Türk sinemasının çok sevilen kötü adamı: Sümer Tilmaç

Başarılı karakter oyuncusu, 15 Temmuz 1948’de Malatya’da dünyaya geldi. Giritli Hasan Bey ile Türkmenistan göçmeni Rehber Hanım’ın oğlu olan Tilmaç, 1964’te Arena Tiyatrosunda oyunculuğa başladı. 

Usta oyuncu, İstanbul Belediye Konservatuvarından 1968’de mezun oldu. Münir Özkul ve Gazanfer Özcan’ın öğrencisi olarak yetişen Tilmaç, mesleği boyunca Türk tiyatrosu ve sinemasının sevilen isimleriyle tıpkı sahneyi paylaştı. 
 
“Annem bana gebeyken sahneye çıkmışım” 

Yaptığı bir açıklamada, anne ve babasının da tiyatroya çok meraklı olduğunu belirten Tilmaç, “Her yerde kesinlikle bir oyun oynuyorlardı. Annem bana gebeyken ben sahneye çıkmışım. O yüzden sahne hayatım biraz daha fazla” sözlerini kullanmıştı. 

Tilmaç, hayatı boyunca 63 tiyatro oyununda sahne aldı. 

Sümer Tilmaç, Sadık Şendil tarafından yazılan “Yedi Kocalı Hürmüz” yapıtında rol alırken, “Kanlı Nigar”da ise Münir Özkul ve Altan Karındaş ile başrol oynadı. 

Oyunculukta en fazla Münir Özkul ve Gazanfer Özcan’dan etkilendiğini her fırsatta lisana getiren sanatçı, sinemada birinci olarak 1966’da Tanju Korel ile Sibel Göksel’in başrolünü paylaştığı “Eşkıya” sinemasında rol aldı. 

Sinemaya “kötü adam” rolleriyle başladı 

Oynadığı sinemalarda birçok defa makus adam karakterini canlandıran Tilmaç, bu bahisteki niyetlerini şöyle lisana getirmişti: 

“Almanlarla, Fransızlarla, İtalyanlarla, Amerikanlarla sinemalarda oynadım. Fransızların vodvil tiyatrosunun biraz içindeyim. Fransızlar bütün aktörlere ‘komedyen’ der. Bizdeki güldürü anlayışı ise farklıydı. Biraz yamuk olacaktınız, kulağınız diğer bir yerde, gözünüz şaşı olacaktı. Biz bunlara gülerdik, bu türlü algımız vardı.

O nedenle o vakitler bana makus adam rolünü layık gördüler. Neyse ki bu durum yavaş yavaş değişiyor. Makus adam rolleriyle başladım. Artık ise bu türlü devam ediyor. Yarın bakarsınız tekrar makûs adam rollerine dönerim. Bu durum, oyuncu olmanın gerektirdiği bir zorunluluktur. Artık makus adam rollerini oynayanlara bakıyorum ve hiçbirini beğenmiyorum.” 

Sanatçı, 1993-1997’de büyük beğeniyle izlenen “Süper Baba” dizisinde canlandırdığı rolle de dikkatleri çekti. 

“Reis Bey”, “Kuruluş Osmancık”, “Osmanlı Cumhuriyeti”, “Meraklı Köfteci”, “Vatandaş Rıza”, “Ah Hoş İstanbul”, “Gırgıriye”, “Kılıbık”, “Damga”, “Acı Dünyalar”, “Kahpe Bizans”, “Hemşo” ve “Çakallarla Dans” isimli üretimlerde da oynayan Tilmaç, 210’dan fazla sinema ve dizide rol aldı.

 Kalp krizi sonucu vefat etti 

“Karaoğlan” isimli televizyon dizisinde de oynayan sanatçı, “Son” sinemasındaki rolüyle 2002’de verilen 7. Sadri Alışık Ödülleri’nde “En Âlâ Yardımcı Erkek Oyuncu” mükafatını kazandı. 
 
Kendi yazdığı “Ispanaktan Nağmeler” isimli sinema için 2005’te direktör koltuğuna oturan usta oyuncu, sinemanın başrolünü de kendisi üstlendi. 

Sümer Tilmaç, 2010’da vizyona giren, Murat Şeker’in direktörlüğünü yaptığı “Çakallarla Dans”ın akabinde, “İkizler Firarda”, “Şenlikname: Bir İstanbul Masalı” ve “Pak Panter”in de ortalarında bulunduğu sinemalarda rol aldı. 

Katıldığı bir düğünde geçirdiği kalp krizi sonucu 12 Haziran 2015’te hayatını kaybeden sanatçı, vefatından evvel “Polis Akademisi: Alaturka” ile “Zilin Sesi” sinemaları için kamera karşısına geçmişti. 

Yaşamını, “Sümerce” isimli oyununda işledi 

Hayat öyküsünü eğlenceli bir lisanla kaleme alan Tilmaç, vefatından kısa mühlet evvel, “Sümerce” isimli güldürü oyununu sanatseverlerle buluşturdu. Sahnedeki 50. yılını da “Sümerce” ile kutlayan sanatçı, oyuna ait şunları söylemişti: 

“Anılar, yaşanmışlıklar enteresan. Bir şeyler berbatmış üzere yaşanıyor ama ortadan vakit geçtiğinde mizah oluyor. Bizim de o denli oldu. Bir vakitler meşakkat diye yapılan her şeyi, bugün bakıldığında ortadan geçen vakit içinde çok öbür noktalarda düşünmeye başlıyorsunuz. O da çok hoş oluyor.” 

Sümer Tilmaç, kendisine daima “Anılarını müellif mısın?” diye sorulduğunu aktararak, “Ben de onlara daima şöyle bir yanıt verdim, yazmak yerine sahnede bunu anlatmak istiyorum. Âlâ ki de o denli demişim ve o denli yapmışım” demişti. 

Karakter oyuncusu olarak canlandırdığı her rolle akıllarda yer edinen sanatçı, katıldığı bir televizyon programında, oyunculuğun emek işi olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetmişti: 
“Benim de hoşuma giden, unutamadığım sinemalar hangileri diye sorduklarında, ‘Para alamadığım sinemalar.’ diyorum. Bizim mukadderatımızda bu türlü bir şey var. Biz bu işten para kazanmaya değil, bu işi yapmaya gelenlerdeniz. Bunu da yüreklilikle söylüyorum. Alışılmış ki hayatımızı idame ettirmek manasında para kazandığımız işler de oluyor.”