Tarihi Saat Kulesi’nin orijinal saatini çalıp plastiğini takmışlar

Antalya’nın en değerli sembollerinden, Helenistik periyoda tarihlenen burçlar üzerinde yer alan, kule kısmı Bizans periyodunda yapılan ve 1900’lü yılların başında 2’nci Abdülhamid döneminde saat kulesi olarak inşa edilen yapıda, şubat ayında başlayan onarım çalışmaları devam ediyor. Kulesindeki onarım ve hafriyat çalışmaları, Vakıflar Bölge Müdürlüğü ve Antalya Müzesi kontrolünde, Antalya Bilim Üniversitesi’nden Doç. Dr. Esin Kuleli’nin hazırladığı proje kapsamında Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Müdafaa Şurası’nın onayıyla yürütülüyor.

8 METRE BETONLA DOLDURULMUŞ

Harabeyi andıran kule içinde evvelki yıllarda tabandan 8 metre yüksekliğe kadar betonla doldurulan alandaki hafriyat çalışmalarında, yaklaşık 1 metre derinde, biri saat düzeneğinin çalışması diğeri kulenin en üst kısmındaki çanın her saat başı çalmasını sağlayan 40’ar kiloluk iki kurşun kesim bulunmuştu. Ayrıyeten kuledeki kampana ve öbür kesimler da konservasyon için Antalya Müze Müdürlüğü’ne teslim edildi.

SAAT GÖSTERGESİ PLASTİK ÇIKTI

Onarımda, 22 metre yüksekliği bulunan kulenin dört bir tarafındaki saatlerin ise özgün olmadığı ortaya çıktı. Yepyeni saatlerin 1988 yılında çalınmış olabileceği değerlendirilirken, o devir yerine takılan saatlerin de plastik olduğu belirlendi. Ayrıca plastik saati tarihi taşlara tutturmak için kullanılan demir çerçevelerin de yıllar içerisinde tartılarıyla tarihi taşları çatlattığı tespit edildi. Kuledeki hem demir çerçeveler hem de yepyeni olmayan plastik saatler sökülerek, kaldırıldı.

ÖZGÜNÜNE UYGUN YENİLENECEK

Saat Kulesi’nde en son tamiratı 1985’te yapan ve alanında Türkiye’de seçkin isimlerden biri olarak bedellendirilen Recep Gürgen (75) ile temasa geçilerek, 1900’lü yıllardaki özgün saate uygun, hem de her saat başı ses çıkaracak biçimde tekrar üretimine yönelik çalışma başlatıldı. Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Ünite Müdürü Cemil Karabayram, kulenin ismini aldığı saatin sökümü sırasında özgün olmadığının tespit edildiğini açıkladı.

2’NCİ ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE YAPILDI

Kulenin Recep Gürgen tarafından en son 1985’te tamirattan geçtiğini öğrendiklerini belirten Karabayram, bunun üzerine Antalya Valisi Ersin Yazıcı’nın talimatıyla, Saat Kulesi’nin plastik saat ve demir çerçevelerden hemen kurtarılıp, gerçek periyodundaki üslupla tekrar imali ve o günlerdeki nostaljik sesiyle birlikte günümüze taşınmasına karar verildiğini kaydetti. Karabayram, “Sayın valimizin derhal talimat vermesi üzerine saatin 2’nci Abdülhamid döneminde yapılan özgününe uygun biçimde tekrar yapılmasına yönelik çalışmalar başladı” dedi.

ÖZGÜNÜ İÇİN ARŞİVLER İNCELENECEK

Kuleden çıkarılan plastik modüller ve taşlara ziyan veren demir çerçevelerin tutanakla kaldırıldığını kaydeden Karabayram, “Taş üzerine direkt giydirilen metal nedeniyle taşlar 40-50 yıl dezenformasyona tabi kalmış ve çatlaklar oluşmuş. Nasıl çalınmış olabileceğine ait kurumsal bir araştırma gerekiyor. Müdafaa Bölge heyetleri ve Saat Kulesi 2019 yılına kadar mülkiyeti belediyede olduğu için belediye arşivlerinin incelenmesi gerekiyor” diye konuştu.

EN SON YAPTIĞI TAMİRİ ANLATTI

Antalya Saat Kulesi’nde en son 1985 yılında bir tamirata geldiğini anlatan Recep Gürgen ise “Geldiğim vakit orada eski makinesi vardı, etkin değildi. Daha evvelden elektroniğe çevrilmişti. Üstündeki makineler Fransız malıydı. Onarım ve bakımını yaptım, kadranı yenilemedim. Şu anda görüldüğü üzere binanın cephesinde bir çerçeve yoktu. En son yapılan saatler maalesef getirilip oturtulmuş, yani bu çok makûs bir şey ve büsbütün kalkması lazım. O makinelerin önünde cam da olmaması gerekir. Özgün makineler nereye gitti bilmiyorum. Hatta o devir, ‘Bunu tamir edeyim, en azından koruma edin’ demiştim ısrarla. Ve bir daha da uzun yıllar benimle irtibata geçen olmamıştı” dedi.

Kendisinin tamiratı sonrasında kulenin birkaç kere daha süreç görmüş olabileceğini kaydeden Gürgen, “Nasıl oluyor da bu türlü bir şey yapılıp oraya konuluyor. İstenmesi halinde oraya mekanik bir makine yapılır ve çalar hale getirilir lakin bir insanın denetiminde olması lazım. Bir adım ilerisi tekrar mekanik sistem haline getirilir ve insan olmadan da kendi kendine çalar hale getirilebilir. İzmit’teki saati de kendi kendine çalar hale getirmiştim. En son Galataport saat kulesini yaptım. Onun da makinesi kaybolmuş ve mekanik makine yaptım. Maalesef birçok saat kulesi bu formda, bu acı bir durum. Orjinal haline uygun yine yapılması, bulunduğu bölgeye güzel bir seda verir. Antalya Valisi Ersin Yazıcı’ya bu mevzuya sahip çıktığı için teşekkür ederim” diye konuştu.