‘WhatsApp, Türkiye’de alınan kararlara uymak zorunda’

Altınbaş, yaptığı açıklamada, başta özel hayata ait şahsî bilgiler olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin korunmasına yönelik bilgi işleyen gerçek ve hükmî bireylerin uymakla yükümlü oldukları metot ve temelleri düzenlemek maksadıyla 2016 yılında 6698 sayılı Şahsî Dataların Korunması Kanunu’nun yürürlüğe girdiğini hatırlattı. 

Altınbaş, “Kanun, bir gerçek kişinin kimliğini belirleyen yahut belirlenebilir kılan her türlü bilgiyi şahsî bilgi olarak tanımlamıştır. Şahsî data sürece faaliyeti ise kişisel bilgilerin elde edilmesi, değiştirilmesi, silinmesi, yok edilmesi üzere ferdî bilgi üzerinde yapılacak her türlü süreci kapsar. Ferdî data sürece faaliyetini yürüten gerçek ve hukuksal şahıslar bu bilgi sürece faaliyeti esnasında 6698 sayılı KVKK tarafından getirilen genel prensiplere ve şahsî bilgi sürece şartlarına uymak zorundadır.” dedi.

Anlık iletileşme ve görüşme uygulaması WhatsApp’ın, 2016 yılından bu yana yürürlükte bulunan kullanım şartları ve kapalılık politikasını 8 Şubat 2021’den itibaren uygulanmaya başlayacak halde güncelleyeceğini duyurduğunu anımsatan Altınbaş, “Bu açıklama incelendiğinde, WhatsApp’ın kullanıcıların hesap bilgileri, ilişkileri, süreç ve ödeme dataları, kullanım ve kayıt bilgileri, aygıt ve temas bilgileri, pozisyon bilgileri, çerezler, diğerlerinin kullanıcı hakkında sağladığı bilgiler, kullanıcı bilgileri, WhatsApp işletmeleri, üçüncü taraf hizmet sağlayıcıları ve hizmetleri bilgilerinin toplanacağı söz edilmektedir. 6698 sayılı KVKK açısından tüm bu bilgiler ‘kişisel veri’ hükmündedir. Bu dataları işleyen WhatsApp’ın tüm süreçlerini 6698 sayılı KVKK’ya uygun yürütmesi zaruridir.” sözlerini kullandı.

“WhatsApp, açıkça ve aleni olarak hukuka muhalif davranmaktadır”

Kerim Altınbaş, WhatsApp tarafından yapılan güncellemede en çok reaksiyon çeken konunun; işlediği ferdî dataları kullanıcıya yönelik pazarlama yapmak, Facebook şirketlerine aktarmak, anket ve araştırma yapmak üzere hizmetin ifası için gerekli olmayan maksatlarla kullanması olduğunu bildirdi. 

6698 sayılı KVKK, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve Ticari İrtibat ve Ticari Elektronik Mesajlar Hakkında Yönetmelik kararları bütün olarak değerlendirildiğinde, ferdî dataların pazarlama faaliyetinde kullanılmasının “özgür iradeye” bağlı olduğunu belirten Altınbaş, şunları kaydetti:

“KVKK, bu özgür iradeyi ‘açık rıza’ olarak tanımlarken, diğer mevzuatlar ‘kullanıcı onayı’ olarak tanımlamaktadır. 2021 yılında uygulanmaya başlayan Mesaj İdare Sistemi (İYS) ile e-devlet şifrelerimiz ile hangi ticari elektronik mesajları almak isteyip istemediğimizi seçme, onay verdiklerimizi iptal etme uygulaması başladı. Bu mevzuatların temel emeli, özel hayatımıza müdahale edecek ticari elektronik mesajları seçme hakkı vermek, özgür irademiz ile hangi mesajları almak isteyip istemediğimizi belirlemektir. Halbuki WhatsApp, özel hayatımızı ve mahremiyetimizi korumamıza, özgür irademiz ile yapacağımız seçime hürmet duymak yerine sunduğu hizmeti kullanabilmek için ferdî bilgilerimizin ticarileştirilmesine mecburî onay getirmektedir. Kullanıcılar, karşılaştıkları bu zorunluluğa onay vermedikleri takdirde WhatsApp kullanamayacaklardır. WhatsApp tarafından 2016 yılından bu yana uygulanan kullanım şartlarında kullanıcılara şahsî bilgilerinin Facebook ile paylaşılması ve ticarileştirilmesinde ‘seçimlik hak’ tanınmıştır.

