UZMANI UYARIYOR: ÇÜRÜK SÜT DİŞLERİ SÜREKLİ DİŞLERİ DE ÇÜRÜTÜYOR, 6 YAŞINDAN ÖNCE ÖNLEMİNİ ALIN

Çocuklarda diş çürüğünün ülkemizde ve dünyada yaygın görülen bir hastalık olduğunu söyleyen Prof. Dr. Senem Selvi Kuvvetli, ‘ Türkiye Ağız ve Diş Sıhhati Profili Araştırma Raporu’na nazaran 5 yaşındaki çocuklarda en az bir adet diş çürüğü varlığı yaklaşık yüzde 65 oranında. Şayet, 6 yaş öncesinde süt dişlerindeki çürük lezyonları tedavi edilmezse, ağız içerisindeki bakterilerin sayısı azaltılamadığı için bu bir enfeksiyon hastalığı üzere ilerliyor ve yerine gelen dişlerin çürümesine neden olabiliyor’ dedi.

Türk Pedodonti Derneği Genel Sekreteri ve tıpkı vakitte Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Çocuk Diş Hekimliği Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Senem Selvi Kuvvetli, Ağız Diş Sıhhati Haftası’nda çocuk ağız ve diş sıhhatine dikkat çekti. Prof. Dr. Kuvvetli, ‘Aileler bebeklerini nasıl bir pediatriste, çocuk sıhhati uzmanına götürüp her ay kilo, beslenme, aşı üzere takiplerini yaptırıyorsa çocuk diş tabiplerine (pedodontistler) de mümkün olduğu kadar erken gitmelerini istiyoruz’ diye konuştu.

‘DİŞ ÇÜRÜĞÜ YAYGIN BİR SIHHAT SORUNU’

Çocuklarda diş çürüğünün tüm dünyada olduğu üzere Türkiye‘de de çok sık ve yaygın görülen bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Senem Selvi Kuvvetli, ‘Diş çürüğü dünya tarihindeki en eski ve en yaygın kronik enfeksiyon hastalıklarından biridir’ tabirini kullandı. 2018 yılında Sıhhat Bakanlığı’nın denetiminde yapılmış olan bir çalışma sonucunda Türkiye Ağız ve Diş Sıhhati Profili Araştırma Raporu yayınlandı. Rapora ait bilgi veren Prof. Dr. Kuvvetli, şunları kaydetti:

‘Bu rapora nazaran, 5 yaşındaki çocuklarda, en az bir adet diş çürüğü varlığı oranı yaklaşık yüzde 65. Ortalama olarak hesaplandığında, 5 yaşındaki çocuklarımızın ağzında çürükten etkilenmiş 3,5’in üzerinde diş olduğu belirlendi. Ayrıyeten tıpkı çalışmada 12 yaş kümesi da değerlendirildi. 12 yaş, artık süt dişlerin değişip daima dişlerin geldiği bir devir. Bu yaş kümesindeki çocukların yaklaşık yüzde 50’sinde en az bir diş çürüğü olduğu ve ortalama 2 civarında çürükten etkilenmiş diş varlığı saptandı. Bunlar dünya geneline nazaran yüksek sayılar lakin elbette dünyanın birçok ülkesinde de diş çürüğü yaygın bir sıhhat sorunu olmaya devam ediyor.’

‘HER YAŞ KÜMESİNİN FARKLI ÖZELLİKLERİ VAR’

Çocuk yaş kümesinin 0-18 olarak tanımlandığını anımsatan Prof. Dr. Kuvvetli, kelamlarını şöyle sürdürdü:

‘Çocuk diş hekimliğinde yaş kümelerini çocuklar, ergenler ve genç erişkinler olarak sınıflamak daha gerçek. 6 yaş öncesinde erken çocukluk periyodu, 6 yaş ile 12 yaş ortası okul çağı, 12 yaş sonrası periyotları de ergenlik ve genç erişkinlik olarak ayırıyoruz. Zira hepsinin farklı özellikleri var. Diş çürüğü her devirde görülebilir ancak bilhassa erken çocukluk devrinde görülen yaygın çürükler değerli bir sıhhat sorunu. Bu bahisle ilgili de çocuk diş tabipleri (pedodontistler) olarak tedbirler alınması gerektiğini düşünüyoruz.’

‘DİŞ ÇÜRÜĞÜNÜ AĞIZDAKİ BAKTERİLER BAŞLATIYOR VE İLERLETİYOR’

Diş çürüğüne neden olan bakterilerin karyojenik bakteriler olduğunu kaydeden Prof. Dr. Senem Selvi Kuvvetli, şöyle devam etti:

