Taş baskı sanatı dünyaya pazarlanacak

Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı (KUZKA) tarafından uygulamaya konulan Kent Tanıtımı ve Markalaşma Sonuç Odaklı Programı kapsamında, bölgedeki klasik üretim metotları ile üretilen ve yöresel bedele sahip eserlerin markalaştırılması ve tanıtımlarının yapılması maksadıyla çalışmalar başlatıldı. Bu kapsamda Kastamonu Sanat Bayan Teşebbüsü Üretim ve İşletme Kooperatifi’nin Taş Baskı Kastamonu Sanat Bayan Kooperatifi ile Hayat Buluyor projesine, KUZKA tarafından eser tasarımı danışmanlık takviyesi sağlandı. Proje kapsamında Kastamonu’nun klasik eserlerinden olan Taş Baskı çeşitlendirilerek, özgün ve ön plana çıkacak eserlerin üretilmesi sağlanacak.

Bu sayede Frigya ve Hitit periyodundan günümüze kadar ulaşan, Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde de geçen Kastamonu’nun Coğrafik İşaretli eseri Taş Baskı Sanatı, dizayncılar tarafından yine tasarlanarak dünyaya pazarlanacak. Dizayncılar tarafından bilhassa bayan kooperatiflerine yönelik verilen eğitimler sayesinde, yöresel eserlerin mevcut kullanım alanları ile eser çeşitlerinin belirlenmesi, eser çeşitlendirme tekliflerinin sunulması ve yeni baskı dizaynlarının oluşturulması hedefleniyor.

YENİ DESENLERİ HAYATA GEÇİRECEKLER

Bayan kooperatifine verilen taş baskı eğitim ve danışmanlık hizmetiyle yeni motiflerin ve desenlerin hayata geçirileceğine dikkat çeken KUZKA Genel Sekreteri Dr. Serkan Genç, “Şehir Tanıtımı ve Markalaşma Teknik Dayanak Programı kapsamında kentlerin cazibesinin arttırılması ve markalaşmasına yönelik çalışmalar yürütmekteyiz. 2020 yılı teknik dayanak programımız kapsamında da klasik eserlerin yöresel bedellerinin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik bir önceliğimiz kelam konusuydu. Bu program kapsamında bayan kooperatifimiz tarafından taş baskıya yönelik proje başvurusu yapıldı ve Ajansımız tarafından desteklenmeye hak kazandı. Biz de bu proje kapsamında danışmanlık hizmeti sağlıyoruz. Bilhassa Kastamonu’nun yöresel motiflerinin de kullanıldığı bu taş baskıya son periyotta ilgi arttı. Bizim de sağlamış olduğumuz bu danışmanlık hizmeti kapsamında tasarım odaklı düşünme mantığı eğitimi alan bayanlarımız, taş baskıya ilişkin yeni motifleri ve yeni desenleri hayata geçireceklerdir” dedi.

FARKLI ESERLER İÇİN ADIM ATILDI

Çalışma hakkında bilgiler veren Kastamonu Sanat Bayan Teşebbüsü Üretim ve İşletme Kooperatifi İdare Konseyi Üyesi Hüsniye Öztürk ise, “Uzun vakittir taş baskı kursu veriyoruz. Severek yaptığımız tarihi ve klasik bir sanatımız. Düşündük ki bunda farklı bir yeniliğe muhtaçlığımız var. Zati taş baskı, konut dokuması üzerinde her alanda kullanılabilen bir sanatımız. Başta sofra bezi olarak başlamıştır fakat artık konut dokumacılığı alanında her yerde görülüyor. Bizlerde taş baskıyı yemek grupları haline getirdik. Fakat yeniden de aradığımız bu değildi, daha farklı bir şey arıyorduk. Biz de KUZKA ile görüştük ve ‘taş baskıda farklılık istiyoruz’ dedik. Çarşıya gidip dolaştığınızda her yerde birebir baskıların görülmesi artık sıradan geliyor. Zira bu, ne gençlerin ne de yaşlılarımızın artık dikkatini çekmiyor. KUZKA da sağ olsun bizlere bir eğitim programı hazırladı. Dizayncılar gelip bizlere eğitim verdi. Biz, şimdiden kendimizi 1 adım önde görmeye başladık. Zira bizlerle sahiden çok hoş bilgiler paylaştılar. Bundan sonrasında da taş baskıda klâsik dokuyu bozmadan her haliyle Kastamonu’yu yansıtacak tasarımlarımızla farklı eserler üretme yolunda adım atmaya başladık” diye konuştu.

