Türk Bilim İnsanlarından Yeni Nesil Menenjit Aşısı Geliştirildi

İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi (İBG) liderliğinde, Bilkent ve Hacettepe üniversitelerinden araştırmacılar, yüksek koruyuculuğa sahip ve uygun fiyatlı menenjit aşısı için yeni kuşak metot geliştirdi.

İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi araştırmacılarından Prof. Dr. İhsan Gürsel, AA muhabirine açıklamasında, aşı geliştirme çalışmalarının, TÜBİTAK 1004 Mükemmeliyet Merkezi Takviye Programı kapsamında olduğunu ve Korunma ve Tedavi Ulusal Platformu (KORTUP) konsorsiyumuyla yürütüldüğünü kaydetti.

Konsorsiyum içinde değişik üniversitelerden geniş iştirakli bilim insanlarıyla ortak çalışmalar yürüterek yaklaşık 8 değişik aşı üretimini yerli ve ulusal formda üretmeyi hedeflediklerini bildiren Gürsel, “Şu anda birinci eser adayımız, menenjit aşısı oldu.” dedi.

Menenjit aşısının hem çocuklara hem de değişik risklere karşı yetişkinlere uygulandığını ve bu nedenle dünyada da aranan bir eser olduğunu vurgulayan Gürsel, “Menenjit hala kıymetli bir halk sıhhati sorunu olduğundan menenjit aşıları, acil muhtaçlık haline geldi.” diye konuştu.

Yaygın tesirli ve uygun fiyatlı bir aşı geliştirme maksadıyla AR-GE çalışmalarına başladıklarını belirten Gürsel, şunları söyledi:

“Uzun müddettir menenjit bakterisine karşı koruyuculuk sağlaması için yaklaşık 20 kişilik araştırmacı takımımızla çalışmalar yürütüyoruz. O nedenle her çeşit menenjit bakterisine karşı tek tip aşıyla yüksek koruyuculuk sağladık. Münasebetiyle mevcut aşılardan daha geniş bir kapsayıcılık elde ettik. Menenjit bakterisinin değişik varyantlarına karşı da koruyuculuk sağladığını ortaya koyduk. Farklı tekniklerle zenginleştirdiğimiz yeni kuşak aşının güçlü bir immünolojik antikor cevabı oluşturduğunu ve hami aktifliğini hayvan deneylerimizde gösterdik. Çalışmamızın değeri bu.”

Uluslararası makaleyle müdafaa potansiyeli ispatlandı

Prof. Dr. Gürsel, AR-GE çalışma sonuçlarına dair makalenin “International Immunology” mecmuasında yayımlanıp, bilim dünyasına duyurulduğunu belirterek, şöyle devam etti:

“Makalemizde, hastalık yapan menenjit serotipleri olan A, B, W, X ve Y’ye karşı global tesirli ve ekonomik bir muhafaza potansiyelinin sağlandığını ispatladık. Mevcut ticari menenjit aşılarına kıyasla, antikor karşılıkları kıymetli ölçüde daha yüksek çıktı. Aşının, bilhassa riskli bölgelerde mevcut menenjit aşılarına alternatif yahut tamamlayıcı bir tahlil olarak hizmet etme potansiyeli bulunuyor.”

Bundan sonraki süreçte laboratuvar ortamında toksik tahlillerin yapılacağını ve daha sonra endüstriden ortaklarla güzel üretim şartlarında klinikte çalışacaklarını belirten Gürsel, “Daha sonra eserimiz ortaya çıkacak. Bunun için önümüzde ortalama 3-4 yıllık bir süreç var.” dedi.

“Diğer hastalıklara karşı aşı geliştirmek için yol gösterici olacak”

Bu çalışmanın menenjit aşısı geliştirme alanında kıymetli bir ilerlemeyi temsil ettiğini belirten Prof. Dr. Gürsel, şunları kaydetti:

“Araştırmanın bulguları, yalnızca menenjit hastalığını önlemekle kalmayıp, düşük gelirli ülkelerde sık görülen başka bulaşıcı hastalıklara karşı maliyeti düşük aşıların geliştirilmesine de yol gösterebilir nitelikte. Yenilikçi aşı tasarım stratejileri ve adjuvan (koruyucu, destekleyici tedaviler) teknolojileriyle desteklenen ikili bakteriler tarafından salınan dış membran kesecikler (OMV) tabanlı aşı, global aşı erişimini genişletme ve uygun maliyetli olarak halka ulaştırma konusunda umut vadediyor. Çalışmayı yürüten araştırmacılar olarak dünya genelinde bulaşıcı hastalıklarla çaba etmek için inançlı, tesirli ve erişilebilir aşılar geliştirme uğraşlarımız sürecek.”

İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi

2014’te kurulan, 2018 yılında 6550 sayılı Kanun kapsamında Türkiye’nin birinci Tematik Araştırma Merkezi olarak fiilen faaliyete geçen İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi, Türkiye’nin bilimsel ilerlemeye olan bağlılığının bir örneği olarak gösteriliyor.

IBG, biyotıp ve genom bilimlerine adanmış öncü bir kurum olarak bilim, teknoloji ve inovasyonda bölgesel bir mükemmeliyet merkezi olma vizyonunu taşıyor.

IBG’nin misyonunun merkezinde, biyotıp ve genom bilimleri alanlarında bilimsel ilerleme ve endüstriyel inovasyonu teşvik etme taahhüdü yer alıyor.

Temel ve dönüşümsel araştırma, teknolojik araştırma ve endüstriyel AR-GE’yi kapsayan kapsamlı bir dizi araştırma programına sahip olan IBG, 30 dinamik araştırma programına konut sahipliği yapıyor.