‘Diş çürüğünü oluşturan, ağızdaki şekerleri fermente ederek yan eser olarak çeşitli asitler ortaya çıkarabilen ve ortamın pH istikrarını bozabilen birtakım bakteriler var. Bu bakteriler, beslenmeyle alınan şekerlerle birleştirildiğinde ve aşikâr bir vakit içerisinde bir ortada bulunduğunda diş çürüklerinin başlamasına neden oluyor. Bu diş çürüğünün genel oluşum sistemidir. Küçük çocuklara baktığımızda da bilhassa gece beslenmesi, beslenme emeliyle olmayan lakin uzun sürdürülebilen bir grup emme alışkanlıkları, dişler sürdükten sonra çok uzun mühlet isteğe bağlı anne sütü verilmesi, çocuğun gece biberonla yatağa yatırılması, biberonun içerisindeki süte şeker ve bal katılması üzere alışkanlıklar, bu bakterilerin şekerle bir ortada bulunma müddetini uzatıyor. Bu ortada gece metabolizma yavaşladığı için tükürük akışı azalıyor ve çürük oluşması daha kolay hale geliyor. Ağız içerisinde diş çürüğünü başlatan bakteriler olduğu üzere bu çürükleri ilerletebilen bakteriler de var. Bir çürük, iki çürük var derken bakıyoruz ki bütün dişlere yayılan bir durum gelişmiş. Şayet 6 yaş öncesinde diş çürükleri tedavi edilmezse, ağız içerisindeki bakterilerin sayısı azaltılamadığı için bir enfeksiyon hastalığı üzere ilerliyor ve yeni gelen kalıcı dişlerin çürümesine neden olabiliyor. Bu nedenle de, o yaş kümesindeki çocukların dişlerinin tedavi edilmesi epey değerli.’

‘2 YAŞINDAN EVVEL DE BEBEKLERİNİZİN DİŞLERİNİ FIRÇALAYIN’

Çocukların birinci diş muayenesinin kesinlikle erken yaptırılması gerektiğini lisana getiren Prof. Dr. Kuvvetli, şunları kaydetti:

‘Aileler bebeklerini nasıl bir pediatriste, çocuk sıhhati uzmanına götürüp her ay kilo, beslenme, aşı üzere takiplerini yaptırıyorsa diş doktorlarına de mümkün olduğu kadar erken gitmelerini istiyoruz. Birinci diş muayenesi için en uygun vakit birinci süt dişinin sürmesini izleyen aylarda ve bebek bir yaşına gelene kadar olan devir. Milletlerarası Çocuk Diş Tabipleri Birliği, Avrupa Çocuk Diş Hekimliği Akademisi ve Türk Pedodonti Derneği’nin görüş birliğinde olduğu bir nokta var. Dişlerin sürmesini takiben yaklaşık 2 yaşına kadar olan devirde, en az 1000 ppm florürlü, pirinç tanesi büyüklüğünde diş macunu sürüntü halinde, diş fırçası üzerinde kullanılarak çocukların dişleri anne ya da baba tarafından fırçalanmalı. Bu bahis biraz atlanıyor. Dişler büsbütün çıktığında yahut 3 yaşından sonra fırçalanması gerekiyor üzere bir görüş var, bu da yanlış. 2 yaşından 6 yaşına kadar, bu kere bezelye tanesi büyüklüğünde, tekrar 1000-1100 ppm florürlü diş macunuyla dişlerin fırçalanması gerekiyor. 6 yaşından sonra florürlü diş macununun konsantrasyonunu biraz daha artırıyoruz ve 1450 ppm florürlü diş macununu öneriyoruz. Günümüzde florür içermeyen diş macunları mevcut. Onlar da belirli bir evrede paklık ve ağız hijyeni sağlayabiliyor lakin diş çürüklerini tedbire konusunda florürsüz diş macunu yahut düşük florür içeren diş macunlarının bu kronik enfeksiyon hastalığıyla uğraş etmekte yetersiz kaldıkları biliniyor.’

‘ÇOCUKLARA NASIL DİŞ FIRÇALANACAĞI ÖĞRETİLMELİ’

İnce motor marifet isteyen diş fırçalama aksiyonunun, 8-9 yaşından küçük çocuklarda tam manasıyla olması gerektiği üzere gerçekleştirilemediğine de işaret eden Prof. Dr. Kuvvetli, ‘O nedenle 6 yaşından küçük çocukların dişleri ebeveynleri yahut bakım veren kişi tarafından fırçalanmalı, ondan sonraki devirde de çocuk tekrar bu şahısların nezareti altında dişlerini fırçalamalı. Yanlışsız diş fırçalama uygulamaları ile ilgili en yanlışsız bilgileri almak için de tekrar erken devirde bir çocuk diş tabibine başvurulması çok kıymetli. Gece yatmadan evvel ve gün içindeki bir öğünden sonra olmak üzere, günde iki sefer dişlerin yaşa uygun konsantrasyonda ve ölçüde florürlü diş macunu ile fırçalanmasını öneriyoruz’ diye konuştu.

Kronik sistemik hastalığı olan, özel ihtiyaçlı çocuklara da değinen Prof. Dr. Kuvvetli, ‘Astım, bronşit hastalığı olan, alerjik durumu nedeniyle ağız teneffüsü yapan, dudak damak yarığıyla doğmuş, kistik fibrosiz ve diyabet üzere bir grup sistemik hastalıkları nedeniyle diş çürüğü riski altında olan çocukların hakikat beslenme ve gerçek bakım alışkanlıklarını edinmiş olmaları gerekiyor. O nedenle bizler bu bilgilendirmeleri yapabilmek için çocuklarımızı ve ailelerini mümkün olduğunca erken görmek istiyoruz’ diye konuştu.