“FRIGYA VE HİTİT DÖMENİNE KADAR GİTMEK İSTİYORUZ”

Taş baskı tarihinin 1700’lü yıllara dayandığına dikkat çeken Öztürk, “Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde bile yer almış bir sanatımız. Lakin günümüze kadar daima birebir biçimde gelmiş, tahminen boya üretim biçimleri farklılık göstermiş. Fakat temel teknik daima tıpkı, negatif baskı, müspet baskı dediğimiz baskının dışına çıkamamış. Bizler de aldığımız eğitimlerle Kastamonu’nun en eski tarihini yansıtmak istiyoruz. Yani Kastamonu’nun 100 yıl evvelki tarihinden bahsetmiyoruz, Hititler olsun, Frigyalılar olsun, bu tarihlere gitmek istiyoruz. Hem eskiyi hem de yeniyi ele alarak yeni çalışmalar yapmak istiyoruz. Kişi baktığı vakit bir örtüye, örtü olarak değil sanat yapıtı olarak görüp satın alsın. Bu Kastamonu’nun sanatı diyebilsin istiyoruz” dedi.

“Gitgide kullanımı azalan taş baskıyı tekrar canlandırmak istiyoruz”
Taş baskı eğitimi veren Dizayncı Kübra Köprülüoğlu Aşanlı da şunları kaydetti: “Biz burada kooperatif üyelerimize taş baskı üzerine tasarım eğitimi verdik. Taş baskı, tarihimizde çok kıymetli olan sanatlarımızdan bir tanesi. Maalesef birçok klâsik sanatta olduğu üzere taş baskının da kullanımı gittikçe azalmış. Bizim maksadımız bu sanatı tekrar güncellemek, hayata kazandırmak ve sürdürülebilirliğini sağlamak. Kültürün geçmişle olan bağlarının sürekliliği ve gelecek nesillere transferi çok değerli olduğu için bunu günümüzde, olduğu haliyle yapamıyoruz maalesef. Gelecek jenerasyonlara aktarmak için güncellememiz gerekiyor. O yüzden bu eğitimin içeriğinde bunları araştırdık ve bunlar üzerinde çalıştık. Umarım bundan sonra Kastamonu’da yapılan bu taş baskı daha çok hayatın içerisinde tahminen de Dünya’da farklı örneklerinin gösterilebileceği bir yere ulaşabilir. Frigyalılardan Hititlere, Hititlerden Makedonya’ya, Rumlardan Pontuslulara kadar aslında ele alabileceğimiz bir tarihi serüvene sahip. Münasebetiyle o vakte ilişkin desenleri de bugünlerde görebilmemiz mümkün. Bu kalıpların içerisinde farklı farklı devirlere ilişkin izler taşıyan desenler bulunuyor. Bunların yine bir ortaya gelip farklı eserler halinde sunulması kültüründe birebir vakitte bir bedel olarak paylaşılmasını sağlıyor.”

Öte yandan KUZKA, 2020 Yılı Kent Tanıtımı ve Markalaşma Teknik Takviye Programı kapsamında sağlanan “Taş Baskı Özgün Tasarım Danışmanlığı, Eski Tasarım Objelerinin Yorumlanması Danışmanlığı ve Eğitimi” projesi takviyesiyle Kastamonu’ya ilişkin yöresel kıymet taşıyan 10 eser yahut ambalaj tasarımı da kooperatife kazandırılmış oldu.

Merkel aşıyı bulan Türkleri övdü