Pandemi devrinde artan yasaklar, vergilerin yıllar içinde getirdiği yük ve artırım yağmuru ile alkol fiyatları tepeden inmezken, kimyager olma yolunda büyük etap kaydeden vatandaşların sıhhatini kaçak ve merdiven altı imalatları tehdit ediyor.
Türkiye’deki kayıtlı alkollü içki tüketimi yerinde sayarken, kaçak ve merdiven altı üretim doruğa çıkıtı Geçen yıl Türkiye’de toplam alkollü içki tüketimi yüzde 11 oranında artarak 1 milyar 122 milyon 593 bin 148 litreye çıktı. Bu tüketimden alınan ÖTV ise yüzde 37 oranında artarak 22 milyar TL’yi aştı. 70’lik rakının fiyatı 2002 yılında yaklaşık 8 TL’yken, geçen 20 yılda % 3000 oranında arttı. Yıl başındaki son ÖTV artışı sonrası alkol oranı yüzde 45 olan 70’lik rakı ortalama 255 TL olurken, vergi oranı yüzde 296 oldu.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç haberine göre, Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı datalarında geçen yıl tüketim artışında pandeminin esnetilmesi, restoranların açılması ve geçen yıl ÖTV’nin artırılmaması tesirli oldu.
Alkol ihracatı yerinde sayıyor 2021’de en fazla tüketilen içki 943 milyon 575 bin 646 litre ile bira kümesi olurken, viski tüketimi yüzde 46 oranında artarak 19 milyon 910 bin litreye, rakı da yüzde 23 oranında artarak 37 milyon 472 litreye çıktı. Rakı tüketimi 48 milyon 810 litre ile 2011 yılındaki tüketimin gerisinde kaldı. Rakı ihracatı da son 10 yıldır 3 milyon litrede sabit kaldı. Viski öncelikli olmak üzere votka ve gibisi ithal içkilerin satışında artış gözlemlenirken, 2005 yılından bu yana viski ithalatında yaklaşık % 2500 oranında artış görüldü.
2020 yılında iç piyasaya sürülen toplam şarap ölçüsü 86 milyon litre olurken, alkollü içki ihracatında artış görülmedi. Bira ihracatı son bir yılda 2 milyon litre artarken, şarap ihracatı ise azalıyor. 2019’da 3 milyon litre şarap ihraç edilirken, geçen yıl 2 milyon litreye geriledi.
Her yıl ocak ve temmuz aylarında alkollü içkideki ÖTV’ye artırım geliyor Astronomik oranlarda yapılan alkoldeki ÖTV artışı meskende içki üretimini de artırıyor. Son 14 yılda devletin alkollü içkilerden elde ettiği ÖTV geliri 116 milyar TL’yi aşarken, 2021’de devreye alınmayan ÖTV artışları ile kaçak ve uydurma içki piyasası bir ölçü engellemişti. ÖTV’nin devreye girmediği devirde kaçak rakı oranı yüzde 40 düşerken, kayıtlı rakı ölçüsü ise 25 milyondan 30 milyon litreye çıktı. Kayıtsız kısmı ise 12 milyondan 7 milyon litreye düştü. 2022 yılı başında alkollü içkilerde yapılan yüzde 47,4 oranındaki ÖTV artırımı ile bu yıl kaçak içkilerde patlatma bekleniyor.