Yap-İşlet-Devret Projelerine 6 Yılda 140 Milyar TL’den Fazla Kur Farkı Ödendi: Peki Bu Parayla Neler Yapılabilirdi?

Sözcü’den Başak Kaya’nın haberine nazaran birer karadeliğe dönüşen garanti ödemeli köprü, otoyol ve tüneller için CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na bir rapor sunuldu. 

Raporda ödemelerin yalnızca kur farkı ile neler yapılabileceği de sıralandı.

CHP Zonguldak Milletvekili ve TBMM KİT Kurulu Üyesi Deniz Yavuzyılmaz’ın hazırladığı rapordaki bilgilere nazaran geçmediğimiz köprü, otoyol ve tüneller için yapılan kur farkı ödemeleri yıllara nazaran tek tek sıralandı. 

Buna nazaran 2014 yılında Hazine’nin kasasından 2 milyar 652 milyon dolar, 2015’te 3 milyar 959 milyon dolar, 2016 yılında 1 milyar 274 milyon dolar çıktığı belirtildi. 

Tekrar tıpkı projeler için 2017 yılında Hazine 2 milyar 489 milyon dolar, 2018’de 6 milyar 670 milyon dolar, 2019’da ise 1 milyar 897 milyon dolar kur farkı ödemesi gerçekleştirdi. 

Raporda kur farkı ödemelerinin toplamda 18 milyar 434 milyon doları bulduğu belirtilerek bunun günümüz dolar kuru ile (7.79 lira) 143 milyar 603 milyon lirayı bulduğu belirtildi.

Raporda bu parayla neler yapılabilirdi başlığı altında ise şunlar sıralandı:

■ 2020 yılında taban fiyatı 3 bin 500 lira yapmak mümkündü.

■ Koronavirüs sürecinde 2 milyon esnafın her birine 70 bin lira hibe yapılabilirdi.

■ Koronavirüs sürecinde 6 milyon konut kiracısının her birinin kira, elektrik, su, doğalgaz faturaları için bir yıl boyunca her ay 2 bin lira yardım yapmak mümkündü.

■ Atanamayan 138 bin öğretmeni takıma almak ve 12 yıl boyunca maaşlarını ödemek mümkün olabilirdi.

■ Yıllık 28 milyar lira maliyeti olduğu belirtilen ve sayıları 1.5 milyon olan Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ın emeklilikleri sağlanıp, 5 yıl boyunca maaşlarını ödemek mümkündü.

■ Üniversite öğrencilerinin sırtında kambur olan tüm Kredi Yurtlar Kurumu borçlarının anaparasını ödenmesi de sağlanabilirdi.

Yapılan mukaveleler gereği, şirketlere yapılan ödemeler Merkez Bankası’nın ocak ayının ikinci günündeki alış kuru üzerinden hesaplanıyor. 

Osmangazi, Yavuz Sultan Selim köprüleri ve otoyollar için Hazine’nin kasasından 2020 için 7 milyar 876 milyon 980 bin lira çıktı ve 2021 için 14 milyar 49 milyon lira ödenmesi planlanıyor. 

Bu sayının 2022’de 16 milyar 901 milyon lira ve 2023 için ise 17 milyar 395 milyon lira olacağı öngörülüyor. 

Yıllık 25 milyon 125 bin araç garantisi verilen Avrasya Tüneli’nin maliyeti 1 milyar 245 milyon dolar idi. 

2020 için başlangıç ödeneği olarak 458 milyon lira ayrıldı, lakin haziran sonuna kadar 295 milyon 76 bin liralık kısmı aktarıldı. 2021’de bu fiyatın 540 milyon lira 2022’de 308 milyon lira, 2023’te ise 248 milyon lira olması bekleniyor.