Uzun Covid belirtileri

5 milyondan fazla bildirilen COVID-19 olayıyla, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 6’sı, son 17 ayda tüm hayatı etkileyen bu viral hastalıktan muzdarip oldu.

COVID-19’a yakalanan pek çok kişi birkaç hafta içinde güzelleşirken, kimileri akciğerlerinde, kalplerinde, böbreklerinde yahut beyninde kronik hasara uğradığını bildirdi. Ayrıyeten, koronavirüsü atlattıktan sonra kalıcı semptomlar yaşayan hastaları tanımlamak için kullanılan yeni bir terim olan COVID sonrası sendrom da hayatımıza girdi.

Bu sendrom, birinci koronavirüs teşhislerinden çok sonra milyonlarca kişiyi etkiledi. Bu yeni tıbbi sorun hakkında daha fazla bilgi edinmek için, bu uzun vadeli semptomlara neyin neden olduğunu, en çok kimlerin etkilendiğini ve Uzun Covid yahut COVID sonrası sendromun hastalarda nasıl fizikî tesirler bıraktığını araştırdık.

UZUN COVİD SENDROMUNU KİMLER YAŞIYOR?

COVID Sonrası Sendromu yahut Uzun Covid, koronavirüs enfeksiyonunun akabinde bedende devam eden yahut oluşabilen sıhhat problemlerini tanımlamaktadır.

Bu hastalar, koronavirüs testinde negatif çıkarlar ve virüsü diğerlerine yayamadıkları biçimde virüsü atlatırlar. Lakin, daima olan yahut birinci güzelleşmeden haftalar yahut aylar sonra ortaya çıkan semptomları bulunur.

Journal of the American Medical Association’a (JAMA) nazaran uzmanlar, koronavirüs hastalarının yaklaşık yüzde 10’unun uzun müddetli semptomlar yaşadığını varsayım ediyor. Aslında Uzun Covid Sendromu şaşırtan bir olgu değil. Geçmişte Lyme hastalığının, koronavirüse emsal halde birinci enfeksiyondan uzun müddet sonra da kalıcı semptomlara neden olabildiği görülmüştür.

Datalar, COVID sonrası sendromunun, başlangıç ​​şiddetine bakılmaksızın, koronavirüs tarafından enfekte olan herkesin başına gelebileceğini gösteriyor. Bu hastaların birçok, başlangıçta hafif yahut orta derecede hastalık yaşayan genç, sağlıklı insanlardır. Hatta birtakım insanların birinci başta virüsten etkilenmediği, fakat aylar sonra semptomlar yaşadığı bilinmektedir.

4 binden fazla koronavirüs hastası üzerinde yapılan bir çalışma, birinci haftada beşten fazla semptomu olanların uzun vadeli tesirler yaşama bahtının daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Yaş, beden kitle indeksi ve cinsiyet de Uzun Covid için risk faktörleridir.

“Uzun” terimi, uzun vadeli, ömrü değiştiren semptomlarla münasebeti nedeniyle aldatıcı olabilir. Araştırmacılar, bu semptomların ne kadar süreceğini bilmiyorlar. Çalışmadaki hastaların en az yüzde 2’si 12 haftadan uzun süren semptomlara sahipti. Uzun ömürlülüğü belirlemek için daha fazla çalışmaya gereksinim vardır. Bu ortada hastalar tam bir düzgünleşme sağlama umudunu kaybetmemelidir.

UZUN COVİD BELİRTİLERİ

Uzun Covid semptomlarının garip kısımlarından biri, özgün enfeksiyona kıyasla farklı semptomların nasıl görünebileceğidir. Örneğin, faal bir koronavirüs enfeksiyonu sırasında sadece yorgunluk ve beden ağrıları yaşarken, haftalar yahut aylar sonra teneffüs sorunları yaşayabilirsiniz.

Semptomlar değişiklik gösterse de, birçok Uzun Covid semptomu, günlük olarak yaşanan nefes darlığıdır. Birtakım durumlarda, akciğer sıkıntıları bu semptomlara neden olur. Bununla birlikte, kimi hastalar fizikî yahut fizyolojik bir güç eksikliğine maruz kalmaktadır. Bu güç eksikliği yahut halsizlik, bir müddet hareketsiz kalmaya neden olan rastgele bir yaralanma yahut hastalıktan sonra gerçekleşebilir. Koronavirüs hastalarında, hastalık sırasında hareketsiz bir ömür usulü yaşamak, işlevsel kayıplara neden olabilir.

Bunun ötesinde, yaygın semptomların birçok ortasında daima öksürük, daima yorgunluk, beden ağrıları ve eklem ağrısı, antrenman yaparken nefes darlığı, uyku sıkıntıları ve baş ağrıları yer alır. Hastalar ayrıyeten bilhassa hudut bozucu olabilen iki semptom olan tat ve koku kaybı ve beyin sisi yaşayabilirler.

Beyin sisi tıbbi bir durum değil, daha çok net düşünülemeyen ve odaklanılamayan durumlar için kullanılan bir tabirdir. Beyin sisinin, koronavirüs hastalarının yaşadığı öteki birçok komplikasyonun ikincil bir semptomu olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Örneğin, yorgunsanız ve uyumakta zahmet çekiyorsanız, net düşünmek ve öbür türlü kolay işlere odaklanmakta zorlanabilirsiniz.

İngiltere’de yapılan bir araştırma, düşük COVID-19 vefat riski olan bireylerin yüzde 70’inin, birinci semptomlarından dört ay sonra bir yahut daha fazla organda bozukluklara sahip olduğunu buldu.

Koronavirüs ayrıyeten kronik yorgunluk sendromuna neden olabilir. Bu sendrom ayrıyeten mononükleoz ve SARS üzere öbür bulaşıcı hastalıkların uzun vadeli bir yan tesiridir.

AŞI YARDIMCI OLACAK MI?

Koronavirüs aşısının uzun vadeli semptomları olan hastalara nasıl yardımcı olduğu şimdi tam olarak muhakkak değildir, lakin erken araştırmalar olumlu sonuçları olduğunu gösteriyor.

Yapılan araştırmaların erken sonuçlarına nazaran, koronavirüs aşısı olan Uzun Covid hastalarının yüzde 30 ila yüzde 40’ında semptomlarda bir azalma olmuştur. Şimdiye kadar, araştırmacıların birkaç muhtemel açıklaması var: Aşılar, bedende kalan koronavirüsle çabada bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı oluyor.

Aşılandıktan sonra bedeniniz antikorlar oluşturur ve uzun periyodik semptomlara neden olan iltihaplanmayı azaltabilen bir bağışıklık sistemi reaksiyonu üretir. Aşı ayrıyeten bağışıklık sisteminizin çok hızlanmasını önleyebilir, bu da uzun semptomların mümkün bir öteki açıklamasıdır.

Aşının bir tesiri olmasa bile, birçok uzman uzun taşıyıcıların sonunda iyileşeceğinden emindir. Daha büyük soru, vakit çizelgesidir. Akciğer güzelleşmesinin olağana dönmesi aylar alabilir.

Her iki durumda da koku kaybını, depresyonu, anksiyeteyi yahut uykusuzluğu görmezden gelmeyin yahut bunları kıymetsiz olarak geçiştirmeyin. Günlük ömrünüze müdahale eden rastgele bir belirti, bu sıkıntıları çözmenize ve hayat kalitenizi iyileştirmenize yardımcı olabilecek birinci basamak doktorunuzu aramaya bedel.