WhatsApp tarafından getirilen düzenleme, özel hayatımızın korunmasını daha ileri taşımak yerine daha da geri götürmekte, kazanılmış hakları yok etmektedir. WhatsApp, ‘açık rıza’ almaksızın bu uygulamayı yapamayacaktır. 6698 sayılı KVKK gereği açık rıza alınır iken, rastgele bir mecburilik yahut mecburiyet getirilemez, özgür iradeyi yok sayacak rastgele bir uygulama yapılamaz. Bu nedenle WhatsApp, açıkça ve aleni olarak hukuka muhalif davranmaktadır.”

“Rekabet Şurası kararı onaylanırsa WhatsApp, alınan bu kararlara uymak zorunda”

MÜSİAD Yönetim Konseyi Üyesi ve Altınbaş KVKK Danışmanlık Kurucusu, Avukat Kerim Altınbaş, Facebook ve WhatsApp hakkında Rekabet Şurası’nın başlattığı soruşturmanın, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un, “hakim durumun berbata kullanılması” maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti emeliyle açıldığını, soruşturmanın sonucuna nazaran alınacak karara kadar önemli ve telafisi olunamayacak ziyanların ortaya çıkabileceğini söyledi.

Kurul’un, “Facebook’un Türkiye’de Whatsapp kullanıcılarının verilerinin 8 Şubat 2021’den itibaren öteki hizmetler için kullanılmasına yönelik getirdiği şartları durdurması ve bu şartları kabul eden yahut bilgilendirmeyi alarak kabul etmeyen tüm kullanıcılara Facebook’un data paylaşımını içeren yeni şartları durdurduğunu anılan tarihe kadar bildirmesi” yönünde önlem kararı aldığını aktaran Altınbaş, şunları kaydetti:

“Türkiye’de WhatsApp’ın bir temsilciliği bulunmadığı için Rekabet Heyeti, kelam konusu önlem kararını memleketler arası tebligat tarzına nazaran WhatsApp’a bildirecektir. Bununla birlikte Konsey, kararını kamuoyuna duyurduğu için WhatsApp’ın karar kendisine ulaşmadan evvel de hukuka ters süreci durdurması gerekiyor. Kelam konusu soruşturma nezdinde Konsey, WhatsApp’ın kullanıcılardan elde ettiği şahsî dataları Facebook ile paylaşıp paylaşmadığını denetleyebilecektir. Tıpkı vakitte kullanıcılara bilgi paylaşımını içeren yeni şartları durdurduğuna ait geri bildirimlerde bulunup bulunulmadığına da bakılacaktır. Hakikaten WhatsApp önlem kararını yerine getirmez ise idari para cezası uygulanacaktır. 

Rekabet Heyeti, WhatsApp’a karşı açılan bu soruşturmanın sonunda WhatsApp’ın kapalılık mukavelesinin rekabet hukukunu ihlal ettiğine karar verirse ihlal olduğu bildirilen kullanım siyaseti kararları iptal edilecektir. Doğal, Rekabet Şurası kararları yargı kontrolüne tabi olup WhatsApp tarafından verilecek kararlar Yargıtay’a taşınabilecektir. Yargı mercilerince Rekabet Heyeti kararı onaylanır ise WhatsApp, Türkiye’de faaliyetine devam edebilmek için alınan bu kararlara uymak zorundadır. WhatsApp, tüm dünyada faaliyette bulunduğu ülkelerin mevzuatlarına yahut yargı kararlarına uyduğu üzere Türkiye’de alınan kararlara da uymak zorundadır.”

Türkiye ve dünyadaki data ihlalleri

Altınbaş KVKK Danışmanlık Avukatı Sena Dalaz da Türkiye’deki KVKK alanında idari para cezaları uygulamaya yetkili Ferdî Dataları Müdafaa Kurumu’nun resmi internet sitesi www.kvkk.gov.tr incelendiğinde, birçok bilgi kullanım ihlali örneğiyle karşılaşılabileceğini söz ederek, Türkiye ve dünyadaki data ihlallerine ait şu örnekleri verdi:

“Avukatlar, spor salonu işletmecileri, oteller, Facebook üzere birçok kuruma yahut işletmeye cezalar verilmektedir. Örneğin, 11 Nisan 2019’da KVKK, Facebook’a bilgi ihlaline neden olduğu için 1 milyon 650 bin TL para cezası vermiştir. Dünyada dikkati çeken yaptırımlara örnek olarak da şunları verebiliriz; 2004 yılında dünyanın en büyük medya şirketlerinden biri olan ABD merkezli AOL’de çalışan bir yazılım mühendisi, 92 milyon isim ve e-postayı online satış uzmanına sattığı için 5 yıl mahpus cezasına ve 250 bin dolar para cezasına çarptırılmıştı. 2016 yılında Uber, 57 milyon müşterisinin datalarının çalındığını açıkladı. Ardından firma, korsanların bilgileri tutması için 100 bin dolar ödemişti.”