Tarih Fışkırıyor! Haydarpaşa Kazılarında Helenistik Döneme Ait Kiremit Mezar Bulundu

İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Rahmi Asal, hafriyatlarda gün yüzüne çıkan kiremit mezara ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, mezarın yanları ve üzerinin kapatılmış olduğunu söyledi. Mezarı enteresan kılan özelliğin yakılma yani kremasyon yapılması olduğunu aktaran Asal, şöyle devam etti:

‘Etrafında diğer rastgele bir yanık izi de olmadığı için katmanda oluşan bir yangından ötürü iskeletin yanmadığını anlıyoruz. Bu mezarda kremasyon yapılarak gömü olmuş. Daha yeni açıldı, iskelet ve kalıntılar yeni yeni ortaya çıkarılıyor. Çok kıymetli bir şey. Bu bölgede Helenistik periyoda ilişkin platformun dışında çıkan tek Helenistik periyot buluntusu. Onun için çok değerli. Bu alandaki en erken buluntulardan biri. Mezarın içinde iki meyyit ikramı tespit ettik. Onlar da maalesef yangından ötürü tahrip olmuş. Pişmiş topraktan bir kadeh, bir de koku şişesi bulundu. Arkeologlar çalışmalara devam ediyor. Burada Helenistik devir mezarı çıkması çok değerli kronolojisi açısından, ikincisi de kremasyon olması. Helenistik periyot bu tip kremasyon mezarları ben hiç görmedim. Bu, uygun bir örnek. Önümüzdeki süreçte tahminen bizlere çok daha değerli bulgular verecek.’

Alandan atölyeye taşıdıkları 70 bin kasa buluntunun tasniflerinin sürdüğünü anlatan Asal, 18 bin sikkenin tespit edildiğini, bunların 2400’ünün envantere alındığını, şimdi paklığı yapılmayan 10 bin civarında sikke olduğunu söyledi. Toplu mezarların büyük bir kısmını kazdıklarını, şu an iki noktada ağırlaştıklarını lisana getiren Asal, ‘Önümüzdeki ay geriye kalanlar üzerinde çalışacağız. Bu alanlarda üst üste çoklu gömülmeler olduğu için antropologlar, arkeologlar nezaretinde hafriyat çalışması yapılıyor.’ diye konuştu.

Asal, hafriyat alanında, Helenistik periyottan, erken Cumhuriyet’e kadar kalıntı kümelerinin yer aldığını belirterek ‘Alan çok girift bir arkeolojik kalıntı ve buluntu kümesi içeriyor. Her kalıntıya, kendi içinde yaşadığı periyotta bile periyot dönem bir öteki muhtaçlığa yönelik dokunulmuş. Evreler oluşmuş. Bunları tespit etmek de kolay değil. Tren raylarının buradan geçmesi nedeniyle de baya bir müdahale olmuş. Kalıntıları tanımlamak biraz sıkıntı duruma gelmiş ne yazık ki.’ değerlendirmesinde bulundu.

Bölgenin, antik kaynaklarda Kalkedon’un batı limanı olarak bilindiğini, bunun da kazılardaki somut dokümanlarla de tespit edildiğini vurgulayan Asal, şöyle devam etti:

‘Ayrıca liman ve ticaret hayatı, özel hayat, alışveriş prosedürleri, Osmanlı devrinde burası askeri bir geçiş noktası ve konaklama alanı. Onların konakladığı periyoda ilişkin izler, çanak, çömlekle, sikkeler yani bu bölgenin hayatına dair çok kıymetli bilgiler elde ettik. İslamiyet’in birinci devirlerin İstanbul’a erken periyotlarda yapılan akınlar var. Bir umut onlarla ilgili bir şeyler bulabiliriz dedik, ne yazık ki o denli bir dataya şimdi ulaşamadık lakin ulaşmayacağız manasına da gelmiyor. En büyük beklentilerimizden biri biraz o.’

Rahmi Asal, araştırmacıların antik kaynaklardan belirlediği iki kıymetli bulgudan birinin Azize Efemya Kilisesi, başkasının Azize Bassa Kilise olduğunu lisana getirdi.

Toplu mezar bulunan noktalardan birinde Azize Bassa Kilisesi’ne ilişkin kalıntı olduğunu düşündüklerini anlatan Asal, tekrar kaynaklarda da bahsedilen ayazmanın da ortaya çıkarıldığını, bunların tamiriyle ilgili çalışmaların başladığını aktardı. Asal, bu buluntuların Türkiye ve İstanbul arkeolojisi için değerli çalışmalar olduğunu vurguladı.