Ukrayna Putin’in Afganistan’ı olur mu?

Ukrayna’daki savaş 4’üncü haftasında… Rusya Devlet Lideri Putin’in buyruğu ile 24 Şubat’ta Ukrayna içlerine ilerlemeye başlayan Rus ordusu hala başşehir Kiev’i düşürebilmiş değil.

Batı merkezli istihbarat raporları Rus ordusunun beklediğinin çok üzerinde kayıplar verdiği ve gayelerinin gerisinde kaldığı istikametinde.

Haliyle akıllarda tek bir soru var; Artık ne olacak? Pek çok uzman Ukrayna’nın Rusya için yeni bir Afganistan olabileceği görüşünde.

27 Aralık 1979’da Sovyet özel kuvvetleri Kabil’deki değerli binaları ele geçirmiş, büyük zırhlı birlikler hududu geçerken bir hava indirme ünitesi de başşehir Kabil’in yakınındaki havaalanını ele geçirmişti.

Bu atılımlar ile başkentte süratle ve kansız bir biçimde kukla bir hükümet kurulmuştu. Lakin Sovyetler’in Afganistan’ı işgali Moskova’ya çok değerliye mal olmuştu.

UKRAYNA İŞGALİNDE KABİL MODELİ

Rusya, Ukrayna işgalinde de emsal bir usul izledi. Savaşın başında Rus özel kuvvetleri ve paraşütçüleri Kiev yakınlarındaki havalimanına yöneldi. Ancak başarısız oldu.

Bu tahminen de savaşın Rusya ismine olumsuz gidişatının birinci göstergesiydi. The Telegraph muharriri Mark Almond’a nazaran, bu Afganistan operasyonun bir kopyasıydı lakin her şey aykırı gitti.

10 yıl süren savaşın akabinde Sovyet ordusu Afganistan’dan ayrılmış, kısa bir mühlet sonra ise Sovyetler Birliği dağılmıştı. Bu ortalarında Ukrayna’nın da bulunduğu 15 ülkenin doğmasına neden olmuştu.

10 yıl süren savaşın akabinde Sovyet ordusu Afganistan’dan ayrılmış, kısa bir mühlet sonra ise Sovyetler Birliği dağılmıştı. Bu ortalarında Ukrayna’nın da bulunduğu 15 ülkenin doğmasına neden olmuştu.

Ukraynalıların teslim olmayı reddetmesi ve batıdan gelen silah takviyesi Ukrayna’nın Moskova için ‘ikinci bir Afganistan’a dönüşmesi manasına gelebilir.

ARTIK SOVYET UYDULARI İLE ÇEVRİLİ DEĞİL

Ukrayna’nın 1940’ların sonlarında Sovyetleşmeye karşı her türlü direnişi gösterdiğini lakin Stalin’in sert siyasetleri sonrası Moskova’nın istediğini aldığının altını çizen Almond’a nazaran durum bugün çok farklı.

Çünkü Ukrayna artık Sovyet uyduları ile çevrili bir ülke değil. Çabucak yanı başındaki Polonya üzerinden çok sayıda askeri teçhizat alıyor ve bu sayede Rus ordusuna karşı direnişini sürdürüyor.

‘ORDU YENİLSE BİLE GERİLLA SAVAŞI YAŞANABİLİR’

Bu da akıllara Soğuk Savaş periyodunda ABD’nin Afganistan’a yaptığı yardımları getiriyor. Haliyle pek çok uzman Ukrayna ordunun yenilmesinin sıkıntı olacağını, yenilse dahi bunun savaşın sonu olmayacağını belirtiyor.

Almond’a nazaran, burada Putin’in önünde iki seçenek var; ya Rus Ordusu tüm Ukrayna’yı Polonya sonuna kadar istila edecek ya da Ukrayna’nın yalnızca güney ve doğu yarısını Dinyeper Irmağı’na kadar işgal edecek.

Ukrayna ordusunun yenilmesi durumunda bile çatışmaların muhtemelen aylarca, hatta yıllarca sürecek gerilla çatışmasının başlangıcı olabileceği de sıkça lisana getirilen argümanlar ortasında.

