Uzmanlar Doğu Anadolu Bölgesi’nde Olası Bir Depreme Karşı Uyarıda Bulundu

ÖMER YASİN ERGİN/İSMAİL ŞEN – Uzmanlar Doğu Anadolu Bölgesi’nde mümkün bir zelzeleye karşı hazırlıklı olunması ihtarında bulundu.

Dicle Üniversitesi (DÜ) Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Kısmı Genel Jeoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Kavak, AA muhabirine, zelzele gerçeğinin çok âlâ bilinmesi gerektiğini belirterek, Türkiye’nin bir sarsıntı ülkesi olduğunu söyledi.

Gelecek süreçte de bilhassa fay çizgilerinin sıkışması sonucu oluşacak kırılmaların sonunda da zelzelelerin meydana geleceğini söz eden Kavak, Doğu Anadolu Fay Sınırı başta olmak üzere bilhassa Bingöl ve etrafının gücün biriktiği alanlar ortasında bulunduğunu aktardı.

“Bingöl’de de 6’nın üzerinde bir zelzele bekleniyor”

Kavak, “Önümüzdeki süreçte Hakkari’de sarsıntılar gerçekleşecektir. Kahramanmaraş ve Malatya’dan Bingöl’e yanlışsız bir güç transferi gerçekleşti. Bingöl’de de 6’nın üzerinde bir sarsıntı bekleniyor.” dedi.

Depremin ne vakit ve ne biçimde olacağının tespit edilemeyeceğini lakin sıkışmalar olduğunu ve güç transferi gerçekleştiğinin belirlendiğini lisana getiren Kavak, burada da zelzelenin gerçekleştiği yerden çok yansımalarının kıymet kazandığına işaret etti.

Kavak, zelzeleye sağlam yapılar ve uygun teknikte yerleşim yerlerinin yapılması gerektiğine dikkati çekerek, bu sayede yaşanacak sarsıntıların tesirinin de daha hafif hissedileceğini belirtti.

Doğu ve Güneydoğu’nun daima sarsıntılara maruz kalınan bir alan olduğunu söz eden Kavak, “Afetler insanı öldürmez, insanları öldüren berbat yapılan binalardır. Şayet tedbirimizi alırsak, binaları uygun teknikte yaparsak, yapıların etkilenmesi minimuma düşecek, 8 yahut 9 büyüklüğündeki zelzeleye maruz kalındığı takdirde bile etkileşim asgarî seviyede olacaktır. Her dakika, her saniye zelzeleye hazır olmamız lazım.” diye konuştu.

“Doğu Anadolu Fay Zonu’nda en riskli kısım Gökdere ile Bingöl arası”

Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy da merkezi Sivrice ilçesi olan 24 Ocak 2020’de meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki zelzelenin, Doğu Anadolu Fay Zonu’nda temel aktivitenin başladığının birinci belirtisi olduğunu tabir etti.

Sonrasında 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların yaşandığına işaret eden Aksoy, bu sarsıntılardan sonra başlayan artçıların sayısının 40 bine ulaştığını aktardı.

Kuzey Anadolu Fay Zonu ve Doğu Anadolu Fay Zonu’nun Bingöl’ün Karlıova ilçesi yakınlarında birleştiğini vurgulayan Aksoy, Gürün, Darende, Malatya’nın Pütürge ilçesi etrafında, Yeşilyurt bölgesinde ikinci olarak da Kahramanmaraş Göksun’dan Adana’ya gerçek inen Doğu Anadolu Fay Zonu’nda, 6 Şubat 2023’teki sarsıntılara bağlı olarak çok sayıda artçı zelzele yaşandığını lisana getirdi.

Aksoy, bu fay zonunun güney kolunun devamında Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman Çelikhan civarlarında ve Malatya ile Adıyaman’ın Sincik ilçesi ortasında meydana gelen artçı sarsıntıların da bir mühlet daha kendini hissettireceğini söyledi.

Doğu Anadolu Fay Zonu’ndaki Elazığ’ın kuzey doğusu olan Palu’dan sonra Bingöl’e kadar olan kısımda kırılmayan bir kısım olduğunu, bunun da risk taşıdığını öngördüklerini lisana getiren Aksoy, şunları kaydetti:

“Faylar üzerlerinde kâfi güç birikip kırıldıkları vakit sarsıntı üretiyorlar. Bunlara fayların zelzele tekrarlanma aralığı deniyor lakin üzerinde çalışma yapılmayan faylarda bu zelzele tekrarlanma aralığını bilemiyoruz. Kaç yılda bir zelzele üretir, hangi büyüklükte zelzele üretir, bunun hakkında fikir yürütmek mümkün olmuyor.”

Aksoy, Bingöl Karlıova’da hem Kuzey Anadolu Fay Zonu hem de Doğu Anadolu Fay Zonu’ndan kaynaklanan zelzele riskinin daha fazla olduğunu belirterek, şöyle dedi:

” İki fay zonu ortasında kalınması Tunceli ve Bingöl’ü daha riskli hale getiriyor. Münasebetiyle iki fay zonundan kaynaklanan risklerin bir mühlet daha devam edeceğini öngörebiliriz. Doğu Anadolu Fay Zonu’nda en riskli kısım Gökdere ile Bingöl ortası. Zira uzun vakitten beri sarsıntı üretmemiş, bu da bize yakın gelecekte zelzele üretme potansiyelinin varlığını gösteriyor. Bölge için risk oluşturan bir başka fay segmenti Yedisu. Kuzey Anadolu Fay Zonu, 1939’da Erzincan sarsıntısında Erzincan’dan başlayıp batıya gerçek kırıldı. 1992’de meydana gelen sarsıntıda de Erzincan’dan Yedisu’ya kadar olan kısım kırıldı. Hasebiyle Yedisu segmenti diye isimlendirilen kısım üzerinde uzun vakittir ki; o bölge için 230 yıl kadar bir zelzele tekrarlanma aralığı belirlenmişti, bu aşıldığından ötürü bu fay segmentinin de risk taşıdığını söyleyebiliriz.”