havalimanının dışında ise kaos yaşanıyor. Çok sayıda kişi güvenlik duvarlarını aşarak içeri girmek için çaba ederken Taliban savaşçıları insanları engellemeye çalışıyor. İçeri giremeyenler bebeklerini, çocuklarını dikenli teller üzerinden içerideki askerlere uzatıyor. Bir Alman vatandaşının havaalanına girmeye çalışırken vurulduğu açıklandı. Kaos devam ederken, havaya ateş açılması sonucu havaalanı dışında büyük panik yaşandı.
Taliban, Avustralya vatandaşlarının tahliye uçuşlarını da engelledi. Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Afganistan’dan tahliye etmek istedikleri vatandaşları ortasından birkaç kişinin yaralandığını açıkladı. Reuters haber ajansına konuşan bir NATO yetkilisi, Taliban’ın Kabil’in denetimini ele geçirmesinden bu yana 18 bin Afgan’ın ülkeden çıkarıldığını açıkladı.
Putin: ABD ve NATO başarısız oldu
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Almanya Başbakanı Angela Merkel Kremlin Sarayı’nda dün bir ortaya geldi. İki başkan 3 saatten fazla süren görüşmenin akabinde ortak basın toplantısı düzenledi. Taliban’ın Afganistan’da denetimi ele geçirmesine ait birinci kere konuşan Putin, “Taliban’ın silahlı çatışmalara son verdiğini ilan ettiğini, toplumsal nizamı yine sağlamaya başladığını, yerli halk ve yabancı diplomatik misyonların güvenliğini garanti altına alacağına kelam verdiğini görüyoruz. Umarım tüm bunlar uygulanır” dedi. Bir gazetecinin sorusu üzerine, ABD ve NATO’nun Afganistan’daki aksiyonlarını başarılı olarak isimlendirmenin mümkün olmadığına dikkati çeken Putin, “Bunu konuşmak yerine Rusya, Afganistan’da durumun istikrara kavuşmasından yana” diye konuştu.
Merkel ise, Taliban ile müzakere edilmesi gerektiğini söyledi. Merkel, “Taliban’ın ülkeyi denetim altına alması üzücüdür. Fakat bu bir gerçek. Taliban, ülkede istediğimizden daha fazla takviye aldı. Lakin Taliban ile müzakere etmeye çalışmalıyız. Hayatı tehlikede olanlara da ülkeyi terk etme konusunda yardımcı olmalıyız” tabirlerini kullandı.
