Türkiye Uzay Ajansı nedir, nerede kuruldu? TUA hakkında tüm merak edilenler!

Türkiye Uzay Ajansı, uzay ve havacılık bilimi ve teknolojilerinin gelişimini ve yaygınlaştırılmasını destekleyici nitelikte finans, hukuk, idare, işletme, pazarlama ve gibisi mevzularda çalışmalar yapan, Türkiye’nin uzaya yönelik hak ve menfaatlerinin korunması ve garanti altına alınması için ulusal ve memleketler arası kuruluşlarla uyumu yürüten devlet kuruluşu olarak tanımlanıyor. Cumhurbaşkanlığı Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın da iştirakiyle gerçekleştirilen “Milli Uzay Programı” tanıtım toplantısında, TUA’nın logosu da birinci defa tanıtıldı. 

TUA NEDİR, NEREDE KURULDU?

Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal uzay ajansıdır. Türkiye’nin uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur. Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Ankara’da yer almaktadır.

ULUSAL UZAY PROGRAMI NEDİR?

Türkiye Uzay Ajansı, 18-19 Ocak 2019 tarihlerinde Gebze’de “Mİllî Uzay Programı Çalıştayı” ismi altında bir çalıştay düzenlemiştir.

TUA Lideri Serdar Hüseyin Yıldırım, “Millî Uzay Programı” hakkında, “TUA’ya verilen en değerli misyonlardan biri ise Türkiye’nin Ulusal Uzay Programı’nı hazırlamak oldu. Bu program, 2021’in başından 2030’un sonuna kadar Türkiye’nin kabiliyetleri, kaynakları ve zamanlamasına ait bir yol haritası belirleyecek.” demiştir.

ERDOĞAN’IN AÇIKLADIĞI STRATEJİK 10 GAYE

1. AY VAZİFESİ: Cumhuriyet’in 100’ncü yılında memleketler arası iş birliği ile yakın Dünya yörüngesinde ateşlenecek ulusal ve özgün hibrit roketle Ay’a sert iniş gerçekleştirilecek. İkinci basamakta, birinci fırlatma bu sefer ulusal roketle yapılacak ve Ay’a yumuşak iniş gerçekleştirilecek.
2. YERLİ UYDU: Yeni jenerasyon uydu geliştirme alanında dünya ile rekabet edebilecek ticari bir marka ortaya çıkartılacak. Türkiye’nin uydu üretim kabiliyeti, Türkiye Uzay Ajansı’nın uyumunda kurulacak olan tek bir ulusal şirket bünyesinde birleştirilecek.

3. BÖLGESEL KONUMLAMA: Türkiye’ye ilişkin bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirilecek. Bu mevzuda kritik teknolojilere güdümlü projeler yoluyla yatırım yapılacak. 

4. UZAY LİMANI: Uzaya erişimi sağlamak maksadıyla bir uzay limanı işletmesi kurulacak. Türkiye için en uygun fırlatma alanı ve teknolojisi belirlenecek. Fırlatma tesis altyapısı oluşturulacak.

5. UZAY HAVASI: Uzay havası yahut meteorolojisi olarak tabir edilen alana yatırım yapılarak uzaydaki yetkinlik arttırılacak. Bilhassa iyonosfer araştırmaları desteklenecek. Uzay havası müşahedelerini toplalayan bir ünite oluşturulacak.

6. UZAY OBJELERİ: Türkiye, astronomik müşahedeler ve uzay objelerinin yerden takibi bahislerinde daha ehil bir pozisyona getirilecek. Radyo teleskoplarıyla bilim insanları, uzaydan gelen radyo dalgaları üzerinde çalışabilecek. Faal uydular ve uzay çöpleri yerden ve uzaydan izlenecek. 

7. UZAY ENDÜSTRİSİ: Uzay alanında sanayi kümelenmesi ile entegre çalışmalar yürütülecek. Uzay teknolojisi eserleri ve hizmetleri ihraç edilecek. Yüksek nitelikli insan kaynağı için istihdam oluşturulacak. 

8. UZAY TEKNOLOJİLERİ GELİŞTİRME BÖLGESİ: ODTÜ ile birlikte yerli ve yabancı yatırımcılarla konut sahipliği yapacak bir uzay teknoloji geliştirme bölgesi kurulacak. Uygun teşvik sistemleriyle uzay alanına devşirilebilecek yeteneklere sahip KOBİ’lerin bu bölgede yer alması sağlanacak.