‘Ukrayna, Afganistan’ın dağlık yerine sahip değil lakin devasa ormanları gerillalar için saklanma yerleri sunuyor’ diyen Almond, Rus ordusunun daha şimdiden Afganistan’da verdiği kayıpları akıllara getiren zayiatlar verdiğinin altını çiziyor.

1979 yılındaki Afganistan istilası Sovyetleri yıkıma götüren ögelerden birisi olarak nitelendiriliyor. Sovyet ordusu 1989’da ülkeden çekilmiş, savaşın Moskova’ya maliyeti ise yıkıcı olmuştu.

1979 yılındaki Afganistan istilası Sovyetleri yıkıma götüren ögelerden birisi olarak nitelendiriliyor. Sovyet ordusu 1989’da ülkeden çekilmiş, savaşın Moskova’ya maliyeti ise yıkıcı olmuştu.

LİDER CARTER SOVYETLERİ NASIL DURDURMUŞTU?

ABD’li dış siyaset uzmanı Bruce Riedel Ukrayna’nın Afganistan’ın bir tekrarı olup olmayacağını anlamak için SSCB’nin Afganistan’daki mücahitler tarafından nasıl yenildiğini anlamak gerektiği görüşünde.

Devrin ABD Lideri Jimmy Carter’ın Ruslarla savaşmak için süratle stratejik bir ittifakı harekete geçirdiğinin altını çizen Riedel şu sözleri kullandı;

‘İki hafta içinde Pakistan başkanı mücahitleri Pakistan’da sığınak, üs ve eğitimle desteklemeye ikna edilmişti. ABD ve Suudi Arabistan ayaklanmayı ortaklaşa finanse edecekti. Pakistan istihbarat servisi (ISI), mücahitlerin işverenleri olacaktı; CIA ve Suudi istihbarat servisi ise savaşın finansörleri olacaktı.’

Bugün Polonya’nın Pakistan gibisi bir pozisyonda olduğunu belirten uzman isim Ukrayna’nın Rusya için yeni bir Afganistan olup olmayacağının ABD ve NATO’nun ülkeye ne kadar takviye sağlayacağı ve Ukraynalıların savaşın uzamasını göze alıp almayacağı ile gerçek orantılı olacağı görüşünde.

Bölgeye Sovyet askerleri birinci olarak 24 Aralık 1979’da Sovyet başkanı Leonid Brejnev’in buyruğuyla gönderildi. 10 yıl süren savaşta 15 bine yakın Sovyet askeri hayatını kaybetti.

Bölgeye Sovyet askerleri birinci olarak 24 Aralık 1979’da Sovyet önderi Leonid Brejnev’in buyruğuyla gönderildi. 10 yıl süren savaşta 15 bine yakın Sovyet askeri hayatını kaybetti.

Ruslar, daha evvel Tıpkı Afganistan’da olduğu üzere Çeçenlerin anavatanlarını savunma iradesini hafife almıştı. Emsal formda, Putin de Ukraynalıların ülkelerini savunma iradesini hafife almışa benziyor.

Şok ataklar ile hem Çeçenistan’da hem de Afganistan’da sonuç alacağını düşünen Rus komuta kademesi ağır sonuçların yaşanmasına neden olmuştu.

Bugün benzeri bir durum Ukrayna’da yaşanıyor. 2003 yılında Irak Savaşı sırasında 101. Hava İndirme Tümeni’ni yöneten ve Afganistan’daki ABD kuvvetlerine komuta eden Emekli General David Petraeus’a nazaran bu durum şaşırtan değil.

CNN International’a konuşan Petraeus’a nazaran, Rus ordusu temel taktik misyonları yerine getirme konusunda açıkça çok düşük standartlara sahip.

Rusya’nın şimdi birinci ayını tamamlamayan savaşta 6 general kaybetmesinin ise Rus ordusunun içinde kaldığı durumu özetlediği belirtiliyor.