TÜİK’ten İtiraf Gibi Hesaplama: Enflasyonda Hissedilen 129, Açıklanan 64!

Tüm resmi zam hesaplamalarının TÜİK, TÜFE ve ÜFE verilerine göre yapılmasından kaynaklı artan tartışmaları TÜİK sürekli reddediyordu. Ancak yapılan bir hesaplamada ortaya çıkan fark durumu gözler önüne serdi.

Ekonomim’den Maruf Buzcugil’in köşesine taşıdığı farka göre TÜİK, hissedilen enflasyonun açıklanan enflasyondan 2 kat yüksek olduğunu hesapladı. 

TÜİK, oluşan farkın vatandaşın resmi verilere güvensizlik duymasını sağladığını bu durumun tüm ülkelerde de geçerli olduğunu da not düştü.

Özellikle 2021 yılında başlayan TÜİK tartışmalarında ENAG ile bu fark hep korunurken, vatandaşın da güvensizliği siyasetin de malzemesi olmuştu. 

TÜİK’in açıkladığı yüzde 64,77 olan TÜFE’nin yüzde 129,4 seviyesinde hissedildiği yine TÜİK tarafından hesaplandı.

Ekonomim verilerine göre, TÜİK yetkililerinin açıklama ve sunumlardan derlenen bilgilerde, Avrupa Merkez Bankası ECB gibi resmen bir açıklama yapılmasa da tüketim alışkanlıkları ve harcama kalıpları ‘hissedilen enflasyonun’,  ‘açıklanan enflasyondan’ 2 kat yüksek olduğunu ortaya çıkardı.

• Gelir seviyelerine göre harcama kalıpları ve tüketim alışkanlıkları değişiyor. Ancak enflasyon hesaplamasında en çok kullanılan mal ve hizmetler üzerinden hesap yapılıyor. 

• Enflasyon sepetinde yer alan maddelerin aylık ve yıllık olarak farklı fiyat hareketleri hesaplanırken, bireyler kendi tüketim sıklıklarına göre fiyatlara odaklanıyor (Bebeği olan birinin bez ve mama fiyatlarına odaklanması, kedisi olan birinin mama ve kum fiyatlarına odaklanması gibi.) 

• Sepetteki fiyatların birbirlerine göre değişkenliği etkili oluyor (Kiranın her ay artmaması, ancak et fiyatlarının değişmesi gibi.)

• Enflasyon aylık veya yıllık artışları gösterirken, kişileri 3-5 hatta 15 yıl önceki fiyatları hatırlayabiliyor.

Ekonomistlerin beklenti ve hesaplamalarıyla TÜİK verilerinin uyumlu olduğuna dikkat çekilirken, ekonomi yönetimine yapılan bir sunumda, ENAG’ın sitesinde Tüketici Fiyat Endeksi hesaplaması için geçerli olan yöntem ve uygulamalara ilişkin bilgilerin paylaşılmadığına da dikkat çekiliyor.