9. UZAY FARKINDALIĞI: Uzay alanında faal ve uzman insan kaynağını geliştirmek maksadıyla uzay farkındalığı oluşturulacak. Net olarak tanımlanmış alanlarda yüksek lisans ve doktora bursları verilecek. Ulusal, memleketler arası yaz okulları, kurslar ve çalıştaylar organize edilecek.

10. TÜRK ASTRONOT: Bir Türk vatandaşı, bilim misyonuya uzaya gönderilecek. Böylelikle Türkiye, milletlerarası uzay istasyonunun altyapısından yararlanarak bilimsel deney yapma imkanına kavuşacak. Türkiye’nin uzay alanında görünürlüğü artacak. 

TUA LOGOSU BELİRLİ OLDU

“TUA logosu, bilinmeze, kozmosun derinliklerine uzanan kesintisiz, kararlı bir hareketi simgeler. Bu hareketin karakteri Batı tipografisinin işlevsel okunaklılığından, Doğu’nun kadim kültürünün tek nefeste okunan kaligrafisine uzanır. Dev bir roketin gövdesinden küçük bir yaka rozetine kadar farklı ölçek ve uygulamalarda okunaklılığını, işaret özelliğini kaybetmemesi için tasarlanan harfler birbirine eklemlenirken ortaya çıkan fotoğrafın içindeki ‘yıldız’ imgesi gökyüzündeki al bayrağımızı temsil ediyor. İşte bu güzel logo Türkiye’nin uzaydaki yeni muvaffakiyetlerinin imzası olacak.”

LOGONUN KISSASI NE?

“TUA logosu, bilinmeze, cihanın derinliklerine uzanan kesintisiz, kararlı bir hareketi simgeler. Bu hareketin karakteri Batı tipografisinin işlevsel okunaklılığından, Doğu’nun kadim kültürünün tek nefeste okunan kaligrafisine uzanır.

“Dev bir roketin gövdesinden küçük bir yaka rozetine kadar farklı ölçek ve uygulamalarda okunaklılığını, işaret özelliğini kaybetmemesi için tasarlanan harfler birbirine eklemlenirken ortaya çıkan fotoğrafın içindeki ‘yıldız’ imgesi gökyüzündeki al bayrağımızı temsil ediyor. İşte bu hoş logo, Türkiye’nin uzaydaki yeni muvaffakiyetlerinin imzası olacak.”

AY’A GİDİYORUZ

Ulusal Uzay Programındaki birinci ve en değerli gayemiz, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında aya birinci teması gerçekleştirmektir. Evet, Ay’a gidiyoruz. Hazırlıklarına başladığımız Ay Programı ile bu maksadı iki evrede tamamlamayı planlıyoruz. Birinci kademede, 2023 yılı sonunda, yakın dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi ulusal ve özgün hibrid roketimizle aya ulaşarak, sert iniş gerçekleştireceğiz. Uzay aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak birinci fırlatmayı, memleketler arası iş birliği ile hayata geçireceğiz. Bu misyonu tamamladığımızda, hem aya ulaşmayı başaran ülkelerden biri olacak, hem de ikinci kademe ay misyonu için gerekli bilgileri toplamış olacağız. 

TELESKOP YAZILIMI

Merasimde ayrıyeten, Türkiye Uzay Ajansı, Sabancı Üniversitesi ve TÜBİTAK Uzay ortasında “Artırılmış X-Işını Zamanlama Ve Polarimetri Uydusu Geniş Alan İzleme Uygulama Yazılımı Proje Sözleşmesi” imzalandı. Türkiye Uzay Ajansı Lideri Yıldırım, Sabancı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yusuf Leblebici ile TÜBİTAK UZAY Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Mesut Gökten, uydunun üzerinde yer alan geniş alan gözleme teleskobunun yazılım çalışmaları hakkındaki mukaveleyi imza altına aldı. 

