Üniversitede ‘taş yerinde ağır’ değil

Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engin Karadağ ve Doç. Dr. Şerife Çiftçi tarafından 88 bin akademisyenin YÖK datalarının kıymetlendirilmesi ile gerçekleştirilen araştırma sonucunda yayınladıkları makale Times Higher Education’ın (THE) internet sitesinde yayınlandı. Makalede lisans eğitiminden başlayarak akademik hayatını tıpkı kurumda geçiren akademisyenlerle çalışmalarını farklı üniversitelerde gerçekleştirenlerin akademik performanslarının farklılaştığı anlatıldı.

KALİTE DÜŞÜYOR
Prof. Dr. Engin Karadağ makaleye bahis olan araştırmayı yapma nedenlerini şöyle anlattı: , “Türkiye üniversiteleri, dünya sıralamalarında çok geriye düştü. Birinci 300’de hiç üniversitemiz bulunmuyor. Bunun nedenlerinden biri akademisyen kalitesi ve akademik takımlaşma yani üniversitelerin kendi mezununu işe alması. Bu durumun araştırma verimliliği, proje idaresi üzere alanlarda negatif tesiri var. Akademik verimliliği düşürüyor. İçeriden yükselen bir kişi, dışardan alınmış bir bireyden daha az çalışma yapıyor. Mesela aile şirketleri de birebir nedenden çöker daima. Yükseköğretimde ise ticari korku olmadığı için kurum çökmüyor lakin kalite düşüyor.”

TOPLUMSAL BİLİMLER EN BAŞTA
Araştırmanın en dikkat çeken bilgilerinden biri, toplumsal bilimler fakültelerinde dışarıdan gelen akademisyenlerin içeriden yetişenlerden 2 buçuk, fen ve matematik fakültelerinde 1,64, mühendislik fakültelerinde 1,93, sıhhat bilimlerinde ise 1,43 kat daha fazla memleketler arası hakemli mecmualarda yayın yapıyor olmaları.. Farklı üniversitelerden gelen akademisyenler atıflarda açık orta önde. Dışardan gelenler sosal bilimler fakültelerinde 10, fen ve matematik fakültelerinde 4,76, mühendislik fakültelerinde 4,54 ve sıhhat fakültelerinde 2,56 kat daha fazla atıfa sahipler.

Türkiye, akademik akrabalığın en yüksek olduğu ülkelerin başında geliyor. Türkiye’deki akademisyenlerin yüzde 41’i kendi mezun olduğu kurumda çalışıyor. Engin Karadağ, “Türkiye’nin rastgele bir yerindeki hocaların yarısı kendi okulunun mezunu. Ege, Ankara, Atatürk, Fırat ve Dokuz Eylül üniversitelerinde bu oran yüzde 70’in üzerinde” diyor.

DIŞARIDAN GELENLER NEDEN DAHA BAŞARILI?
Karadağ’a nazaran dışarıdan gelen akademisyenin irtibat ağının daha yüksek olması mesleğini etkiliyor. Elde ettiği irtibatlarla ister istemez daha fazla yayın yapabiliyor. İçeriden yetişen akademisyenin irtibatı ise etrafında tandığı arkadaşı ve hocası ile hudutlu. İçeridekiler yaptıklarıyla değil münasebetleriyle mesleklerini düzenliyorlar. Dışarıdan gelen kişi ise kendini kanıtlamak zorunda. Bu da akademik performans ile mümkün.

HARVARD KENDİ ÖĞRENCİSİNİ KABUL ETMİYOR
Şu an doktora düzeyindeki akademisyenlerin yüzde 22’si lisans ve yüksek lisansını tıpkı yerde yapmış ve o kurumda çalışmayı sürdürüyor. Karadağ, “Bu şahıslar en düşük yayın sayısına sahip şahıslar. 18 yaşında girip 60 yaşında emekili oluyorlar. Kendilerini yerin sahibi üzere görüyorlar. ABD’de bu uygulamalayı göremezsiniz. Harvard mesela kendi mezunlarına, ‘başka üniversiteleri bir dolaş, kendini delille o denli gelebilrisin’ der. Keza MIT’de o denli. Sıfırdan asla kimseyi almazlar” diyor.