Vanlı gençlerin beyzbolu ‘topa garane’: Amerikalılar gelip bizimle maç yapabilir

Van’ı Gevaş ilçesine 25 kilometre uzaklıkta bulunan Göründü Mahallesi’nde yaşayanlar, atalarından kalma bir asırlık ‘topa garane’ ismi verdikleri oyunu oynayarak, kültürlerini yaşatmaya çalışıyorlar. Vatandaşlar, beyzbola benzerliği ile dikkat çeken oyunu bilhassa kış mevsiminde oynayarak keyifli vakit geçirdiklerini söylüyorlar.

Beyzbola benzerliğiyle dikkat çeken ‘topa garane’, Van’ın Gevaş ilçesine bağlı Göründü Mahallesi halkı tarafından bir asırdır oynanıyor. Van ve Hakkari yöresinde ‘topa garane’ olarak bilinen oyun, 6’şar kişilik iki ekip halinde oynanıyor.

Yıllardır kuşaktan nesile aktarılarak yaşatılan topa garane, bölge halkının en sevdiği oyunların başında geliyor. 6’şarlı iki ekip tarafından bir sopa ve çorap içine yerleştirilen keçi kılıyla yapılmış topla oynanan oyun, beyzbola oyununa benziyor. Atıcı ve tutucu kadro seçildikten sonra heyecan dolu gayret, düdük sesiyle başlıyor. Oyun, rakip gruptan bir kişinin elindeki topu, atıcının vurabileceği düzeye hakikat atması ve vurucu kişinin topu uzaklaştırmasıyla devam ediyor. Atıcı ile arkadaşları gayeye yanlışsız koşuyor. Bu sırada rakip grup oyuncuları da topu gayeye gerçek koşmakta olan oyunculara vurmaya çalışıyor. Kazanılanı olmayan oyun, yöre halkı tarafından cümbüş emelli oynanıyor.

Pandemi nedeniyle bu yıl mahallesinde kalan Kırıkkale Üniversitesi Ulusalar ortası Ticaret ve Lojistik 3’üncü sınıf öğrencisi Ercan Tubtemir, atalarından kalma bir asırlık oyunu yaşatmaya çalıştıklarını belirterek, “Bizim köy iddiası 1930’lı yıllarda buraya yerleşmiş. O tarihten beri bizim cetlerimiz bu oyunu oynamaya çalışmışlar. O vakitler kendi imkanlarıyla at kılı ve manda kılıyla birleştirerek, sertleştirerek oynuyorlardı. Günümüzde biz tenis topu ile oynuyoruz. Bu oyunun Amerikan beyzbolu ile benzerlikleri var. Lakin bizim oynadığımız oyunda katiyetle oradan bir esinlenme yok. Bu külliyen atalarımızın geliştirdiği ve günümüze kadar ulaşan klasik bir oyun. Tahminen Amerikalılar bizden öğrenmiştir. Biz 6’şar kişilik iki grupla oynuyoruz. Yöremizde ‘topa garane’, bizim köyde ise ‘topa kıli’ deniliyor. Karşı kadrodan biri topu havada tutarsa bu sefer atış hakkı kazanıyor. Bu oyunun kazananı yok. Buradaki gaye, eğlenmek. Bizim dedelerimiz daha evvel hayvancılıkla uğraştıkları için o vakit ikindi namazından akşam namazına kadar bu oyunu oynuyorlardı. Tek maksatları bir ortaya gelip gerilim atmak ve sohbet etmek. Bu oyunun en hoş mevsimi kış aylarıdır. Mart ayının sonuna kadar oynuyoruz. Bu yıl pandemiden ötürü okula gidemedik. Bu oyunu daima oynadık. Bir nevi bu geleneğimizi de yaşatmaya çalışıyoruz. Beyzbol Amerikalılara ilişkin, ancak biz onlardan öğrenmedik. Gelip bizimle maç yaparlarsa mutlu oluruz” dedi.