UZAYDAKİ YOL HARİTASI

Bugün, ülkemiz ismine tarihi bir dönüm noktasına şahitlik etmek üzere bir ortaya gelmiş bulunuyoruz. Uzun periyodik bir planlama ve çalışmanın eseri olan, Türkiye’nin birinci Ulusal Uzay Programı’nı tüm dünyaya ilan edeceğiz. Bu program, gerçekçi fakat bir o kadar da rekabetçi maksatları kapsayan içeriğiyle, ülkemizin uzaydaki yol haritasıdır. Global uzay yarışında ülkemizi üst liglere taşıyacak bu yol haritasının muvaffakiyetle hayata geçmesini diliyorum. 

GÖKTÜRK-3

Esasen, ülkemizin kozmik rekabetteki gayreti 1985’ten bu yana sürüyor. Bu uğraşın asıl altyapısını ise, son 18 yıldaki yatırımlarımızla oluşturduk. Kendi imkânlarımızla ürettiğimiz ve 2012 yılında uzaya fırlattığımız istihbarat uydumuz GÖKTÜRK-2 bunun birinci örneklerinden biridir. Böylelikle dünyada uydu üretme kabiliyetine sahip sayılı ülkeler ortasına girdik. Artık sırada GÖKTÜRK-3 var. Gece ya da gündüz fark etmeksizin, her türlü hava koşulunda yüksek çözünürlüklü manzara elde edebilecek bu uydumuzun planlama çalışmalarına devam ediyoruz. 

İMECE 2022’DE UZAYDA

TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen, birinci yerli ve ulusal yüksek çözünürlüklü yer müşahede uydumuz İMECE’nin de entegrasyon süreçleri tamamlandı, testleri sürüyor. İnşallah 2022 yılında bu uydumuzu da uzaya fırlatacağız. İMECE yörüngeye yerleştiğinde, tüm kurumlarımızın manzara muhtaçlığını karşılayacak metre altı çözünürlükteki birinci ulusal müşahede uydumuz olacaktır. Yerli ve ulusal imkanlarla ürettiğimiz birinci haberleşme uydumuz TÜRKSAT 6-A’yı da 2022’de uzaydaki yörüngesine yerleştireceğiz. 

EN BÜYÜK TELESKOP

Uydu teknolojilerinin yanı sıra, astronomik müşahede noktasında da değerli altyapılara sahibiz. Ülkemizin çağdaş manadaki birinci gözlemevi olan TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi, Türkiye’nin en büyüğü olan 1,5 metre çapında bir teleskobu barındırıyor. Erzurum’da, Karakaya Zirveleri üzerinde, 3 bin 170 metre yükseklikte Doğu Anadolu Gözlemevini inşa ediyoruz. Bu tesis tamamlandığında, 4 metre çapındaki Türkiye’nin en büyük optik ve birinci kızılötesi teleskobunu devreye almış olacağız. 

ULUSAL TEKNOLOJİ ATILIMI

Bugün, dünya yeni bir değişimin, yeni bir dönüşümün arifesindedir. Yeni devirde, güç istikrarlarını uzay keşiflerinin, bu alandaki yeni teknolojilerin belirleyeceği açıkça görülüyor. Ulusal Teknoloji Atılımı vizyonumuzla, Türkiye’yi kritik ve özgün teknolojilerin üreticisi yapma gayemize kilitlenmemizin sebeplerinin en başında bu gerçeği görmemiz geliyor. Şuur, özgüven ve adanmışlığa sahip olduğumuzda erişemeyeceğimiz menzil, aşamayacağımız pürüz olamaz. Bu anlayışla, yanlışsız vakitte İHA ve SİHA teknolojilerine yatırım yaparak, alanda oyunu değiştiren tarafta yer almayı başardık. 

UZAYDA DA OLACAĞIZ

Geçmişimizden aldığımız güçle, kökümüzden beslenerek, geleceğe bakacağız. Teknolojik kapasitemizi geliştirmek ve buradan doğacak olan iktisattan faydalanmak için, uzayda da olacağız. Elde ettiğimiz deneyim ve birikimi, bilim, sanayi ve teknoloji ekosistemimize aktarabilmek için, uzayda da olacağız. 

Güçlü ve bağımsız bir Türkiye’nin yerini, yalnızca dünyada değil uzayda da tahkim edeceğiz. İşte bu vizyonu yürütecek olan kurumumuz Türkiye Uzay Ajansı’dır.