Türkiye’de çocukların yüzde 30’u toksik ebeveyn ile karşı karşıya

Türkiye‘de çocukların yüzde 30’u toksik ebeveyn ile karşı karşıya

Türkiye‘de çocukların yüzde 30’u toksik ebeveyne maruz kalıyor

Uzmanından toksik ebeveyni olan çocuklara teklif: “Ailenizi olduğu üzere kabul edin”

İSTANBUL – Son vakitlerde sıklıkla duyulan toksik ebeveynlik kavramı hakkında bilgilendiren İstanbul Arel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Su Kocayörük, Türkiye’de yüzde 20-30 oranda çocuğun toksik ebeveyne maruz kaldığını söyledi. Bunun sonucunda depresyonun en fazla görülen hastalık olduğuna işaret eden Kocayörük, “Depresyon hastalarının yüzde 50’sinde travmatik çocukluk yaşantıları kelam mevzusudur. Ülkemiz için de tıpkı şey geçerli. Genelde depresyon imgesi altında olan şahısların de toksik ebeveynlere maruz kaldıklarını biliyoruz” dedi.

Son periyotlarda epey yaygınlaşan ‘toksik’ kavramı birçok alanda karşımıza çıkıyor. Bunlardan biri de ‘toksik ebeveynlik’ kavramıdır. Bu kavram; ebeveynlerin çocukları için en düzgününü istese de bazen onları fazlaca sıkmaları ya da özgür bir birey olmalarını kısıtlamaları manasına geliyor. Anne babaların da aslında toksik ailelerden geldiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Su Kocayörük, “Bu yüzden ilgi ve bağlanma halleri aslında çocuklarını da etkiliyor. Hatta çocuklarının da ilerde kuracakları alaka tekrar toksik biçimde devam edebiliyor. Jenerasyondan kuşağa aktarılıyor. Burada hatalı aramak yerine tahlile odaklanmalı” açıklaması yaptı.

“Küçümseyici, aşağılayıcı hal takınmaları, negatif geri bildirimler vermeleri toksik ebeveynliktir”

Toksik ebeveyn davranışlarını sıralayan Dr. Öğr. Üyesi Kocayörük, “Küçümseyici, aşağılayıcı tutum takınmaları, negatif geri bildirimler vermeleri, daima çocuğu didiklemeleri, sonları aşmaları, çocuğun birey olduğunu kabul etmekten fazla kendilerinin bir uzantısı olduğunu görmeleri toksik ebeveynliktir. Örneğin bu ebeveynler; çocuğu imtihanda 99 notu aldığında ‘neden 100 almadın’ diye eleştirirler, zira hiçbir şeyle yetinmezler. Daima çocuk üstünde baskı, otoriter kurarlar. Bunun en büyük nedenleri ortasında ise ailelerin çocuklarına empati yapamaması, çocuğun muhtaçlıklarını göremeyip anlayamaması yer almaktadır. Doğal bunu bile isteye yapmıyorlar. Zira onların da kendi muhtaçlıkları vaktinde görülmeyerek onlara da bu biçimde davranıldı” dedi.

“Değerlilik gereksinimi karşılanmayan çocukların kendini geliştirmesi zordur”

Tedavisinde ise terapistlere büyük iş düştüğünü belirten Dr. Öğr. Üyesi Kocayörük şunları söyledi:

“İnsanlar kendilerinin farkında da olmalıdır. Lakin çoklukla bu durumun farkında olmazlar. Sevilmeyip sayılmayan, biricilik ve bedellilik gereksinimi karşılanmamış çocukların kendilerini geliştirmesi epeyce zordur. Bu yüzden kendilerinden beklentileri de düşüktür. Dünyaya çoklukla olumsuz bakarlar. En değerlisi de öğrendikleri bağlanma biçimini, hayatlarında emsal bağlamda gösterecekler. Örneğin; sevgili, eş, arkadaşlık bağlantılarında bu şekil bağlanma bağlantısı olacak. Mesela aşağılayıcı bir bağlanma tarzı gördüyse etrafındakileri aşağılayacak. Toksik ebeveynler çoklukla klinik teşhis almamış olsa da çoğunlukla ruhsal bozukluğu ya da kişilik bozukluğu olan şahıslardır. Narsist bir ebeveynle birlikteyseniz narsist olma ihtimaliniz çok yüksek. Dertli bir ebeveynle büyüyorsanız korkulu olma ihtimaliniz çok yüksek.”

“Ailelerini olduğu üzere kabul edip hudut çizerek hayatlarına devam etsinler”

Ailelere ve bilhassa de çocuklarına tekliflerde bulunan Dr. Öğr. Üyesi Kocayörük son olarak şunları söyledi:

“Aileler açık irtibatta olmalı. Çocuğunu dinlemeyi öğrenen her aile, bu manada yol katedecektir. Zira çocukların muhtaçlıklarını öğrenebildiklerinde, hissedebildiklerinde esasen tavırlarını değiştirecekler. Anne babalar kendilerine şunu sorsunlar; ‘ben çocuğumdan ne istiyorum, o benim bir uzantım mı, ona gücümü mü göstereyim, o benim her dediğimi yapsın mı?’ Yoksa yalnızca o benim çocuğum ve o başka birey. ‘O da kendi başına bir birey olarak kendi hayatını ve kendi yolunu bulacak’ formunda mi düşünüyorlar? Bu çeşit ailelere maruz kalan çocukların tutunacak kısma gereksinimi vardır. Öğretmen ya da başka akrabadan özdeşim kuracağı birilerini bulabilirler. Bu onlara yeterli gelecektir. Aileler çoğunlukla toksik olduğunu kabul etmez. Çocuklar toksik bir aileye sahipse onları olduğu üzere kabul edip kendi sonlarını çizebilir. Ebeveyniyle kuracağı empatik ilgide çocuk, öfkelenmeyi ve kızmayı bırakabilir. Öfke ve kızmayı bıraktığında da onları olduğu üzere kabul edebilir. Olduğu üzere kabul ettikten sonra da kendi yolunu çizebilir. Başka türlü anne babasına yansılı hayat yaşamak onları; husus bağımlılığına, berbat arkadaşlar edinmeye, kendine ziyan verici davranışlarda bulunmaya kadar götürür. Zira kızgınlık ve öfke buna iter. Ailelerini anlayabilirlerse ailesinin onu anlamasını beklemeden hayatlarına devam edebilirler.”