Tarihi gözetleme kuleleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya!

Lalapaşa’ya bağlı Dombay köyünde, Kuman ve Bulgarlardan oluşan ittifak ile Latinler ortasında gerçekleşen ve Haçlıların, Balkanları terk etme sürecini başlatan savaşlarda kullanıldığı belirlenen haberleşme ve gözetleme kulelerinin kalıntıları, yok olma tehlikesi yaşıyor.

Bölgenin geçmişinin Trak medeniyetine kadar dayandığını söyleyen Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısım Başkanlığı’ndan emekli Prof. Dr. Engin Beksaç, bölgenin yaklaşık 3 bin yılı aşan müddet boyunca insanlığa mesken sahipliği yaptığını belirtti.

Beksaç, unutulmaya yüz tutan kule kalıntılarıyla bölgenin hem turistik hem de tarihi açıdan büyük değer taşıdığını söz etti.

‘BÖLGEDE TARİHİ AÇIDAN KIYMETLİ BİR SAVAŞ GERÇEKLEŞMİŞ’

Bölgenin Avrupa’nın tarih ve kültür mirası açısından büyük değer taşıyan yerlerinden biri olduğunu anlatan Prof. Dr. Beksaç, “Bulunduğumuz bölge Trakya’nın Edirne’nin ve hatta Avrupa’nın tarihi ve kültür mirası açısından çok ehemmiyet taşıyan bölgelerinden biri.

Belki de bunların başında gelen yerlerden biri. Ama maalesef birçok kişinin bilmediği, unutulmuşluğa terk edilmiş bir bölgede bulunuyoruz. Bölge temelinde tarihi açıdan bir savaşın, değerli büyük bir savaşın olduğu yer olması bakımından pahalı.

Onu dışında da Trak periyodu ve daha sonraki Roma ile Bizans devrinde de değerli bir kale ve gözetleme kulesi, daha doğrusu varlığıyla da paha taşımakta. Bizim bu bölgede yapmış olduğumuz yüzey araştırmaları, çalışmalarında Trak devrine giden, keramik buluntularına rastladık.

Hemen ardındaki yerde bol ölçüde Trak periyodunu gösteren çanak çömlek kırıkları çıktı. Daha erken devirleri gösteren daha az sayıdaki örnek de vardı. Yani bu bize bölgenin yaklaşık olarak üç bin yılı aşan bir vakit boyunca insan varlığına sahip olduğunu gösterdi” diye konuştu.

‘KULELER ORTA ÇAĞ’IN SON SÜREÇLERİNDE ŞEKİLLENMİŞ’

Kulelerin Orta Çağ’ın son süreçlerini temsil ettiğini belirten Prof. Dr. Beksaç, “Ayakta duran, şu anda duvarlarını görmekte olduğumuz, gözetleme kulesi yani karakol binaları genel niteliği prestijiyle bize Orta Çağ’ın son süreçlerini gösteriyor. Yani 10’uncu ve 11’inci yüzyıl sonrasında şekillenen bir yapı var.

Bizans devranı yapısı olarak ekseriyetle kayıtlara geçmiş olsa da dikkatle bakıldığı vakit bunun daha sonraki bir kademede da elden geçmiş olabileceği yani 1284 sürecinde de şekillenmiş olabileceğini gösteren emareler mevcut. Bu esnada yani bizim yapmış olduğumuz çalışmalar bize ayrıyeten öteki bir şey daha gösterdi.

Bu kale kalıntısının altında diğer bir yapı daha var. Arazinin şekillenmesine baktığımız vakit bunu görebiliyoruz. Yerin altta ikinci bir yapının olduğu şahsen orada kazılmış olan birtakım defineci çukurları vasıtasıyla da görme fırsatımız olmuştu” dedi.

‘BÖLGE YAZGISINA TERK EDİLMİŞ VAZİYETTE KALDI’ 

Kulelerin bölgede geçmişte oluşturulan gibisi kuleler ve askeri tahkimatların modülü olduğunu söyleyen Beksaç, “Bu bölge bahtına terk edilmiş vaziyette kaldı. Ama bölge nitekim çok enteresan noktalardan biri, dünya tarihi kayıtlarında geçen noktalardan biri ve yabancıların maalesef ilgi gösterdiği bizim hiçbir vakit dikkate almadığımız bir diğer olayın yaşandığı bir yer.

Hemen gerimizde bulunan vadinin çok güçlü bir ihtimalle 13-14 Nisan 1205 tarihinde vuku bulan Bulgar Kuman Federasyonu’na karşı Latin kontlarının ortasında geçen savaşın bir merkezi olduğunu gösteriyor. Savaşa katılmış olan Latinlerin kayıtları zati burada savaşı bize anlatan tek kaynak.

Esas savaşın çıkış nedeni, Edirne’deki Bizanslı tebanın Haçlılara karşı ayaklanmasıdır, Latinlere karşı ayaklanmasıdır. Bunu bastırmak için Edirne’yi kuşatan Latin kontları baskısı karşısında halk Bulgarlardan yardım istiyor. Ortodoks olmaları nedeniyle Bulgar Çarlığı’ndan yardım istiyorlar ve Bulgar Çarlığı da yardıma geliyor. Yanlarında da müttefik olarak Kumanlar ve Kıpçaklar var” sözlerini kullandı.

‘DÜNYA TARİHİNİN SAYILI FARKLI SAVAŞLARINDAN BİRİ’ 

Prof. Dr. Engin Beksaç Beksaç, bölgede yaşanan savaşın Haçlıların, Balkan macerasının bitmesiyle sonuçlandığını belirterek, “Bu savaş temelinde Haçlıların, Balkan macerasının bitmesi. Daha sonraki süreçte de bütün bu toprakları terk etmek zorunda kalmalarının başlangıcı oluyor. Dünya tarihinin en sayılı ve değişik savaşlarından biri olarak kayıtlara geçmiştir.

Ama maalesef başka Edirne Savaşları üzere bu savaş da unutulmaya mahkum kalmıştır. Hem tarihi açıdan kıymetli hem turistik açıdan değerli bir olayla karşı karşıyayız ve terk edilmiş olan kale de birebir vaziyette. Yani bu bakımdan bölgenin çok büyük pahası var” diye konuştu.