TÜRK-İŞ: Açlık sınırı 4928 TL

Türkiye Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), çalışanların geçim şartlarını ortaya koymak ve temel gereksinim hususlarındaki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek maksadıyla her ay yaptığı Açlık ve Yoksulluk Hududu Araştırması’nın mart ayı sonuçlarını açıkladı.

Buna nazaran 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcaması fiyatı (açlık sınırı) 4 bin 928 lira 8 kuruşa, besin harcaması ile giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi muhtaçlıklar için yapılması zarurî başka aylık harcamalarının toplam meblağı (yoksulluk sınırı) 16 bin 52 liraya, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 6 bin 473 lira 98 kuruşa yükseldi.

Sendikanın bilgileri temel alındığında mutfak enflasyonundaki değişim, Mart 2022 itibariyle şu halde gerçekleşti:

Ankara’da yaşayan 4 kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken taban harcama fiyatındaki artış bir evvelki aya nazaran yüzde 8,24 oranında gerçekleşti. Son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 76,39 olarak hesaplandı.Üç aylık değişim oranı yüzde 20,26 oldu.

TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve direkt piyasadan derlenen fiyatlara nazaran, besin eserlerinde Mart 2022 prestijiyle gözlemlenen değişim harcama kümelerine nazaran şu halde gerçekleşti:

Yoğurt ve peynirde gramaj düştü

Süt ve peynir fiyatları üst istikametli bir seyir izlerken, kimi yoğurt markalarında gerileme gözlendi. Yoğurtta 1 kilogramlık paketlerin sayısı azalırken alım gücü düşen beşerler için 900 ve 800 gramlık paketler piyasada yaygınlaşmakta. Peynir ise 900 ve 800 gramlık paketlerden sonra 700 gramlık paketlerde de satılmaya başlandı.

TÜRK-İŞ datalarına nazaran dana, kuzu, tavuk ve balıketinin hepsinde fiyat artışları gerçekleşti. En uygun fiyatlı balıklardan hamsi 40-45 TL’den satılır oldu. 1 ayda dana etinde yüzde 25, kuzu etinde yüzde 35 civarı fiyat artışı tespit edildi. Et Süt Kurumu da sattığı kırmızı ete yüzde 48 artırım yaptı. Üreticideki maliyet artışlarının yansıtılmasının da tesiriyle tavuğun kg fiyatı 36 TL’ye kadar çıktı. Kuru fasulye ve nohutta birtakım markalarda az ölçü düşüş olurken, yeşil ve kırmızı mercimek zamlanan eserler ortasında yerlerini aldı. Kuruyemiş eserlerinde ay çekirdeği ve fıstık artarken, fındık ve ceviz fiyatı değişmedi.

Ekmek zamlanan eserler ortasında yer alıyor

Ekmek zamlandı

Ankara’da fırıncılar tarafından bir müddettir talep edilen 200 gramlık beyaz ekmeğin fiyatındaki artış, 50 kuruş zamlanarak 2,75 TL’ye çıkarıldı. Bu harcama kümesinde yer alan besin kalemlerinden bulgur ve pirinç eserlerinden birtakım markalarda fiyat artışı oldu. Unda birtakım markalarda fiyatların geriye gittiği gözlemlenirken irmik fiyatları arttı. Makarna fiyatlarındaki artış yüzde 10 olarak hesaplandı.

TÜRK-İŞ araştırmasına nazaran semt pazarlarında maydanoz 4 TL’ye, kıvırcık 14 TL’ye, yeşil soğanın kilosu 25 TL’ye yükseldi. Fiyat artışında örtü altı eserler bu ay da liderliği paylaştı; sivri biber ve köy biber 30 TL’ye yükseldi. Salatalık ve domates 12 TL’ye gerilerken, patlıcan 25 TL’ye, kabak 15 TL’ye satıldı. Türk mutfağında hatırı sayılır yeri olan patatesin kilogram fiyatı 8,5 TL oldu. Ispanak, pırasa üzere yeşil yapraklı sebzelerin olduğu kümenin ortalama fiyatı 13,58 olurken, ortalama zerzevat kilo fiyatı 12,62 TL oldu. Portakal ve mandalina fiyatları arttı. Nar ortalama 13 TL’den satıldı. Greyfurt ve ayva fiyatları değişmedi. Armut ve elma fiyatları geriledi. Ortalama meyve kg fiyatı 8,23 TL oldu. 24’ü zerzevat ve 8’i meyve olmak üzere toplam 32 eserdeki fiyat değişimi hesaplamada dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 10,42 TL oldu.

Tereyağı, margarin ve zeytinyağı eserlerinin tamamı zamlansa da yağlarda en yüksek fiyat artışı yüzde 40’la ay çiçek yağında oldu. Birçok markette sıvı yağlara satış sonları konularak stoklardaki yağların tükenmesi önlenmeye çalışıldı.

İstanbul’da zeytin satılan bir tezgah

Zeytinin fiyatı değişmedi, bal ucuzladı

Zeytin fiyatlarında değişiklik gözlemlenmezken, bal fiyatında gerileme oldu. Reçel ve pekmez fiyatı arttı fakat şekerde son 1 ayda yüzde 70 fiyat artışı oldu. Tuz fiyatı arttı, ıhlamur fiyatı ise değişmedi. Salça fiyatı da birebir kaldı. Çay fiyatları üst taraflı seyir izlemeye başladı. Kimi marketler şeker ve salçada sıvı yağlarda olduğu üzere alım sınırlaması getirdi.

Sendikanın araştırmasında ayrıyeten, hesaplanan meblağın fiyat düzeyi değil haneye girmesi gereken toplam gelirin karşılığı olduğu belirtilerek, şunlar kaydedildi:

“Vurgulamak gerekir ki açıklanan harcama meblağı fiyat düzeyi olmayıp, haneye girmesi gereken toplam gelirin karşılığıdır. Lakin ne yazık ki, ülkemizde istihdama iştirak oranı genel olarak ve bilhassa de bayanlarda son derece düşüktür. Fiyatlı çalışanlarda haneye gelir sağlayan kişi sayısı yüklü olarak bir kişi olmaktadır. Ele geçen fiyatın yetersiz olduğu durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kişinin geçimini karşılayamamakta, kişi başına ‘insanca geçim için’ yapılması gereken harcama meblağı yetersiz kalmaktadır. Konfederasyonumuzca hesaplanan fiyatlar ücret seviyesi olmayıp haneye girmesi gereken toplam gelir ölçüsüdür. TÜRK-İŞ’in bu araştırması alanında birincidir. Daha sonra bu alanda yapılan gibisi çalışmalara da örnek olmuştur/olmaktadır.”

ANKA/TY

© Deutsche Welle Türkçe