Televizyon Dizilerinde Dini ve Kültürel Sembollerin Temsili Üzerine Panel Düzenlendi

Bilim Sanat Vakfı tarafından “Kızılcık Şerbeti”, “Kızıl Goncalar” ve “Ömer” dizileri başta olmak üzere son devir televizyon üretimlerinde dini ve kültürel sembollerin ve farklı hayat biçimlerinin nasıl temsil edildiği üzerine panel düzenlendi.

Vakfın Zeyrek Salonu’nda gerçekleştirilen ve idaresini müellif Havva Yılmaz’ın üstlendiği panelde, gazeteci ve muharrir Nihal Bengisu Karaca, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zeynep Kevser Şerefoğlu Danış ile muharrir Hüseyin Etil konuşmacı olarak yer aldı.

“Türk televizyonlarındaki dizilerin kendi iç çıkmazları var”

Karaca, “Kızıl Goncalar” dizisinin dindarlara karşı bir imal olarak lanse edildiğini lakin dizinin tarikatların bir problem olduğunu anlattığını belirterek, “Aynı vakitte ‘bu dizi seküler hayatı, laik ömür stilini da çok aşındırıyor’ denildi. Buna da karşılığım hayır. Aslında dizi 28 Şubat’ta Suavi Alkanlı üzere tavan ortasında kalmış Kemalizm’i temsil eden bir bakış açısını da ortaya koyuyor.” dedi.

Dizinin dindar yaşama karşı bir duruşta olmadığı görüşünü paylaşan Karaca, Kur’an kursunda Feyza karakterinin attığı dayak sahnesinin gereksiz ve yanlış olduğunu, bunun dışında da dizide kendisini rahatsız eden bir şey görmediğini söyledi.

Karaca, dizinin devamına dair ise bir yorumda bulunmak istemediğini söz ederek, “Kefil olmak da istemiyorum. Zira senaryo yazımı ve Türk televizyonlarındaki dizilerin kendi iç çıkmazları var. O çıkmazlardan çıkmak için sıkıntıyı gevşetebilir, cıvıklaştırabilirler. O vakit biz de sesimizi yükseltiriz. Ancak bence gerçekçilik dokunuşu açısından özel bir dizi. Mesela Birgül karakterinin idealizasyonu üzerinden bize öbür bir şey söylenmeye çalışıldığını da düşündürüyor. Çok gerçekçi çizilmiş.” diye konuştu.

“Psikolojinin ve psikiyatrinin sahneye ikram ettiği dizilerden farklıymış üzere görünüyor”

Doç. Dr. Zeynep Kevser Şerefoğlu Danış da “Kızıl Goncalar”ı bir anne yoksunluğu dizisi olarak gördüğünü lisana getirerek, “Son 3, 4 yıldır psikolojinin ve psikiyatrinin sahneye armağan ettiği dizilerden farklıymış üzere görünüyor. Zira tefrişat, diyalogları çok âlâ lakin alt yapı annelik mitine dayanıyor ve bunun toplumsal inisiyatif açısından Kızılcık Şerbeti’ndeki dikotomik yer üzere şuur dışında başka sorunları olduğunu düşünüyorum.” değerlendirmesini yaptı.

Yazar Hüseyin Etil ise İslami edebiyat alanının güçlenmesiyle dizilerdeki temsillerin farklı bir noktaya taşınabileceğini söyleyerek, “Dindarların kendi öykülerini daha fazla anlatmaları lazım. Seküler bakıştan kurtulmak istiyorlarsa, kendi öykülerini anlatacaklar. Bence bunun öteki bir yolu yok.” sözlerini kullandı.

Sinemanın anlatısının dizilerden çok daha çağdaş ve farklı olduğunun altını çizen Etil, “Toplumlarda sosyo ekonomik yapıdaki bir ekip çözülmeler, sosyo kültürel tabanda öteki temsillere sebep oluyor. Yani estetiğin teorisi de bir ölçüde bu.” görüşünü paylaştı.

Etil, Türkiye’nin çok fazla dünyaya dizi ihraç ettiğini ve bu üretimlerin birçoklarının muhafazakar diziler olduğuna dikkati çekerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bir taraftan da bu türlü enteresan bir trend var. Bu aile dizileri dışında çok epik bir anlatı var. Bana nazaran ironinin bittiği, epiğin başladığı an ‘Leyla ile Mecnun’ TRT’de bitip, ‘Diriliş Ertuğrul’un başladığı andır. İroni periyodu kapandı, artık öbür gerçek bir öykü başladı. Diriliş Ertuğrul ile başlayan ve sonra dini figürlerle devam eden periyot. Bugün TRT Doğal’ın kültür siyasetine bakın. Orada öbür bir kıssa kurgulanmaya çalışılıyor. Lakin bir taraftan da bunlar global piyasada karşılık buluyor. Yani global ve Türkiye’deki trendler açısından bence karşıt bir akıntı var. İçeriden de alternatif bir çağdaşlaşma anlatısı giderek gelişiyor. Dindar bayanlar, çağdaşlaşan bayanlar üzerinden gelişiyor.”